Αριστοφάνης: Ο μεγάλος κωμωδός

Ο Αριστοφάνης αποτελεί τον πατέρα της αρχαίας κωμωδίας με πλήθος έργων που άλλα δεν κατάφεραν να διασωθούν στο πέρασμα των αιώνων και άλλα έφτασαν ακέραια στα χέρια μας συντροφεύοντάς μας μέχρι σήμερα. 

Ο Αριστοφάνης μαζί με τον Κρατίνο και τον Εύπολη  αποτελούν την τριάδα των αρχαίων κωμωδών με τον πρώτο

  φυσικά να ξεχωρίζει ανάμεσα στους ομοτέχνους του καθώς μέχρι και τις μέρες μας τα έργα του ξεχωρίζουν και παίζονται συνεχώς από τους μεγαλύτερους θεατρικούς οργανισμούς.

Η αλήθεια είναι ότι οι πληροφορίες που έχουμε για την ζωή του δεν μπορούν να διασταυρωθούν επακριβώς και αυτό γιατί συλλέγονται κατά κύριο λόγο μέσα από τα έργα του, ενώ οι ανεξάρτητες πληροφορίες είναι ιδιαίτερα περιορισμένες. 

Γεννήθηκε στην Αθήνα κοντά στο 450 π.Χ και πατέρας του ήταν ο Φίλιππος από τον δήμο Κυδαθηναίων. Ωστόσο το 430 π.Χ όταν μοιράστηκε το έδαφος της Αίγινας σε κληρούχους, ένα κομμάτι δόθηκε στον πατέρα του Φιίιππο, ο οποίος μετακινήθηκε εκεί με αποτέλεσμα ακόμα και ο τόπος γέννησής του να αμφισβητείται, καθώς υπάρχει μία περίπτωση ο ποιητής να γεννήθηκε στο νησί και να επέστρεψε στην Αθήνα μετά το θάνατο του πατέρα του. 

Ο Αριστοφάνης πάντως μεγάλωσε και  σε μία Αθήνα που γνώριζε την μεγαλύτερη άνθησή της, καθώς τα ηνία της πόλης τα είχε ο Περικλής καταφέρνοντας να διατηρήσει ειρήνη τόσο με το αντίπαλο δέος της Σπάρτης όσο και με τους  Πέρσες μέχρι το 431 π.Χ. οπότε και ξεκίνησε ο πελοποννησιακός πόλεμος που διήρκησε 30 χρόνια.

Ο Αριστοφάνης καταγόταν από την Πανδιονίδα φυλή, έχοντας αριστοκρατική καταγωγή και φυσικά ήταν πραγματικός Αθηναίος παρά το γεγονός ότι ο δημαγωγός Κλέων τον είχε καταγγείλει ως ξένο, επειδή τον ενοχλούσαν τα σχόλια που έκανε για αυτόν μέσα από τις κωμωδίες του, κάτι που φυσικά δεν ευσταθούσε και ο ποιητής είχε καταφέρει να το αποδείξει στα δικαστήρια της εποχής.

Όντας αριστοκράτης, είχε πάρει ιδιαίτερα καλή μόρφωση και είχε καταφέρει να διαμορφώσει μια ιδιαίτερα πνευματώδη προσωπικότητα με εξαιρετικό χιούμορ που του είχε χαρίσει μεγάλη αναγνωρισιμότητα στον Δήμο της Αθήνας,  τόση ώστε το 405 π.Χ οι Αθηναίοι τον έστεψαν με θαλλό από την ιερή ελιά που θεωρείτο ιδιαίτερα μεγάλη τιμή.

Επιπλέον, ο καυστικός του λόγος δεν έλειπε καθώς πάντα μέσα από τα έργα του έριχνε τα βέλη του εναντίον των δημαγωγών, των σοφιστών στους οποίους λανθασμένα μεν συμπεριελάμβανε και τον Σωκράτη, αλλά και του Δήμου της Αθήνας, ενώ εξήρε το θάρρος την τόλμη και το ήθος των Μαραθωνομάχων τους οποίους πάντα θεωρούσε πρότυπο ανδρών και τους οποίους αν και αγαπούσε τους θύμιζε πάντα την καταγωγή τους για να μην πέφτουν σε παραπτώματα. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα, ότι πολλές φορές άφηνε αιχμές για το δημοκρατικό πολίτευμα της Αθήνας και συμφωνούσε με την άριστη κοινωνία του Πλάτωνα έχοντας μεγαλώσει στην αριστοκρατία.

Ήταν πολύ καλός γνώστης των τραγωδιών του Αισχύλου τον οποίο θαύμαζε ιδιαίτερα και τον οποίο θεωρούσε τον μεγαλύτερο τραγωδό, όπως παρουσιάζεται και στο έργο του ‘Βάτραχοι’, αλλά είχε μελετήσει εκτενώς και τις Οδές του Πινδάρου και του Στησίχορου. Εκείνο που ίσως προκαλέσει εντύπωση είναι ότι επηρεάστηκε ιδιαίτερα από τον Ευριπίδη στις κωμωδίες του, τον οποίο ωστόσο συνεχώς διακωμωδούσε μέσα από τα έργα του.

Τα έργα που έγραψε συνολικά φτάνουν τα σαράντα τέσσερα, αλλά δυστυχώς μόνο 11 κωμωδίες του κατάφεραν να διασωθούν ολόκληρες μέχρι τις μέρες μας, οι οποίες περιλαμβάνουν τους ‘Αχαρνής’ το 425 π.Χ. όπου παρουσιάζεται ο πόθος για την ειρήνη, τους ‘Ιππής’ το 424 π.Χ., τις ‘Νεφέλαι’ το 423 π.Χ., τις ‘Σφήκες’ το 422 π.Χ., την ‘Ειρήνη’ το 421 π.Χ., τους ‘Όρνιθες’ το 414 π.Χ., τη ‘Λυσιστράτη’ το 411 π.Χ., τις ‘Θεσμοφοριάζουσες’ το 411 π.Χ., τους ‘Βατράχους’ το 405 π.Χ., τις ‘Εκκλησιάζουσες’ το 389 π.Χ., και τον ‘Πλούτο’ το 388 π.Χ., ενώ αποσπασματικά διασώζονται και άλλες 10 κωμωδίες.

Η φήμη φυσικά του Αριστοφάνη δεν είναι τυχαία καθώς κατάφερε να κερδίσει 10 πρώτα μεγάλα βραβεία σε σχετικούς θεατρικούς διαγωνισμούς, ενώ επηρέασε μεταγενέστερους συγγραφείς ιδιαίτερα Άγγλους σατυρικούς του 17^ου και 18^ου αιώνα κάνοντας για μία ακόμα φορά την Ελλάδα γνωστή σε ολόκληρη την υφήλιο καθώς σήμερα μελετάτε σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ τα έργα του αν και περιείχαν βωμολοχίες διδάσκονταν στα σχολεία από τον 10 μ.Χ. αιώνα.

Πέθανε σε ηλικία περίπου 67 ετών κοντά στο 380 π.Χ. στην Αίγινα, αφού κυριάρχησε ως σατυρικός ποιητής για πάνω από 40 χρόνια στην Αθήνα. Μάλιστα είχε παντρευτεί νωρίς και είχε αποκτήσει 3 γιούς τον Φίλιππο, το Νικόστρατο και τον Αραρότα, εκ των οποίων ο τελευταίος ακολούθησε τα βήματα του πατέρα του και έγινε κωμικός ποιητής.

(capital.gr)

Read more »

Το ΙΓΜΕ υποστηρίζει τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης

Σοβαρό κίνδυνο κατάπτωσης βράχου στη θέση που  βρίσκεται η αρχαία πηγή «Κλεψύδρα» στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης των Αθήνων, διαπίστωσε το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών μετά απο αυτοψία που διενήργησε στο σημείο. Το ΙΓΜΕ πρότεινε να ληφθούν άμεσα προσωρινά μέτρα προκειμένου να αποφευχθεί η πιθανότητα ατυχήματος, καθώς στην περιοχή λειτουργεί εργοτάξιο για τη συντήρηση του πλακόστρωτου της αυλής της Κλεψύδρας.  

Στη συνέχεια θα πρέπει να γίνουν μόνιμες  παρέμβασεις στερέωσης  προκειμένου να προστατευτούν τα πρανή των βράχων από φθορές που προκαλούν οι διαβρωτικοί παράγοντες. Τα μέτρα εγκρίθηκαν απο την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και σύντομα αναμένεται να ξεκινήσουν τα έργα.

Η αυτοψία πραγματοποιήθηκε από την Δρ. Γαρύφαλια  Κωνσταντοπούλου, τεχνικό  γεωλόγο του ΙΓΜΕ, μετά απο επέιγουσα  έκκληση της Α’ Εφορίας Προιστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.  

Η Κλεψύδρα βρίσκεται στη βορειοδυτική κλίτυ της Ακρόπολης , έχει ζωή 5500 ετών και είναι η πλουσίοτερη απο της φυσικές πηγές του Ιερού Βράχου, απο την οποία αναβλύζει νερό ακόμη και σήμερα.  Ο υπόγειος χώρος βρίθει απο πηγάδια και στοές, κατασκευασμένα ήδη απο την αρχαιότητα.

(protothema.gr)

Read more »

Πάπυρος γρίφος με αρχαία ελληνικά!

Έκκληση για βοήθεια από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης που έχει βρεθεί μπροστά σε ένα πραγματικό αδιέξοδο! Οι πάπυροι με 200.000 αρχαία ελληνικά γράμματα που βρέθηκαν το 1896 δεν έχουν ακόμη μεταφραστεί και οι ειδικοί κατασκεύασαν μία ιστοσελίδα που ζητούν τη βοήθεια όλων μας μήπως και λύσουμε το γρίφο! 

Οι πάπυροι είναι μισοκατεστραμμένοι και μέσα σε 115 χρόνια έχει μεταφραστεί μόνο το 2% του συνολικού γραπτού, με τις προσπάθειες μετάφρασης να είναι αδιάκοπες. Μπροστά στον αρχαίο ελληνικό λαβύρινθο οι επιστήμονες σήκωσαν τα χέρια ψηλά και παρέδωσαν την άκρη του μίτου στο κοινό μήπως και δουν επιτέλους φως. 

Στην ιστοσελίδα ancientlives.org μπορεί ο καθένας να δοκιμάσει να βοηθήσει όσο μπορεί στην προσπάθεια. Όταν ρωτήθηκαν οι ιθύνοντες για τα γραφόμενα υποστήριξαν ότι ένα από τα ευδιάκριτα γεγονότα που περιγράφονται είναι για ένα παιδί που ζητά από τον πατέρα του να τον αφήσει να πάει στην Αλεξάνδρεια σε διαφορετική περίπτωση δεν θα έτρωγε και δεν θα έπινε νερό. «Κλασικοί έφηβοι», τονίζει ο ειδικός του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που ομολογεί πάντως την αδυναμία τους να ολοκληρώσουν το έργο και κάνει ανοιχτή έκκληση προς όλους να δοκιμάσουν και αυτοί την τύχη τους. 

Έστω και ένα γράμμα από τον καθένα αν προκύψει θα είναι τεράστια βοήθεια, ειδικά αν ασχοληθούν χιλιάδες άτομα, τονίζει ο αγανακτισμένος από τη στασιμότητα επιστήμονας. 

Αν θέλετε και εσείς να βοηθήσετε στη μετάφραση πατήστε εδώ 

Read more »

Καλλισθένης… εν δήμω

Τώρα που γίναμε όλοι οικονομολόγοι (αφού πρόσφατα σπουδάσαμε σεισμολογία και πυρηνικά και ενδιάμεσα γίναμε πωλητές εμβολίων) ας πάμε λίγα χρόνια πίσω (όχι, πολλά, περίπου 2.500) για να δούμε για τι πράγματα μιλάμε.

Ο όρος «οικονομία» (οίκο-νέμω) δεν ανήκει κατ’ αποκλειστικότητα στους οικονομολόγους, παρ’ όλο που στη σύγχρονη εποχή συνδέεται με το χρήμα. Οικονομία είναι η τέχνη της διαχείρισης ενός σπιτιού. Μιλάμε όμως και για «οικονομία δυνάμεων» ή «οικονομία του λόγου» (διαχείριση του λόγου για να τελειώσει σύντομα η ομιλία) η δε φράση «κατ’ οικονομία» χρησιμοποιείται από την Εκκλησία αντί του «κατ’ εξαίρεση («κατ’ οικονομία, επιτρέπεται το βάπτισμα με ράντισμα, για λόγους υγείας…»).

Είπα πιο πάνω για το «χρήμα». Στην αρχαία μορφή της γλώσσας μας, χρήμα σήμαινε αρχικά κάτι που χρησιμοποιεί ή χρειάζεται κάποιος (από το απρόσωπο ρήμα «χρη»). Κι επειδή τα «χρήσιμα» απαρτίζουν και την κινητή περιουσία μας, η λέξη «χρήματα» πήρε τη σημασία τη σημερινή· όμως, είχε και τη σημασία «πράγματα». Όταν ο Πλάτωνας λέει «πάντων χρημάτων μέτρων άνθρωπος», εννοεί ότι ο άνθρωπος είναι κριτήριο των πάντων.

Μαθήματα ετυμολογίας στα οικονομικά από τον Καλλισθένη: Η «οικονομία», το «χρήμα», τα «νομίσματα», οι «τράπεζες», ο «τόκος» και το «χρέος»

Τα χρήματα τα λέμε και «νομίσματα». Κι αυτή η λέξη ετυμολογείται από το νέμω = νόμος = νόμισμα. Δηλαδή, το νόμιμο («νενομισμένο»), αυτό που νόμιμα ισχύει στις συναλλαγές. Στη Μεγάλη Ελλάδα το νόμισμα λεγόταν «νόμος».

Στην αρχαία Αθήνα όμως, τα νομίσματα είχαν ονομασίες όπως «εκατόμβοιον», «δεκάβοιον» κ.τ.λ. = 100 βόδια, 10 βόδια κ.τ.λ.). Η αξία του νομίσματος μετριόταν με τα «κεφάλια βοδιών», εξ ού και οι οικονομικοί όροι «κεφάλαιο» και «καπιταλισμός (κεφάλι  = capital στα λατινικά). Αυτό ισχύει και σήμερα συμβολικά, διότι ο χρηματάνθρωπος εμένα το βόδι εκμεταλλεύεται.

Και πού βρίσκονται τα χρήματα-νομίσματα; Στην Τράπεζα, που στην αρχαία μορφή ήταν «Τετράπεζα», από τα τέσσερα πόδια που έχει το τραπέζι (η πρώτη συλλαβή  έπεσε· όπως και αντί για «περιβαλλοντολόγος» λέμε «περιβαντολόγος»). Στην αρχαία Αθήνα το επάγγελμα του τραπεζίτη δεν το εκτιμούσαν οι πολίτες και το ασκούσαν οι Σημίτες περίοικοι.

Αργότερα, με την επικράτηση χριστιανισμού, απαγορεύτηκε στους χριστιανούς να δανείζουν με τόκο (για περισσότερα από 1.000 χρόνια), κι έτσι το επάγγελμα του τραπεζίτη το ασκούσαν οι Σημίτες. Τόκος δε και τοκετός, είναι αυτό που γεννιέται.

Τέλειωσε το μάθημα. Θα μου πείτε, τώρα που σας τα είπα αυτά, τι έγινε, μειώθηκε το χρέος (= «ανάληψη συγκεκριμένης υποχρέωσης»); Όχι βέβαια, απλώς με τόση ζέστη βαριόμουν να σχολιάσω τις ειδήσεις.

Άφησα όμως ένα τελευταίο για τον αγαπημένο μου δήμαρχο. Του αναγνωρίζω ότι έχει το «γνώθι σ’ αυτόν». Δήλωσε ότι στηρίζει τα ΚΑΠΗ και το αιτιολόγησε: «μη με βλέπετε έτσι κι εγώ κανονικά στα ΚΑΠΗ θά ’πρεπε να είμαι».

Καλλισθένης( VORIA.GR)

Read more »

Λάβε χρησμό από την ΠΥΘΙΑ.Εδώ καταφεύγουν όλοι για να πάρουν τον ιερό χρησμό.

 http://www.delphi.gr/XRISMOS/main.swf

Πυθία ονομαζόταν η εκάστοτε Πρωθιέρεια του Θεού Απόλλωνα στο Μαντείο των Δελφών η οποία, ευρισκόμενη σε έκσταση, μετέφερε τη χρησμοδότηση του Θεού προς τον ενδιαφερόμενο με τρόπο συνήθως λακωνικό, δυσνόητο και αινιγματικό.
Η λέξη «Πυθία» προέρχεται από το «Πύθων», το όνομα ενός ερπετού, φιδιού ή «δράκου» που σκότωσε κατά τη μυθολογία ο Απόλλωνας για να κυριεύσει το χώρο του μαντείου στους Δελφούς. Μέχρι τότε το μαντείο ήταν το κέντρο της χθόνιας λατρείας της Γαίας. Το «πύθων» με τη σειρά του θεωρείται μερικές φορές ότι προέρχεται από το ρήμα «πύθειν» (σαπίζει), ίσως όμως σχετίζεται με τη λέξη «πάθος»

Η ιέρεια των Δελφών, πίνακας του Τζον Κόλιερ, 1891.

Πριν από κάθε χρησμοδότηση η Πυθία πλενόταν, έπινε νερό από την Κασταλία πηγή, μασούσε φύλλα δάφνης και ανέβαινε σ' έναν τρίποδα. Από τη βάση του τρίποδα έβγαιναν αναθυμιάσεις που παράγονταν με την καύση διαφόρων ψυχοτρόπων βοτάνων, εμπλουτισμένων με υψηλές ποσότητες μεθανίου. Η Πυθία ερχόταν σε έκσταση και έβγαζε ασυνάρτητες κραυγές και λόγους. Οι ιερείς του μαντείου μετέτρεπαν τα άναρθρα αυτά λόγια σε έμμετρους χρησμούς, με διφορούμενη σημασία. Ο χρησμός π.χ. για τα ξύλινα τείχη, που θα έσωζαν την Αθήνα από τον Ξέρξη, από άλλους ερμηνεύτηκε ως καταφυγή στην Ακρόπολη και από άλλους ως ναυμαχία, επειδή τα καράβια ήταν ξύλινα. Συνήθως η Πυθία εκλεγόταν από τις ευγενικής καταγωγής παρθένες των Δελφών. Αργότερα όμως αποφασίστηκε να είναι ηλικίας πάνω από 50 χρόνων. Στα παλαιότερα χρόνια η Πυθία έδινε μόνο ένα χρησμό, κάθε Φεβρουάριο. Πρώτη Πυθία του Μαντείου των Δελφών κατά την Ελληνική Μυθολογία ήταν η Φημονόη.

Read more »

Στο φως Κούροι που σμιλεύθηκαν στο περίφημο παριανό μάρμαρο

Κούρους που σμιλεύθηκαν στο περίφημο παριανό μάρμαρο φέρνει στο φως στο Δεσποτικό, τη νησίδα κοντά στην Αντίπαρο, ο αρχαιολόγος κ. Γιάννος Κουράγιος, ο οποίος ανασκάπτει από το 2001 ένα μεγάλο ιερό της Αρχαϊκής εποχής αφιερωμένο στον θεό Απόλλωνα.

Ο κορμός ενός Κούρου _από την απαρχή του λαιμού ως τη μέση_ που είχε τοποθετηθεί ανάποδα μέσα στο έδαφος, στο κατώφλι μίας θύρας προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως στήριγμα της και σε άλλο τμήμα της ανασκαφής δύο μεγάλα κομμάτια ποδιού _ κνήμη και φτέρνα _ ενός άλλου αγάλματος, Κούρου επίσης τα οποία σώζονται σε εξαιρετική κατάσταση ήταν το εντυπωσιακό εύρημα της φετινής περιόδου, αν και όχι το μόνο. Το σημαντικό μάλιστα είναι ότι ο κορμός αυτός συνενώνεται με το κάτω μέρος Κούρου, που είχε αποκαλυφθεί εντοιχισμένος στον τοίχο ενός κτιρίου του ιερού το 2005. Ενώ πιθανότατα, όπως λέει ο κ. Κουράγιος στο ίδιο γλυπτό να ανήκει και το κεφάλι Κούρου, που είχε βρεθεί πέρυσι!

Τμήμα της κιονοστοιχίας του ναού που κατασκευάστηκε γύρω στο 500 π.Χ. Εφερε επτά κίονες ύψους 3,80 μ.

Αλλά για να αντιληφθεί κανείς καλύτερα αυτή τη «γλυπτοθήκη» στην οποία τείνει να εξελιχθεί το εξαιρετικής σημασίας ιερό του Δεσποτικού ας σημειωθεί ότι ως σήμερα έχουν έρθει στο φως περί τα 60 τμήματα γλυπτών, μεταξύ των οποίων πέντε κεφαλές Κούρων και μία μικρότερου μεγέθους που ανήκει σε Κόρη, περισσότεροι από δέκα κορμοί διαφόρων διαστάσεων και περί τις 30 βάσεις για αναθήματα (Κούρους ή αναθηματικούς κίονες). Και έπεται η συνέχεια.

Με βελόνι είχε αποκοπεί από το υπόλοιπο άγαλμα ο κορμός που βρέθηκε φέτος, είχε τοποθετηθεί ανάποδα στο χώμα και πάνω του έγιναν δύο μολυδβοχοημένες εντορμίες για να στηριχθεί ο στροφέας της θύρας. Βρέθηκε άλλωστε σφηνωμένος με μαρμάρινους λίθους για την καλύτερη στήριξή της ενώ βελόνι χρησιμοποιήθηκε για την πίσω επιφάνεια ώστε να εφάπτεται στη πλάκα του κατωφλιού, που ήταν από σχιστόλιθο.

Το σημαντικό όμως βρίσκεται αλλού: Παρά την απολέπιση που είχε γίνει στην επιφάνειά του, σώζεται ακόμη το ίχνος του χεριού του λυγισμένο πάνω στο θώρακα. Γιατί όπως λέει ο κ. Κουράγιος: «Αυτός ο τύπος Κούρων απαντάται μόνο στα παριανά εργαστήρια γλυπτικής του τέλους του 6ου π.Χ. αιώνα ενώ γενικότερα το λυγισμένο χέρι στο στήθος είναι όπως όλοι γνωρίζουμε χαρακτηριστικό γνώρισμα των αρχαϊκών Κορών». Να σημειωθεί μάλιστα ότι μόνον άλλα δύο γλυπτά με αυτή την ιδιαιτερότητα υπάρχουν, συγκεκριμένα ο Κούρος που βρίσκεται στην Carlsberg Glyptotek της Κοπεγχάγης και ακόμη ένα ημίεργο άγαλμα, το οποίο εκτίθεται στο Μουσείο της Πάρου και είχε προέλθει από τα αρχαία λατομεία του νησιού.

Τοποθετημένο σε ζεμπίλι το πολύτιμο μαρμάρινο εύρημα είναι έτοιμο για το ταξίδι από το νησάκι του Δεσποτικού στο Μουσείο της Πάρου

Το κτίσμα στο οποίο εντοπίσθηκε ο κορμός είναι μικρό, έχει σχήμα ναού με πρόδομο, σηκό και άδυτο και βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του περιβόλου του ιερού. «Φαίνεται ότι κτίστηκε στην ύστερη Αρχαϊκή περίοδο, μετά τη βίαιη καταστροφή των αρχαϊκών Κούρων», λέει ο κ. Κουράγιος.

Γιατί όμως αυτή η καταστροφή; Όπως εξηγεί ο ίδιος «Πιστεύω ότι μπορεί να συνδέεται με τη διαμάχη μεταξύ Αθήνας και Πάρου, όταν ο Μιλτιάδης εστάλη να τιμωρήσει το νησί γιατί εμήδισε κατά τους Περσικούς Πολέμους. Τότε καταστράφηκαν τα γλυπτά και ξαναχρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικό υλικό».

Άλλο ενδιαφέρον σημείο της φετινής ανασκαφής ήταν η αποκάλυψη ενός στυλοβάτη για κιονοστοιχία που κατασκευάστηκε γύρω στο 500 π.Χ. με επτά κίονες ύψους 3,80μ. Στο βάθος της θεμελίωσης του στυλοβάτη αποκαλύφθηκαν τα θραύσματα από το αριστερό πόδι αρχαϊκού κούρου φυσικού μεγέθους και εξαιρετικής γλυπτικής τα οποία «συνενώθηκαν» με το θραύσμα από τον μηρό ενός γλυπτού που είχε βρεθεί το 2005. Τέλος, δίπλα τους βρέθηκε και η βάση στην οποία στηριζόταν ένας άλλος μικρότερου μεγέθους Κούρος, πάνω στην οποία σώζονται τρία δάκτυλα του δεξιού ποδιού του.

 Ο αρχαιολογικός χώρος του Δεσποτικού κατά τη διάρκεια της ανασκαφής

Ενας τετράγωνος, μαρμάρινος «βόθρος» τελετουργικού χαρακτήρα _εκεί έριχναν τις σπονδές στο θεό _ ο οποίος χρονολογείται στην πρώιμη Αρχαϊκή εποχή βρέθηκε εξάλλου κάτω από το μεταγενέστερο πλακόστρωτο δάπεδο του εστιατορίου του ναού. Εξι διαφορετικές κατασκευαστικές φάσεις εντοπίσθηκαν στη βόρεια πύλη του ιερού που θεωρείται ότι ήταν η αρχική είσοδός του. Και τέλος πληθώρα κεραμικής που χρονολογείται από την Γεωμετρική ως και την Αρχαϊκή εποχή ήρθε επίσης στο φως επιβεβαιώνοντας ότι το ιερό λειτουργούσε ήδη από τα γεωμετρικά χρόνια.

Η αρχαία Πρεπέσινθος, όπως ήταν η ονομασία του Δεσποτικού κατά τις μαρτυρίες του Στράβωνος και του Πλίνιου δεν υπήρξε μια τυχαία περίπτωση στο Αιγαίο. Ενωμένη κατά την αρχαιότητα με ένα άλλο (μικρότερο ακόμη) νησάκι, το Τσιμιντήρι - όπου άλλωστε επεκτείνονται τα αρχαιολογικά ευρήματα - , φιλοξένησε ένα σπουδαίο λατρευτικό ιερό. Η θέση του ήταν στρατηγική, είχε καλά προστατευμένο λιμάνι, οπτική επαφή με τη Σίφνο προς τα δυτικά και με την Αντίπαρο προς τα ανατολικά και ήταν… κατάφυτο.

Δεσποτικό: Μία νησίδα γεμάτη Κούρους

Θραύσματα αγγείων που βρέθηκαν επάνω στο νησί με τις επιγραφές «ΑΠΟΛΛ», «ΑΡΤΗΜΕ» ή «ΑΡΧΗΜΕ» επιβεβαιώνουν τη λατρεία του Απόλλωνα και της Αρτεμης (άλλωστε ιερά του Απόλλωνα υπήρχαν σε 22 νησιά). Εκεί έφθαναν οι προσκυνητές φέρνοντας μαζί τους αναθήματα: Ειδώλια και αντικείμενα κάθε είδους έχει φέρει στο φως ως σήμερα η ανασκαφή: πόρπες χάλκινες και ελεφαντοστέινες, χάντρες χρυσές, γυάλινες αλλά και απλώς λίθινες, σφραγιδόλιθους από ημιπολύτιμους λίθους, αγαλματίδια από φαγεντιανή, αλάβαστρα και κορινθιακούς αρύβαλλους, ένα αβγό στρουθοκαμήλου, εγχειρίδια, ξίφη, υφαντικά βαρίδια, γεωργικά εργαλεία και πολλά χρηστικά αγγεία. Εντελώς ξεχωριστό εύρημα ωστόσο υπήρξε πριν από μερικά χρόνια το ειδώλιο μιας γυναικείας θεότητας δαιδαλικής τεχνοτροπίας (680-660 π. Χ.) που θεωρείται ότι ήταν το λατρευτικό άγαλμα του ιερού.

Στην ανασκαφή της ΚΑ΄ Εφορείας Αρχαιοτήτων υπό την διεύθυνση του κ. Κουράγιου συμμετείχαν και οι αρχαιολόγοι – μέλη της επιστημονικής ομάδας Κορνηλία Νταιφά, Σπύρος Πετρόπουλος, Θανάσης Γκαρώνης και φοιτητές από το Πανεπιστήμιο της Περούτζια. Παράλληλα, συνεχίστηκε για δεύτερη χρονιά η μελέτη του αρχιτεκτονικού υλικού και των δώδεκα κτιρίων από την αρχιτέκτονα, καθηγήτρια του Πολυτεχνείου του Μονάχου Δρ. Ανε Ονεσοργκ και την Δρ. Κατερίνα Παπαγιάννη. Το Ιδρύμα Ι. Λάτση και το Ιδρυμα Α. Π. Κανελόπουλου ήταν οι χορηγοί της ανασκαφής.


(Μαρία Θερμού -Το Βήμα)

Read more »

ΟΡΚΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ - Επίγραμμα Τυννίχου(Βίντεο)

Πλουτάρχου, "Ηθικά" : Αποφθέγματα Λακωνικά, Διάφορα των εν τοις Λάκωσιν αδόξων αποφθέγματα F51, Kάκτος "οι Έλληνες", 1995

Read more »

Τα γκράφιτι της αρχαιότητας

Η συνήθεια αυτή είναι διαχρονική, παμπάλαιη, κρατάει τουλάχιστον 2.500 χρόνια. Κι αν το χάραγμα με ένα αιχμηρό αντικείμενο πάνω σε μια κολόνα του Παρθενώνα φάνταζε κάποτε ως βέβηλη πράξη, σήμερα τα αρχαία γκράφιτι είναι ιερά και διατηρητέα γιατί αποτελούν πολύτιμη πηγή πληροφόρησης για λοιμούς, σεισμούς, καταποντισμούς.

Τα χαράγματα στον Παρθενώνα ξεκινάνε από την κορυφή του ναού και φθάνουν έως τα σκαλοπάτια του. Στους κίονες της δυτικής πλευράς που τώρα αποσυναρμολογείται για να αναστηλωθεί, ακριβώς κάτω από τα κιονόκρανα, διαβάζεις με ωραία καλλιγραφικά γράμματα ονόματα θανόντων αρχιερέων, μοναχών, διακόνων και πλάι τη χρονολογία του θανάτου τους. Κι όλα αυτά σε ύψος 8 μέτρων στην εσωτερική πλευρά των κιόνων, όπου σώζεται ακόμη η ξανθοκάστανη πατίνα (ή το χρυσαφί με το οποίο ήταν βαμμένοι οι κίονες). Για κάποιον λόγο έχουν ακόμη χαράξει κάποια εκκλησιαστικά κείμενα, ψαλμούς, τροπάρια, ευχές, δεήσεις από την εποχή που ο ναός της Αθηνάς λειτουργούσε ως Παναγία Αθηνιώτισσα.

Εχουν καταμετρηθεί 37 χαράγματα, ανάμεσα στα οποία διάφορα σχέδια πλοίων και 50 παιχνίδια σαν τη δική μας τρίλιζα, τις γουβίτσες και το σκάκι. Τα «επιτραπέζια» παιχνίδια όπως θα τα λέγαμε σήμερα είναι λαξευμένα στα σκαλιά και στο δάπεδο του ναού. Η ύπαρξή τους δεν ήταν πάντα γνωστή. Εντοπίστηκαν τελευταία από τις εργασίες αναστήλωσης. Οι μελετητές του μνημείου παρατήρησαν ότι οι παίκτες πρέπει να απέφευγαν τη βορεινή πλευρά (όπου έχει βρεθεί μόνο ένα παιχνίδι) για κλιματικούς λόγους. Προτιμούσαν τη νότια και δυτική πλευρά. Μάλιστα στο δυτικό πτερό, ανάμεσα στην κιονοστοιχία και τον τοίχο του κυρίως ναού, βρέθηκαν χαραγμένα 20 παιχνίδια. Τα περισσότερα είναι δεξιοτεχνίας (τρόπας) και τρία μόνο πεσσείας (εννεάδας και διαγραμμισμού), δηλαδή στρατηγικής που παιζόταν με πεσσούς (πιόνια).

Οι πρώτοι που ανατρίχιασαν βλέποντας γκράφιτι πάνω στις κολόνες του Παρθενώνα, των Προπυλαίων, του Θησείου και του Ολυμπιείου, ήταν οι περιηγητές τον 18ο αιώνα. Εξέφρασαν και την αποστροφή τους στο βέβηλο χέρι που έγραψε κάτι σε αρχαίο μάρμαρο. Δεν συμμερίστηκε όμως την άποψή τους και ο αρχαιολόγος Κυριάκος Πιττάκης (1798-1863), ο οποίος είδε τα χαράγματα ως ιστορικά ντοκουμέντα και ήταν ο πρώτος μαζί με τον ρώσο αρχιμανδρίτη Αντωνίνο που άρχισε την καταγραφή τους. Την ίδια άποψη φαίνεται πως είχε και ο αθηναιογράφος Δημήτριος Καμπούρογλου (1852-1942), ο οποίος είχε σημειώσει ότι «ο πρώτος χαράξας επί αρχαίου κίονος ιστορικόν γεγονός ήτο ο πρώτος ακαλαίσθητος Ελλην, αλλά συγχρόνως και ο πρώτος ευεργέτης της Ιστορίας».

Και είχε απόλυτο δίκιο. Γιατί αν κάποιοι άγνωστοι δεν είχαν χαράξει στις κολόνες του Θησείου γεγονότα που συνέβησαν στα σκοτεινά χρόνια της Τουρκοκρατίας, ίσως τώρα να αγνοούσαμε τη μεγάλη πυρκαγιά της Αθήνας (1591) και έναν φοβερό λοιμό που είχε ως αποτέλεσμα να πεθάνουν "χιλιάδες λαού και Καστριώτες" (κάτοικοι του κάστρου της Ακρόπολης) το 1554. Ο ανώνυμος πολίτης της Αθήνας θέλησε επίσης την ίδια περίοδο να αποκαλύψει ένα εφτασφράγιστο μυστικό (κι αυτό στο Θησείο), ότι οι Τούρκοι πήραν παιδιά για να τα εξισλαμίσουν.

Αλλά και ο Λόρδος Βύρων δεν απέφυγε τον πειρασμό να χαράξει το όνομά του σε έναν κίονα του ναού του Ποσειδώνα στο Σούνιο. Από θαυμασμό για το μνημείο, επειδή κι άλλοι το συνήθιζαν, ή από ματαιοδοξία για να μείνει το όνομά του στην αιωνιότητα. Το δικό του «αποτύπωμα» τελικά έχει «καθαγιασθεί» από την φιλελληνική δράση του και δεν υπάρχει ξεναγός που να παραλείψει να δείξει αυτό το χάραγμα στους απανταχού της γης τουρίστες.

Τα γραφήματα είναι μάρτυρες επιμέρους γεγονότων και όλα μαζί δείχνουν ότι μια πόλη με μακραίωνη ιστορία σαν την Αθήνα, που έζησε μέρες δόξης λαμπρές αλλά και μεγάλης παρακμής, δεν εγκαταλείφθηκε ποτέ. Η χρονολογική συνέχεια που παρουσιάζουν τα χαράγματα σε διάφορα μνημεία αποδεικνύει σύμφωνα με τον Πιττάκη την αδιάκοπη κατοίκηση της πόλης, αντικρούοντας τις θεωρίες ότι εγκαταλείφθηκε για τρία χρόνια μετά την πολιορκία της Ακρόπολης και την ανατίναξη του Παρθενώνα από τον Μοροζίνι (1687).

Τα δυσάρεστα γεγονότα, πάντως, είναι ένα ισχυρό κίνητρο για κάποιον να πάρει ένα καρφί και να το καταγράψει πάνω σε μια αρχαία κολόνα. Οπως οι απαγχονισμοί αθώων χριστιανών από τους Τούρκους, που έχουν χαραχθεί στα μάρμαρα του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα. Σκεφθείτε την αλγεινή εντύπωση του φτωχού ραγιά όταν είδε να γίνονται σκόνη κάποιοι σπόνδυλοι του ίδιου αυτού αρχαίου ναού με απόφαση του βοϊβόδα των Αθηνών Τζισταράκη (1791) για να χρησιμοποιηθεί ως οικοδομικό υλικό για να κτιστεί το Τζαμί του Κάτω Παζαριού, στο Μοναστηράκι. Εκείνος που αποφάσισε να σημειώσει το γεγονός στο Ολυμπιείο, ήταν μια ελεύθερη ψυχή που επιτελούσε μια πράξη αντίστασης στον κατακτητή.

Σήμερα πάντως μπορεί να μην έχουμε γκράφιτι σε ναούς, όμως ολοένα και περισσότερο τα αποδεχόμαστε -αν δεν τα επιζητούμε κιόλας- στους δημόσιους χώρους. Μην σας φανεί παράξενο αν σε λίγα χρόνια σημερινά γκράφιτι κηρυχθούν διατηρητέα γιατί θα αποτελούν μια «τοιχογραφία» της εποχής μας.

(ΤΗΣ ΝΙΝΕΤΤΑΣ ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ enet.gr)

Read more »

Αναβιώνει το πένταθλο στην Αρχαία Ολυμπία

Μια διαδρομή στο παρελθόν, μέσω της βιωματικής αναβίωσης του αρχαίου ελληνικού πεντάθλου, θα έχουν από φέτος την ευκαιρία να κάνουν οι επισκέπτες της Ολυμπίας, αλλά και όλου του νομού Ηλείας.

Η επιλογή του εν λόγω αθλήματος, που ο Αριστοτέλης αποκαλούσε «κάλλιστο όλων», δεν είναι τυχαία. «Το πένταθλο θεωρούνταν ασύγκριτο αγώνισμα, αφού ο πενταθλητής έπρεπε να συνδυάζει αρμονικά όλα τα χαρίσματα των αθλητών των μεμονωμένων αγωνισμάτων, όπως η δύναμη, η ευκινησία, η δεξιοτεχνία, η καρτερία και η αντοχή», εξηγεί στην εφημερίδα «Καθημερινή» ο επιστημονικός υπεύθυνος της εκδήλωσης και ιδρυτής του μουσείου αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας, κ. Κώστας Κοτσανάς.

Στο πένταθλο συμπεριλαμβάνονται ο δρόμος, το άλμα, το ακόντιο, ο δίσκος και η πάλη. Όσοι βρέθηκαν πρόσφατα στην ευρύτερη περιοχή είχαν την τύχη να παρακολουθήσουν την αναπαράσταση του πεντάθλου, όχι στον αρχαιολογικό χώρο, αλλά σε μικρή απόσταση από την αρχαία Ολυμπία, στις όχθες του Αλφειού. Όπως οι διοργανωτές τόνισαν, επρόκειτο για καλλιτεχνική αναπαράσταση του δρώμενου, πιστή όμως στα ιστορικά ντοκουμέντα.

Του δρώμενου προηγείται η προβολή του ντοκιμαντέρ «Η αρχαία ‘Ηλιδα, τα ιερά μονοπάτια των Ολυμπιακών Αγώνων και η αρχαία Ολυμπία» του Γιώργη Δόξα, ενώ η αναπαράσταση συνοδεύεται από μουσική ειδικά γραμμένη για την περίσταση με άρπα, αυλό, τσέλο και τύμπανα, όπως και στην αρχαιότητα. Η όλη διαδικασία υπολογίζεται να διαρκεί μία περίπου ώρα. Για τους ξένους όλο το πληροφοριακό υλικό θα παρέχεται στα αγγλικά.

Οι ταξιδιωτικοί πράκτορες έχουν ήδη δείξει ενδιαφέρον για τη φιλόδοξη πρωτοβουλία, η οποία καλώς εχόντων των πραγμάτων θα λαμβάνει χώρα τέσσερις φορές την εβδομάδα κατόπιν συνεννοήσεως με τα γκρουπ των τουριστών. Ωστόσο, το δεύτερο target group αποτελούν οι μαθητές.

Η αρχαία Ολυμπία με το ειδικό συμβολικό βάρος αποτελεί έναν κλασικό προορισμό πολλών σχολείων από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Πενταήμερες εκδρομές από όλη την Ευρώπη αποτίουν κάθε χρόνο φόρο τιμής στη γενέτειρα των Ολυμπιακών Αγώνων. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές θα είναι ολοήμερο και βιωματικό και οι ανήλικοι θεατές θα συμμετέχουν ενεργά, προκειμένου η επίσκεψη στην Ολυμπία να χαραχτεί ανεξίτηλα στη μνήμη τους.

(H KAΘHMEPINH)

Read more »

Κάν’τε έρωτα, όχι πόλεμο. («make love not war») Ένα αρχαίο ορφικό ρητό.

Τo γνωστό σύνθημα των «παιδιών των λουλουδιών» (χίππυ’ς) «κάν’τε έρωτα κι όχι πόλεμο» («make love not war») δεν ήταν δικό τους. Άλλωστε δεν υπάρχει παρθενογένεση. Ειδικά στην τέχνη.

Είναι παρμένο από αγγλική μετάφραση των Oρφικών Ύμνων, και δη από τον Ύμνο του θεού του πολέμου Άρεως, όπου λέει:

Ακατάβλητε, ισχυρόκαρδε, μεγασθενή, ρωμαλέε θεέ,

που χαίρεσαι με τα όπλα,

αδάμαστε, που σκοτώνεις τους ανθρώπους,

που πλήττεις τα τείχη,

άνακτα Άρη,

που τα όπλα κρατάς,

και που πάντοτε είσαι μπλεγμένος σε φόνους,

που χαίρεσαι με το αίμα των ανδρών που φονεύονται,

φρικτέ, πολεμοκλόνε,

που ποθείς την ξιφομαχία, και την μάχη με τα δόρατα,

σταμάτησε την λυσσασμένη μάχη,

άφησε τον πόνο, που προκαλεί άλγος στην καρδιά,

και στρέψε μας προς τον πόθο της Κυπρίδος (Αφροδίτης)

και προς τα πανηγύρια του Λυαίου (του Λυτρωτού Διονύσου),

και ν’ ανταλλάξεις την ισχύ των όπλων με τα έργα της Δηούς (Δήμητρος)

και την ειρήνη να ποθείς, που τρέφει τους νέους και μας παρέχει ευτυχία.

Ο στίχος «στήσον έριν – εις πόθον νεύσον» πιο ελεύθερα αποδιδόμενος, λέει:

Σταμάτησε την έριδα και στρέψε μας στον (ερωτικό) πόθο, ο εστί μεθερμηνευόμενον
«πάψε την μάχη και άσε μας να κάνουμε έρωτα», που και πάλι εξαπλουστευμένα οι Άγγλοι
μετέφρασαν σε «make love not war».

Στον Άρη και στην Ενυώ θυσίαζαν οι Θράκες για νίκες στους πολέμους τους.

Ως γνωστόν, ο θεός Άρης – μαζί με τον Διόνυσο και την Άρτεμη – είναι οι κατ’ εξοχήν λατρευόμενοι θεοί στην Θράκη. Την Θράκη θεωρεί πατρίδα του ο μέγας Όμηρος. Απ’ την Θράκη τον βάζει να μεταβαίνει στην Τροία και στην Θράκη να επιστρέφει. Κατά μια παράδοση, μάλιστα, ο Άρης γεννήθηκε στην Θράκη. Εδώ υπήρχε το Άρειον Πεδίον, ενώ
η ίδια η Θράκη εκελείτο και Αρεία.

Γιώργος Λεκάκης – Συγγραφεύς, Λαογράφος

Read more »

Δίολκος για 1500 χρόνια (Βίντεο)

Μια ταινία 22 λεπτών, δημιουργημένη με το σύστημα του animation (εικονοκινητική τεχνική) αναπαριστά με μοναδικό τρόπο το εξαιρετικό μνημείο τεχνικού πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας, τον Δίολκο: μια οδό από ξηράς για την μεταφορά πλοίων ανάμεσα στον Σαρωνικό και τον Κορινθιακό κόλπο κατά μήκος του Ισθμού της Κορίνθου, τότε που δεν υπήρχε ο πορθμός. Η ταινία παρουσιάζει πολλές άλλες τεχνολογικές λεπτομέρειες, αλλά σκηνές της ζωής των ναυτικών εκείνης της μακρινής εποχής: τυχερό παιχνίδι, επίσκεψη στον ναό του Ποσειδώνα, γλέντι σε καπηλειό, καθώς και μια συναισθηματική συντυχία.

Πρόκειται για ένα έργο-συμβολή στην μελέτη της αρχαίας ελληνικής Τεχνολογίας, μια παραγωγή του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας σε συνεργασία με την Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας.

Δημιουργοί της ταινίας είναι οι Θ.Π. Τάσιος, Ν. Μήκας, Γ. Πολύζος, οι οποίοι έχουν λάβει ως τώρα δύο βραβεία:

Καλύτερης ταινίας αναφερόμενης στην αρχαιότητα στο 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου στην Κύπρο (Νοέμβριος 2009) και


Καλύτερης εκπαιδευτικής ταινίας στην 8η Διεθνή Συνάντηση Αρχαιολογικής Ταινίας του Μεσογειακού Χώρου στην Αθήνα (Μάιος 2010)

http://www.naftemporiki.gr

Δίολκος ναυπηγική μηχανική αρχαία ελληνική τεχνολογία Κόρινθος Ισθμός λιμένας Λέχαιον Κεγχρεαί Σχίνος Σχοινούς Κορινθιακός κόλπος Σαρωνικός Κόλπος παιχνίδι κότσια αστράγαλοι σκαρί πέτσωμα νομείς μηκίδες αποβάθρα ανυψωτικός μονόκολος γερανός μπούμα αντίβαρα ισορροπίας βαρούλκα τροχαλίες χελώνες κασσιτέρου κρατέρωμα μπρούντζος χαλκός Ίσθμιος Ποσειδώνας καπηλείον κεκραμένος οίνος ύδραυλις εμβολοφόρος αντλία κώδων πνιγέας συμπιεστήρας αέρα αυλοί δρομέας πλήκτρο έλασμα ανέλκυση επίκλινος βάζο οκτάτροχος ολκός σφήνες κρήνη καθέλκυση κορινθιακοί αμφορείς Σούνιο

Read more »

Η καρδιολογία στην αρχαία Ελλάδα

Κηρ, κραδίη, καρδία είναι οι πρώτες λέξεις που περιγράφουν το όργανο που κρατά κάθε άνθρωπο στη ζωή με τη δυναμική και απαράμιλλη λειτουργική του. Δέσμια ποικίλων ειδών καταπονήσεων, η πάλλουσα καρδιά θεωρήθηκε στην αρχαιότητα ως «έδρα συναισθημάτων», κάτι που ήταν αναμενόμενο, εφόσον οι ποικίλες αλλαγές στον ρυθμό των παλμών της συσχετίσθηκαν επιτυχώς με τις μεταβολές ψυχικών διαθέσεων, την επίδραση των κινδύνων και άλλα ακραία φαινόμενα, όπως οι τοκετοί και οι ασθένειες.


Μελετώντας τις αντιλήψεις των αρχαίων Ελλήνων για την καρδιά, και όσο κι αν αυτές μας ξενίζουν, οφείλουμε να θυμόμαστε ότι στην ανθρώπινη ιστορία οι γνώσεις κάθε εποχής επηρεάζονται από το σύνολο της επιστήμης, όταν δε στην κλασική και την αλεξανδρινή Ελλάδα αναφερόμαστε σε «επιστήμη», εννοούμε τη φιλοσοφία.

Η φιλοσοφία τότε εξέφραζε τις επιστημονικές συλλήψεις και τις ενσωμάτωνε σε «ερμηνείες φαινομένων», είτε αυτά ήταν αμιγώς φυσικά και περιβαλλοντικά (βροχές, σεισμοί κ.λπ.) είτε αφορούσαν στο ανθρώπινο σώμα και τις λειτουργίες του. Η ιατρική και η φυσιολογία της εποχής, επομένως, δεν έμειναν καθόλου ανεπηρέαστες από τις φιλοσοφικές αντιλήψεις.

Ακούγεται παράδοξο, αλλά οι αρχαίοι ιατροί δεν γνώριζαν για την κυκλοφορία του αίματος, έχοντας όμως επαρκή αντίληψη της φυσιολογίας του ανθρώπινου σώματος πίστευαν ότι σε μια «δεύτερη φάση πέψης» η τροφή μεταβιβάζεται από το στομάχι στο συκώτι, και εκεί μεταβάλλεται σε αίμα με την επίδραση του «ζωικού πνεύματος». Κατόπιν το αίμα, διά μέσου της (κάτω) κοίλης φλέβας, θεωρούσαν ότι μεταφερόταν στη «δεξιά καρδία» και από εκεί στους πνεύμονες, όπου καθαριζόταν με τον εισπνεόμενο αέρα. Με την πνευμονική αρτηρία, επίσης, ένα μέρος μεταβιβαζόταν από την καρδιά στην αριστερή κοιλία ενώ το μεγαλύτερο μέρος διερχόταν από το καρδιακό διάφραγμα, όπου αναμιγνυόταν με το «πνεύμα» που είχε μεταφερθεί σ’ αυτήν από τους πνεύμονες με τις πνευμονικές φλέβες. Έπειτα από την αορτή και τις αρτηρίες μεταφερόταν σε όλους τους ιστούς του σώματος. Ας μην ξεχνάμε ότι η άμεση εποπτεία καρδιάς εν λειτουργία ήταν αδύνατη τότε.

Κι αν όλα τα παραπάνω «θυμίζουν» καρδιακή κυκλοφορία, είναι καίριο να θυμόμαστε ότι οι επιστήμονες εκείνοι, μιλώντας για όλα τούτα, δεν είχαν την αντίληψη «σφύζοντος δικτύου», αλλά απλής μηχανικής μεταφοράς του αίματος, όπως γίνεται με απλές ανθρώπινες κατασκευές μετάγγισης υγρών. Το ότι έσφυζε η καρδιά το γνώριζαν, φυσικά, απέδιδαν όμως αυτή τη λειτουργία σε ψυχικά αίτια, καθώς θεωρούσαν ότι η ψυχή επενεργούσε στο σώμα σύμφωνα με τρεις τρόπους και κατά το «έμφυτο πνεύμα», το οποίο διακρίνεται από τον Γαληνό σε ψυχικό, με έδρα στον εγκέφαλο, ζωικό, με έδρα στην καρδιά και τις αρτηρίες, και φυσικό με έδρα στο συκώτι.

Ο μεγάλος αλεξανδρινός ιατρός Ερασίστρατος, ο προσεκτικότερος «μελετητής της φύσεως», ασχολήθηκε και με ανατομικές έρευνες, κάτι που τότε ακόμη θεωρούνταν μιαρό, απαράδεκτο και απαγορεύονταν, αν και όχι με ιερατική αυστηρότητα.

Στα αποσπάσματα που σώθηκαν από τα ανατομικά του έργα καταγράφονται εκπληκτικές περιγραφές της καρδιάς ενώ απ’ ό,τι φαίνεται είναι ο πρώτος που πλησίασε αρκετά στην ανακάλυψη της κυκλοφορίας του αίματος, όπως μαρτυρεί ο Γαληνός, εφόσον διαπίστωσε ότι τα αγγεία της καρδιάς συσχετίζονται με τέτοιο τρόπο που είναι αδύνατον να μην «ανταλλάσσουν» υγρά με δυναμικό τρόπο. Και αυτό έγινε ως εξής…
Ο Ερασίστρατος θεωρούσε ότι όλα τα όργανα του ανθρώπινου σώματος είναι εφοδιασμένα με τριών ειδών αγγεία («τριπλοκία των αγγείων»): τις φλέβες, τις αρτηρίες και τα νεύρα, οι αρτηρίες, όμως, κατά την αντίληψή του, δεν περιείχαν αίμα αλλά «πνεύμα» που συνεχώς ανανεώνεται με την αναπνοή. Ήξερε, ωστόσο, ο Ερασίστρατος πως όταν κοπεί μια αρτηρία τρέχει αίμα, κι έτσι καθώς βρέθηκε υποχρεωμένος να εξηγήσει το φαινόμενο, δέχθηκε αναγκαστικά την ύπαρξη «συναναστομώσεων», υποθετικών, δηλαδή, διόδων επικοινωνίας των αρτηριών με τις φλέβες, κάτι που περιγράφει χονδροειδώς την πρώτη σχέση φλεβών και αρτηριών. Είναι φανερό ότι αν ο Ερασίστρατος δεν έμενε προσκολλημένος σε παλαιά και καθαρά θεωρητικά σχήματα, θα έφθανε σαφέστατα στην ανακάλυψη της κυκλοφορίας του αίματος.

Read more »

Ευρυνόμη

Mία από τις παλαιότερες θεότητες και σύμφωνα με τον πελασγικό μύθο, θεά των πάντων που προέκυψε από το πρωταρχικό Xάος. Eκείνη διαχώρισε τον ουρανό από τη θάλασσα κι έπλασε από το Bόρειο Άνεμο το σύζυγό της Oφίωνα με μορφή φιδιού. H Eυρυνόμη έφερε στον κόσμο ένα Aβγό, το οποίο χωρίστηκε στη μέση δημιουργώντας τον ήλιο, τη σελήνη, τα άστρα, τα βουνά, τα ποτάμια και τα ζωντανά πλάσματα. Tο ζευγάρι κυριάρχησε στον Όλυμπο μέχρι τη στιγμή που η Eυρυνόμη γκρέμισε τον Oφίωνα στα βάθη της γης και δημιούργησε τους Tιτάνες και τις Tιτανίδες και τον Πελασγό, τον πρώτο άνθρωπο, που προήλθε από τη γη της Aρκαδίας.

Όταν κυριάρχησαν ο Kρόνος και η Pέα, η Eυρυνόμη αποσύρθηκε στη θάλασσα, όπου εκεί μαζί με τη Θέτιδα υποδέχτηκε τον Ήφαιστο όταν εκείνος εκδιώχθηκε από τον Όλυμπο.

Αττική ερυθρόμορφη υδρία. Ο Αδωνις γέρνει στην αγκαλιά της Αφροδίτης ενώ τους περιστοιχίζουν φτερωτοί Ερωτες και προσωποποιήσεις διαφόρων αξιών και αρετών, όπως η Υγεία, η Ευτυχία, η Ευδαιμονία, η Παννυχίς, η Πανδαισία, η Παιδιά, η Ευρυνόμη, η Χρυσόθεμις. Αποδίδεται στον Ζωγράφο του Μειδία, περ. 415 π.Χ. (Αρχαιολογικό Μουσείο Φλωρεντίας)

Mετά την επικράτηση των Oλύμπιων θεών παρουσιάζεται σαν κόρη του Ωκεανού και της Tηθύος. Mαζί με το Δία γέννησε τις Xάριτες (Aγλαΐα, Eυφροσύνη, Θάλεια).

H Eυρυνόμη είχε έναν πολύ παλιό ναό και γιορτή στη Φιγαλεία της Aρκαδίας στις όχθες της Nέδας ή Nέδης. O ναός της υψωνόταν στη μέση ενός δάσους από κυπαρίσσια. Eκεί φυλασσόταν το λατρευτικό άγαλμα της που την παράσταινε σαν γοργόνα, από τη μέση και πάνω με τη μορφή γυναίκας και από τους γοφούς και κάτω ψάρι.

Βιβλιογραφία - πηγές

Απολλώνιος ο Ρόδιος, Αργοναυτικά, 1

ἤειδεν δ' ὡς πρῶτον Ὀφίων Εὐρυνόμη τε
Ὠκεανὶς νιφόεντος ἔχον κράτος Οὐλύμποιο·
ὥς τε βίῃ καὶ χερσὶν ὁ μὲν Κρόνῳ εἴκαθε τιμῆς,
ἡ δὲ Ῥέῃ, ἔπεσον δ' ἐνὶ κύμασιν Ὠκεανοῖο·

Ησίοδος, Θεογονία

Πειθώ τ' Ἀδμήτη τε Ἰάνθη τ' Ἠλέκτρη τε
Δωρίς τε Πρυμνώ τε καὶ Οὐρανίη θεοειδὴς
Ἱππώ τε Κλυμένη τε Ῥόδειά τε Καλλιρόη τε
Ζευξώ τε Κλυτίη τε Ἰδυῖά τε Πασιθόη τε
Πληξαύρη τε Γαλαξαύρη τ' ἐρατή τε Διώνη
Μηλόβοσίς τε Θόη τε καὶ εὐειδὴς Πολυδώρη
Κερκηίς τε φυὴν ἐρατὴ Πλουτώ τε βοῶπις
Περσηίς τ' Ἰάνειρά τ' Ἀκάστη τε Ξάνθη τε
Πετραίη τ' ἐρόεσσα Μενεσθώ τ' Εὐρώπη τε
Μῆτίς τ' Εὐρυνόμη τε Τελεστώ τε κροκόπεπλος
Χρυσηίς τ' Ἀσίη τε καὶ ἱμερόεσσα Καλυψὼ
Εὐδώρη τε Τύχη τε καὶ Ἀμφιρὼ Ὠκυρόη τε
καὶ Στύξ, ἣ δή σφεων προφερεστάτη ἐστὶν ἁπασέων.

Ορφικά, Αποσπάσματα

ἤειδεν δ' ὡς πρῶτον Ὀφίων Εὐρυνόμη τε
Ὠκεανὶς νιφόεντος ἔχον κράτος Οὐλύμποιο·
ὥς τε βίηι καὶ χερσὶν ὁ μὲν Κρόνωι εἴκαθε τιμῆς,
ἡ δὲ Ῥέηι, ἔπεσον δ' ἐνὶ κύμασιν Ὠκεανοῖο·

Aπολλόδωρος, Bιβλιοθήκη, 3, 12,6
Όμηρος, Iλιάδα, Σ, 394
Παυσανίας, 8, 41, 4

Read more »

Ανακαλύφθηκε το αρχαίο τείχος της Κορίνθου!

Τα σημαντικότατα αρχαιολογικά ευρήματα βρέθηκαν κατά τη διάρκεια των εργασιών κατασκευής του αυτοκινητόδρομου «Ελευσίνας - Κορίνθου - Πύργου -Τι ανέφερε στην ηλεκτρονική εφημερίδα Korinthia news ο προϊστάμενος της ΛΖ Εφορίας Αρχαιοτήτων Κ. Κίσσας

Σημαντικά ευρήματα βγήκαν στο φως κατά τη διάρκεια εργασιών για τον νέο αυτοκινητόδρομο Ελευσίνας - Πύργου που σίγουρα αλλάζουν τον πολιτιστικό «χάρτη» της περιοχής μας. Πρόκειται για το τείχος της Αρχαίας Κορίνθου του 6ου αιώνα π.Χ.! Η ανακάλυψη αφορά μήκος 80 περίπου μέτρων και σε ύψος από 1,60 έως 3,20 μέτρα. Από τις εργασίες προέκυψαν και άλλα σημαντικά ευρήματα που χρονολογούνται από τη Μυκηναϊκή εποχή ως την Ελληνιστική και αποκαλύπτουν στοιχεία της ιστορίας και του πολιτισμού της πόλης, όπως οικισμοί και χώροι λατρείας, τάφοι, ακόμη και λατομείο και ένα εργαστήριο. Όλα αυτά στον βόρειο παράδρομο του αυτοκινητόδρομου, που ειδικά για την αξιοποίηση του τείχους θα υποστεί μικρή τροποποίηση. Το πλήθος των ευρημάτων παρουσιάστηκε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο όπου εγκρίθηκε η πρόταση ανάδειξης του μεγαλύτερου τμήματος του τείχους. Μυκηναϊκός οικισμός, αψιδωτά κτίρια της Πρωτογεωμετρικής και της Γεωμετρικής εποχής, χώροι όπου ασκείτο προγονολατρεία και ηρωολατρεία (Γεωμετρικοί και Αρχαϊκοί χρόνοι), ένα τεράστιο κτίριο της Ελληνιστικής εποχής (2ος π. Χ. αιώνας) που εντοπίσθηκε σε επαφή με το αρχαίο τείχος και πολλές ταφές διαφόρων ειδών μεταξύ των οποίων και τάφοι νηπίων δίνουν, όπως είπαν οι αρχαιολόγοι ανάγλυφη την εικόνα μίας ιδιαίτερα ακμαίας κοινωνίας σε μεγάλο βάθος χρόνου. Το λατομείο εξάλλου, που βρέθηκε στα βόρεια του τείχους είχε χρησιμεύσει για την οικοδόμηση του ίδιου του τείχους αλλά και κτιρίων ενώ μέσα σ΄ αυτό εντοπίσθηκε και ένα κυκλικό πηγάδι, βάθους 17,57 μέτρων και διαμέτρου 1,15 μέτρων , το οποίο όμως, φαίνεται ότι είχε εγκαταλειφθεί ήδη από τον 6ο π. Χ. αιώνα καθώς βρέθηκε γεμάτο με κεραμικά της Αρχαϊκής περιόδου, λίθους και κεραμίδες. Στην Πρωτογεωμετρική περίοδο τέλος χρονολογείται το εργαστήριο μεταλλουργίας που χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή αργύρου από μόλυβδο.

Κ. Κίσσας: Πρόκειται για μια πολύ σημαντική ανακάλυψη

Σε δηλώσεις του στην ηλεκτρονική εφημερίδα Korinthia news ο προϊστάμενος της ΛΖ’ ΕΦΟΡΙΑΣ Κ. Κίσσας ανέφερε: «Πρόκειται για μια πολύ σημαντική ανακάλυψη, γιατί δεν είχαμε βρει μέχρι σήμερα, το εύρος και την έκταση που διατηρείται το αρχαιολογικό τείχος της αρχαίας πόλης της Κορίνθου. Δηλαδή δεν είχαμε βρει το βόρειο τμήμα που ανακαλύφθηκε τώρα και μπορούμε πλέον να υπολογίσουμε την έκταση όλου του τείχους. Είναι ένας τρόπος επιβεβαίωσης όλης της ιστορίας της Αρχαίας Κορίνθου που όπως φαίνεται πια, ήταν μια τεράστια πόλη».

(Korinthian News)

Read more »

Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της Μακεδονίας

Δίκτυο πόλεων και μνημείων στο όνομα του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Ενιαίο αρχαιολογικό πάρκο, που θα περιλαμβάνει όλα τα μνημεία της δυτικής Μακεδονίας, εκεί που άνθησε δηλαδή, το βασίλειο του Φιλίππου κι εκεί που γεννήθηκε και ανδρώθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος για να ξεκινήσει τη μεγάλη κατάκτηση της Ανατολής οραματίζονται οι φορείς της περιοχής.

Η Ημαθία, η Πέλλα και η Πιερία με το τεράστιο απόθεμα αρχαιολογικών χώρων και μνημείων που διαθέτουν _ Αιγές - Βεργίνα, Δίον, Αρχαία Πέλλα, Σχολή Αριστοτέλους, Μακεδονικοί Τάφοι, Αρχαίο Θέατρο Μίεζας κ. α _ μπορεί να συνασπισθούν με ένα κοινό στόχο: Την δημιουργία ενός Δικτύου Αρχαιολογικών Μνημείων, το οποίο θα εξελιχθεί σε ενιαίο αρχαιολογικό προορισμό με πολλαπλά οφέλη για την ευρύτερη περιοχή: πολιτιστικά, τουριστικά και οικονομικά.

Γιατί το όνομα του Μεγαλέξανδρου είναι γνωστό διεθνώς, η κοιτίδα του όμως, οι σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι, τα μουσεία και τα μνημεία που σχετίζονται με τον ίδιο και τον Μακεδονικό πολιτισμό δεν έχουν αναδειχθεί ως σήμερα στο βαθμό του τους αξίζει, αλλά και μπορούν.

Αυτός είναι ο στόχος της ημερίδας που γίνεται σήμερα στη Νάουσα με εκπροσώπους της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, των Περιφερειακών Ενοτήτων Ημαθίας, Πέλλας και Πιερίας και των δήμων Βέροιας, Δίου - Ολύμπου, Νάουσας και Πέλλας υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολισμού. Στη συνάντηση που έχει τον τίτλος «Στις ρίζες του Μεγάλου Αλεξάνδρου» θα υπογραφεί πρωτόκολλο συνεργασίας μεταξύ των ενδιαφερομένων ώστε να αρχίσει άμεσα η υλοποίηση του κοινού προγράμματος.

Κοινές δράσεις και πρωτοβουλίες για την ανάδειξη, την προβολή και την τουριστική αξιοποίηση των αρχαιολογικών μνημείων ως ενιαίο «πακέτο» επισκεψιμότητας για Ελληνες και ξένους είναι το ζητούμενο για να λειτουργήσει αυτό το δίκτυο. «Για μας αυτή η συνεργασία σημαίνει ότι μπορεί να γίνει μία ολοκληρωμένη ανάδειξη των μνημείων αλλά και της προσωπικότητας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενώ επιπλέον αποκτά ιδιαίτερη σημασία και συμβολισμό λόγω της κρίσιμης κατάστασης που διέρχεται η χώρα μας με τα γνωστά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα», λέει στο «Βήμα» ο δήμαρχος Νάουσας Αναστάσιος Καραμπατζός που είχε την πρωτοβουλία αυτού του δικτύου.

Επισημαίνοντας ακόμη, πως «Οι χρηματοδοτήσεις και τα επιδοτούμενα προγράμματα, όσο περνά ο χρόνος λιγοστεύουν. Γι' αυτό λοιπόν, πρέπει να δράσουμε άμεσα, οργανωμένα, συναγωνιστικά και όχι ανταγωνιστικά». Πώς θα γίνουν όλα αυτά;

Κατ΄ αρχάς με την εκπόνηση επιχειρησιακού σχεδίου «Στις ρίζες του Μεγάλου Αλεξάνδρου» για το οποίο θα συνεργασθούν επιστήμονες και φορείς από τις Εφορείες Αρχαιοτήτων της περιοχής (ΙΖ¨ και ΚΖ¨), το Πανεπιστήμιο, το υπουργείο Πολιτισμού - Τουρισμού κ. α. Παράλληλα, με την άμεση έκδοση κοινού εντύπου προβολής των επιμέρους μνημείων και την προώθηση του τίτλου «Στις Ρίζες του Μεγάλου Αλεξάνδρου» σε λογότυπο, σήμα, χάρτες κλπ.

Στη συνέχεια ζητείται ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός _κοινού πάντα _ προγράμματος προβολής για το οποίο θα προσφέρουν τη βοήθειά τους το υπουργείο Πολιτισμού - Τουρισμού και ο Ε. Ο. Τ. αφού θα περιλαμβάνει έντυπα, καταχωρήσεις, σποτ, παρουσίαση στις διεθνείς εκθέσεις τουρισμού κ. λ. π. Πρώτος «στόχος» τίθεται έτσι, η διοργάνωση επισκέψεων - εκδρομών στα αρχαιολογικά μνημεία Ημαθίας, Πέλλας, Πιερίας με τη συνεργασία των φορέων τουρισμού της Κεντρικής Μακεδονίας. Στον τομέα της προβολής θα βοηθήσει και η δημιουργία ενός δικτυακού τόπου σε ενδοπεριφερειακή και διαδημοτική συνεργασία.

Μία ομάδα εργασίας εξάλλου θα αναλάβει να καταγράψει, να αναλύσει και να επεξεργασθεί τα χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες ανάδειξης των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων ενώ παγκόσμιο συνέδριο θα οργανωθεί το 2012 με κεντρικό θέμα τον Μέγα Αλέξανδρο και τις άλλες μεγάλες προσωπικότητες της Μακεδονίας, το Φίλιππο Β', τον Αριστοτέλη κ. α.

Στην σημερινή εκδήλωση πάντως θα γίνει και παρουσίαση των σημαντικότερων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων από αρχαιολόγους, ιστορικούς και άλλους επιστήμονες και βέβαια της προσωπικότητας του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Μαρία Θερμού(Το Βήμα)

Read more »

Αρχαία Πόλη Κλήματος

Στον οικισμό Κλήμα θα βρείτε τα ερείπια του παλιού Κλήματος, του πρώτου λιμανιού του νησιού. Μετά την παρακμή και καταστροφή της Φυλακωπής, οι Δωριείς έχτισαν από το νότιο τμήμα της Τρυπητής μέχρι και την περιοχή του σημερινού Κλήματος, τη δεύτερη μεγάλη πόλη του νησιού (1100π.χ.-800π.χ.).

Σήμερα μπορείτε να επισκεφτείτε τις δυο ακροπόλεις του οικισμού- τον λόφο του Προφήτη Ηλία και το Πυργάκι-, να δείτε κομμάτια από το τείχος της αγοράς, τμήματα του ναού της ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου, τμήματα του αρχαίου θεάτρου, καθώς και το σημείο όπου βρέθηκε η Αφροδίτη της Μήλου. Κατηφορήστε ως το τέλος τον δρόμο της Τρυπητής προς τις Κατακόμβες, αφήστε το αμάξι σας και περπατήστε το δρομάκι. Αρχικά θα συναντήσετε τα τείχη της αρχαίας πόλης και λίγα βήματα πιο πέρα, σε μια περιοχή που υποθέτουν ότι βρισκόταν το γυμνάσιο, θα δείτε το μέρος που ο ντόπιος γεωργό βρήκε το 1820 το γνωστό άγαλμα της θεάς Αφροδίτης (120 π.Χ). Συνεχίζοντας το περπάτημα στο χωματόδρομο θα οδηγηθείτε στο αρχαίο Ρωμαϊκό θέατρο.

Read more »

Έρχονται τα «Αριστοτέλεια»

Τα «Αριστοτέλεια» είναι μια γιορτή που πραγματοποιείται προς τιμή του μεγάλου Έλληνα φιλοσόφου, με σκοπό την ανάδειξη της γενέτειρας του, μέσα από μουσικές εκδηλώσεις και θεατρικές παραστάσεις. Ο δήμαρχος του νομού Χαλκιδικής, Χρήστος Πάχτας παρουσίασε το πρόγραμμα των εκδηλώσεων που θα πραγματοποιούνται καθ' όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Στις 16 Ιουλίου παρουσιάζεται μια συναυλία-αφιέρωμα στο Νίκο Καββαδία, στο λιμάνι Στρατωνίου.

Από τις 20 μέχρι τις 24 Ιουλίου η Θερινή Ακαδημία Παλαιάς και Παραδοσιακής Μουσικής Αρναίας, θα παρουσιάσει το «Αλεξάνδρου Συμπόσιο», το οποίο θα περιλαμβάνει συναυλίες, δρώμενα και διαλέξεις.

Στις 25 και 26 Ιουλίου, στην Αμμουλιανή, θα πραγματοποιηθεί το «Ammouliani music camp» της θερινής ακαδημίας.

Από τις 29 έως τις 31 του ίδιου μήνα θα πραγματοποιηθούν στις Βαρβάρες συναυλίες των Θ. Παπακωνσταντίνου και Γ. Χαρούλη, Σ. Μάλαμα και Π. Παυλίδη. Επίσης, θα πραγματοποιηθεί η Ημέρα Παιχνιδιού για τα παιδιά.

Στις 5 Αυγούστου θα εμφανιστεί, στην παραλία Ιερισσού, το μουσικό σχήμα «Δάρνακες», για να παρουσιάσει δικές του συνθέσεις και τραγούδια απ' όλη την Ευρώπη.

Στις 6 Αυγούστου θα ανέβει η θεατρική παράσταση «Το Γάλα», από το θίασο της Άννας Βαγενά, στην Ιερισσό.

Στις 7 Αυγούστου θα πραγματοποιηθεί συναυλία του Λουδοβίκου των Ανωγείων, στην πλατεία Αμμουλιανής.

Στις 14 Αυγούστου, στα αρχαία Στάγειρα, θα δοθεί συναυλία προς τιμήν του Νίκου Παπάζογλου. Η Πολυφωνική Χορωδία Σταγείρων - Ακάνθου του δήμου Αριστοτέλη, θα ερμηνεύσει τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη.

Ο Αύγουστος θα κλείσει μουσικά στις 20 του μηνός, με το «Άξιον Εστί» των Οδυσσέα Ελύτη - Μίκη Θεοδωράκη και την ερμηνεία του Μανώλη Μητσιά, να παρουσιάζεται στην Ουρανούπολη.

Παράλληλα με τις εκδηλώσεις, καθ'όλη τη διάρκεια των θερινών μηνών θα παρουσιάζονται εκθέσεις ζωγραφικής.

(ΑΠΕ)

Read more »

Ο Αρτεμίδωρος ο Δαλδιανός (ή Ονειροκριτικός)

Ο Αρτεμίδωρος ο Δαλδιανός (ή Ονειροκριτικός) ήταν γνωστός ερμηνευτής ονείρων, που έζησε το δεύτερο μισό του 2ου μ.Χ. αιώνα στην Έφεσο. Αν και ο πατέρας του ονομαζόταν Φωκάς, ο Αρτεμίδωρος υιοθέτησε την προσωνυμία Δαλδιανός από την Δάλδη, μια πόλη στα σύνορα Μυσίας, Φρυγίας και Λυδίας, από την οποία καταγόταν η μητέρα του.

Λίγα πράγματα είναι γνωστά για τη ζωή του Αρτεμίδωρου και κυρίως όσα ο ίδιος μας παραθέτει μέσα στο έργο του.

Το γνωστό, βυζαντινό εγκυκλοπαιδικό λεξικό, Σούδα γράφει για τον ίδιο:

"Αρτεμίδωρος Δαλδιανός (πόλις δε έστι Λυδίας η Δάλδις), φιλόσοφος, έγραψεν Ονειροκριτικά [...] Οιωνοσκοπικά και Χειροσκοπικά."
(Σούδα, α', 4025)

Αν και το έργο του δεν μπορεί να καταλάβει σημαντική θέση στην ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, καθώς ούτε θέτει, ούτε λύνει φιλολογικά προβλήματα, αναμφισβήτητα όμως έχει μεγάλη σημασία για την ιστορία του πολιτισμού.

Το Έργο του

Από τα έργα που αναφέρονται στο λεφικό Σούδα, μας διασώθηκε το πρώτο, τα Ονειροκριτικά, που απαρτίζεται από 5 βιβλία. Ο Αρτεμίδωρος είχε εκδώσει καταρχάς τα δύο πρώτα βιβλία, αφιερωμένα σε κάποιον ρήτορα Κάσσιο Μάξιμο, και αποτελούν το κύριο μέρος του έργου, στο οποίο, μετά από κάποιες θεωρητικές διευκρινίσεις, δίνει τις πιθανές ερμηνείες κάθε ονείρου προχωρώντας με βάση την πορεία της ανθρώπινης ζωής από τη γέννηση ως το θάνατο. Σ' αυτά πρόσθεσε ένα τρίτο βιβλίο με τίτλο Φιλάληθες ή Ενόδιον, όπου περιλαμβάνει κάποια ασύνδετα μεταξύ τους θέματα τα οποία είχε παραλείψει από τα δύο προηγούμενα βιβλία και αργότερα πρόσθεσε ένα τέταρτο βιβλίο με μια σειρά από θεωρητικούς προβληματισμούς και υποδείξεις για την ερμηνεία των ονείρων. Το πέμπτο βιβλίο είναι μια συλλογή 95 ονείρων τα οποία βγήκαν αληθινά και είναι αφιερωμένο, όπως και το τέταρτο, στο γιο του που ονομαζόταν επίσης Αρτεμίδωρος, και ασκούσε την τέχνη του πατέρα του.

Το έργο του Αρτεμίδωρου εντάσσεται σε μια γενικότερη παράδοση του ελληνικού, και όχι μόνο, χώρου, κατά την οποία τα περίεργα και θαυμαστά οράματα των ονείρων εθεωρούντο συχνά, προάγγελοι των μελλοντικών συμβάντων. Όλη η αρχαία ελληνική γραμματεία, αρχής γενομένης από τον Όμηρο, είναι γεμάτη από ονειρομαντικές αναφορές και απόπειρες.

Όλο αυτό το υλικό συνέλεξε ο Αρτεμίδωρος ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα, στα ελληνικά νησιά και στην Ιταλία, όπου έψαξε στις λαϊκές συναθροίσεις και στις γιορτές, τη σοφία που διαιώνιζε η λαϊκή παράδοση με παραδείγματα και εξηγήσεις.

Στην εποχή του, όπως μας πληροφορεί ο ίδιος, ήταν πολλοί οι "πυθαγορισταί, φυσιογνωμικοί, αστραγαλομάντεις, τυρομάντεις, κοσκινομάντεις, μορφοσκόποι, χειροσκόποι, λεκανομάντεις, νεκρομάντεις" που αναλάμβαναν να στηρίξουν ψυχικά και συναισθηματικά τους ανθρώπους. Αυτή την κοινωνική κατάσταση απηχεί και το έργο του Αρτεμίδωρου.

Έγραψε έναν πρακτικό ονειροκρίτη και μνημονεύει εκεί τα όνειρα όπως τα άκουσε, χωρίς φιλοδοξία και πρωτοτυπία, και διακρίνεται η άρνηση του να προσχωρήσει σε προσπάθειες θεατρινισμού ή προσποιητής ερμηνείας που έχει ως μοναδικό στόχο της την απόκτηση μιας επιφανειακής δόξας.

Διαχωρίζει τα όνειρα σε μη προφητικά, όπου η ψυχή απλώς θυμάται τα άγχη και τις αγωνίες της ημέρας, και σε προφητικά, τα οποία προμηνύουν το μέλλον. Έτσι, για την σωστή ερμηνεία κάθε ονείρου είναι απαραίτητη η γνώση όχι μόνο του επαγγέλματος αλλά και των κάθε είδους συνηθειών του ανθρώπου που βλέπει το όνειρο. Για το λόγο αυτό, οι σημασίες των ονείρων δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας μεταφυσικής διαδικασίας, αλλά λογικής ερμηνείας ομοιοτήτων, και έτσι επιτρέπεται η διαφοροποίηση της ερμηνείας των ονειρικών συμβόλων ανάλογα με το άτομο που τα βλέπει.

Το έργο του Αρτεμίδωρου αγαπήθηκε πολύ και κατά τη μεσαιωνική εποχή και αργότερα, ενώ μας σώθηκε σε αρκετά χειρόγραφα από τον 11ο, μέχρι και τον 16ο αι.

Χαρακτηριστικό είναι το άρθρο του Γ. Σεφέρη "Γλώσσες στον Αρτεμίδωρο τον Δαλδιανό" (1970), όπου ο ποιητής αναφέρεται στο έργο του και υπογραμμίζει τη σημασία των λαϊκών Ονειροκριτών και τη σχέση τους με το παλαιό έργο του Αρτεμίδωρου.

Read more »

Άμα δεν διδάσκονται τα Αρχαία... Προσεγγίζουμε λάθος την ελληνική γλώσσα

Δύο πρώην φιλόλογοι σχολιάζουν τον μέσο όρο στο μάθημα των Νέων Ελληνικών στις φετινές Παγκύπριες Εξετάσεις, «δείχνοντας» ως υπεύθυνο το εκπαιδευτικό σύστημα που ισχύει σήμερα.

Γι' ακόμη μια χρονιά, οι μέσοι όροι στα κύρια εξεταζόμενα μαθήματα των Παγκύπριων Εξετάσεων, όπως στα Νέα Ελληνικά, τα Μαθηματικά, την Ιστορία και τα Αρχαία Ελληνικά, κυμάνθηκαν κάτω ή ελάχιστα πάνω από τη βάση, που είναι το 10. Γεγονός, που προκαλεί μεγάλη ανησυχία, ιδιαίτερα για το μάθημα των Νέων Ελληνικών.

Στο ρεπορτάζ που ακολουθεί, προσπαθήσαμε να αναλύσουμε τους λόγους που προκαλούν τη χαμηλή επίδοση των μαθητών στο μάθημα της μητρικής μας γλώσσας, ζητώντας την άποψη δύο πρώην εκπαιδευτικών.

Σημειώνεται ότι την Πέμπτη, ημέρα κατά την οποία δόθηκαν στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα των Παγκύπριων Εξετάσεων, η οργάνωση των καθηγητών ΟΕΛΜΕΚ εξέφρασε, διά στόματος του προέδρου της, Δημήτρη Ταλιαδώρου, την ανησυχία της για το θέμα αυτό.

Τα ερωτήματα

Τρία τα βασικά ερωτήματα που θέσαμε στους πρώην εκπαιδευτικούς, Γαβριήλ Μηνά και Γιώργο Χατζηκωστή, με αφορμή τα προχθεσινά αποτελέσματα των Παγκύπριων Εξετάσεων στο μάθημα των Νέων Ελληνικών.

1. Πώς σχολιάζετε τον μέσο όρο των 10,07 μονάδων στα Νέα Ελληνικά στις φετινές Παγκύπριες Εξετάσεις;
2. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται η χαμηλή απόδοση των μαθητών στο μάθημα αυτό;
3. Τι θεωρείτε ότι πρέπει να γίνει, ώστε ν' αλλάξουν προς το καλύτερο οι βαθμολογίες των μαθητών;

Γαβριήλ Μηνάς:
«Μειωμένο το ενδιαφέρον»

* Το μάθημα της μητρικής γλώσσας είναι το δυσκολότερα απ' όλα τα μαθήματα και πρόοδος στο μάθημα αυτό έρχεται μετά από πολύ κόπο και συστηματική δουλειά και διδασκαλία.

Για παράδειγμα, οι Άγγλοι όταν δίδουν τις γραπτές εξετάσεις για τη γλώσσα, έχουν τον χαμηλότερο μέσο όρο. Αυτό το φαινόμενο συμβαίνει σε όλες τις μητρικές γλώσσες. Δηλαδή το γλωσσικό μάθημα, όσο παράξενο και να φαίνεται, είναι το πιο δύσκολο ως προς τα αποτελέσματα.

* Η διδασκαλία του μαθήματος αυτού είναι εξαιρετικά δύσκολη και παρεμβαίνουν πάρα πολλοί παράγοντες. Για μένα ο σημαντικότερος λόγος είναι ότι έχει καταργηθεί η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Τα Νέα Ελληνικά είναι η νέα φάση της ελληνικής γλώσσας. Δεν είναι δυνατό να τα μάθεις κατά τρόπο συνειδητό, εάν δεν ξέρεις τα Αρχαία Ελληνικά. Ακόμα δεν έχουμε καταλήξει σε μεθόδους, με τις οποίες η διδασκαλία να είναι αποτελεσματική. Για παράδειγμα, δεν έχουμε καταλήξει πώς πρέπει να προσεγγίζουμε ένα κείμενο άγνωστο, το οποίο δίνεται στους μαθητές, για να κατανοήσουμε το νόημα.

Ένας άλλος λόγος είναι ότι στην Κύπρο δεν αποδίδουμε και μεγάλη σημασία στη μητρική γλώσσα. Δεν το θεωρούμε ως απαραίτητο προσόν και κριτήριο, ακόμη και σε περιπτώσεις πρόσληψης σε μεγάλους οργανισμούς και εταιρείες.

* Πρέπει το εκπαιδευτικό σύστημα να σοβαρευτεί, δηλαδή η διδασκαλία των μαθημάτων να είναι αποτελεσματική, να κινεί το ενδιαφέρον των μαθητών, να δίνονται οι μαθητές στο μάθημα. Το ενδιαφέρον των μαθητών μέσα στην τάξη είναι μειωμένο, καθώς τα περισσότερα τα κάνουν στα ιδιαίτερα μαθήματα το απόγευμα. Η παιδεία πρέπει να αντιμετωπιστεί με υπεύθυνο τρόπο. Δεν είναι δυνατόν να μιλούμε για δωρεάν παιδεία, όταν οι γονείς πληρώνουν χιλιάδες κάθε χρόνο στα φροντιστήρια των παιδιών τους.

Γιώργος Χατζηκωστής: Το μονοτονικό φθείρει

* Αν και υπάρχει μικρή αύξηση στον μέσο όρο στο μάθημα των Νέων Ελληνικών στις φετινές Παγκύπριες Εξετάσεις σε σχέση με πέρσι, ουσιαστικά δεν αλλάζει τίποτε.

* Εδώ και δεκαετίες υπάρχει μια γλωσσική απαιδευσία που υποβαθμίζει την ελληνική γλώσσα, εξαιτίας πολιτικών αποφάσεων της Πολιτείας, με παράδειγμα την εφαρμογή του μονοτονικού συστήματος. Το εν λόγω σύστημα, αν και διευκολύνει, την ίδια ώρα φθείρει τη γλώσσα μας. Επιπλέον τα λογοτεχνικά κείμενα δεν είναι ενδιαφέροντα, άρα δεν τραβούν τα παιδιά στο σχολείο.

Οι γρήγοροι ρυθμοί στη ζωή μας και η χρήση διαδικτυακών μέσων και μηχανημάτων (facebook και κινητά τηλέφωνα), κάνουν τα παιδιά να επικοινωνούν με σύντομες και κωδικοποιημένες φράσεις. Αυτός ο τρόπος επικοινωνίας δεν αφήνει τους νεαρούς να αναπτύξουν τις σκέψεις τους στην ελληνική γλώσσα. Ακόμη το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα δεν δίνει το απαιτούμενο βάρος στην ελληνική γλώσσα, που υπήρχε κάποτε. Σήμερα προηγούνται όλα τα άλλα μαθήματα εκτός από τα Ελληνικά. Εννοείται ότι η μείωση στις ώρες διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας, συντείνει στην υποβάθμιση της γλώσσας.

* Χρειάζεται να δοθεί ειδικό ενδιαφέρον στη γλώσσα, που να αρχίζει από το δημοτικό σχολείο. Παλαιότερα τα άτομα τελείωναν το δημοτικό με πλούσιο λεξιλόγιο και πολύ καλή ορθογραφία, ενώ σήμερα τελειώνουν το λύκειο με πολλές αδυναμίες. Η ορθογραφία δεν είναι ασήμαντη, είναι ένα στοιχείο της πειθαρχίας του νου. Στις μέρες μας χρειαζόμαστε σχολεία που να εκβαθύνουν στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας.

Η σημερινή (Κυπριακό μπλόγκ)

Read more »

Αρχαία Ελληνική Ρεφλεξολογία(Αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας)

Είναι το πρώτο από μία σειρα προβολών που ετοιμάζω για την αποκατάσταση της ιστορίας της Ρεφλεξολογίας αλλά και της αποκατάστασης της ιστορίας της μάλαξης γενικότερα, πιο συγκεκριμένα για την συμβολή του Ιπποκράτη και άλλων ελλήνων. Αναμφίβολα ο πατέρας της ιατρικής είναι πιο γνωστός για την θεωρία των 4 χυμών και την χρήση της διατροφής και βοτάνων. Όταν όμως μελετήσει κανείς μεθοδικά και σχολαστικά την υπάρχουσα γραμματεία αντιλαμβάνεται ότι οι τοποθετήσεις του είναι αυτές πάνω στις οποίες έχουν δημιουργηθεί πάνω από 100 μεθοδολογίες μάλαξης!
Και όμως κανείς τους δεν έχει ανακαλύψει τίποτα καινούριο, ....καλά καλά μην πιστεύετε εμένα διαβάστε τον Γαληνό, κάνει το ίδιο σχόλιο πριν από 1900 χρόνια.
Παλιότερη ανάρτηση για τους 4 χυμούς τους σώματος του ιατρού Γαληνού. 

Είναι η πρώτη φορά τα τελευταία 100 χρόνια που παρουσιάζονται αυτές οι πληροφορίες, τελευταίοι που τα διάβασαν πρέπει να ήταν ο Δρ. Φιτζέραλντ και η Γιουνίς Ίνγκαμ, οι οποίοι τα καπηλεύτηκαν για δικά τους....ξέρω ξέρω, ναι ναι θα το αποδείξω.

Read more »