Διαδικτυακή ψηφοφορία, στη Βρετανία, για την επιστροφή, ή όχι, στην Ελλάδα των γλυπτών του Παρθενώνα

Να επιστρέψουν τα γλυπτά του Παρθενώνα στην Ελλάδα η όχι; Σε αυτό το ερώτημα καλούνται να απαντήσουν οι επισκέπτες της ιστοσελίδας http://www.yac-uk.org/news/120831/parthenonpoll, που ανήκει στον βρετανικό Σύλλογο των Νεαρών Αρχαιολόγων (Young Archaeologist Club). Ο μόνος, όπως αυτοχαρακτηρίζεται, σύλλογος στη Βρετανία που απευθύνεται σε νέους έως 17 ετών με ενδιαφέρον στην αρχαιολογία.

Η νεανική «λέσχη» εκδίδει τρεις φορές τον χρόνο ένα περιοδικό με αρχαιολογικά θέματα, με το τρέχον τεύχος να κάνει αναφορά στο γνωστό δίλημμα, αλλά και στο σχετικό ντιμπέιτ, που διοργανώθηκε στις 11 Ιουνίου στο Λονδίνο από τον οργανισμό Intelligence Squared.

Ως γνωστόν, εκείνη την ημέρα το κοινό ψήφισε δυο φορές, μία πριν και μία μετά τη λήξη της δίωρης συζήτησης, στην οποία συμμετείχαν από την πλευρά των υποστηρικτών της επανένωσης ο βουλευτής των Φιλελεύθερων Δημοκρατών Άντριου Τζορτζ και ο ηθοποιός και συγγραφέας Στίβεν Φράι και από την αντίθετη πλευρά ο ιστορικός, καθηγητής Πανεπιστημίου Φελίπε Φερνάντες-Αρμέστο και ο ιστορικός, δημοσιογράφος και βουλευτής των Εργατικών Τρίστραμ Χαντ.

Κι ενώ πριν την έναρξη οι υπέρμαχοι της επιστροφής ήταν μόνο 196, με τους αντίθετους να φτάνουν τους 202 και τους αναποφάσιστους τους 158, μετά τη λήξη της τηλεμαχίας νικητές αναδείχτηκαν οι πρώτοι και μάλιστα με διαφορά: 384 ψήφισαν υπέρ και 125 κατά, ενώ μόνο 24 έμειναν αναποφάσιστοι.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι στην ψηφοφορία που γίνεται στην ιστοσελίδα των νεαρών αρχαιολόγων, από τα 63 άτομα που ψήφισαν χθες, μέχρι στιγμής, το 76% θεωρεί ότι τα Γλυπτά πρέπει να επιστραφούν στο Μουσείο της Ακρόπολης και το 24% ότι θα πρέπει να παραμείνουν στη Βρετανία.

Όπως αναφέρεται στη συνέχεια της σελίδας, τα Γλυπτά, που καμιά φορά αναφέρονται και ως Ελγίνεια, λόγω του λόρδου που τα έφερε στη Βρετανία, προέρχονται από τον περίφημο ναό του Παρθενώνα, που αποτελεί τμήμα της Ακρόπολης των Αθηνών και τον οποίον οι αρχαίοι Έλληνες άρχισαν να χτίζουν το 447 π. Χ.

Περίπου τα μισά από τα γλυπτά καταστράφηκαν στους αρχαίους χρόνους, προτού ο λόρδος Έλγιν τα επισκεφτεί. Από τα εναπομείναντα, περίπου το 50% βρίσκονται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο, όπου εκτίθενται από το 1817, ενώ τα περισσότερα από τα υπόλοιπα φυλάσσονται στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης.

«Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι θα πρέπει να επανενωθούν όλα μαζί στην Αθήνα, ενώ κάποιοι άλλοι θεωρούν ότι η συλλογή του Βρετανικού Μουσείου θα πρέπει να παραμείνει στο Λονδίνο. Θέλουμε τη γνώμη μας. Γι αυτό σας παρακαλούμε να ψηφίσετε ή να μας στείλετε μέσω e-mail τα σχόλιά σας για το θέμα», δηλώνεται χαρακτηριστικά στην ιστοσελίδα. Ας μην τους απογοητεύσουμε λοιπόν.

  ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ

Read more »

Νέα εκστρατεία για την επιστροφή των Μαρμάρων

Νέα εκστρατεία ξεκινά η ομογένεια της Αυστραλίας, με τη στήριξη διακεκριμένων Αυστραλών, για να πιεστεί η Βρετανία να επιστρέψει τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην Ελλάδα.
Η σχετική πρωτοβουλία προβάλλεται και από τα αυστραλιανά μέσα ενημέρωσης. Σε τελετή που πραγματοποιήθηκε στο Σίδνεϊ, παρουσιάστηκε και η νέα ιστοσελίδα(http://www.parthenonmarblesaustralia.org.au/) της Διεθνούς Οργανωτικής Επιτροπής Αυστραλίας για την Αποκατάσταση των Μαρμάρων του Παρθενώνα, η οποία εντάσσεται στη γενικότερη προσπάθεια "ανανέωσης και ενίσχυσης του έργου της Επιτροπής".

Στην εκδήλωση παρέστη ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στο Σίδνεϊ, Βασίλειος Τόλιος, ο οποίος ανέφερε ότι "στην παρούσα οικονομική κρίση, η Ελλάδα, τώρα περισσότερο από ποτέ, έχει ανάγκη από την ψυχική ανάταση που θα δημιουργούσε η επιστροφή των Μαρμάρων'.
Σύμφωνα με το ABC "αναμένεται να ασκηθεί έντονη πίεση στην βρετανική κυβέρνηση στο πλαίσιο της προγραμματισμένης συνάντησης της αντίστοιχης αυστραλιανής, αμερικανικής και βρετανικής επιτροπής στο Λονδίνο τον ερχόμενο Ιούνιο".

Read more »

Τα γλυπτά που λείπουν από τον Παρθενώνα

Από τον γλυπτό διάκοσµο του  ναού σώζονται τα ακόλουθα τµήµατα:
Μετώπες
  Ανατολική πλευρά(  Γιγαντο µαχία )
• στο Μουσείο Ακροπόλεως:όλες οι πλάκες(14) -στη θέση τους έχουν τοποθετηθεί αντίγραφα
 ∆υτική πλευρά(  Α µαζονο µαχία )
• στη θέση τους στο µνηµείο:όλες οι πλάκες(14)
 Βόρεια πλευρά( Τρωικός   Πόλεµος  )
 • στη θέση τους ή στο Μουσείο Ακροπόλεως:13πλάκες ακέραιες ή σε θραύσµατα
 Νότια πλευρά( αγώνας   Λαπιθών- Κενταύρων )
• στη θέση τους στο µνηµείο:1 πλάκα

• στο Μουσείο Ακροπόλεως:11 πλάκες ακέραιες ή σε θραύσµατα
• στο Βρετανικό Μουσείο:16πλάκες ακέραιες ή σε θραύσµατα(θραύσµατα των 6από αυτές φυλάσσονται και στο Μουσείο Ακροπόλεως)
 Αετώµατα
  Ανατολικό αέτωµα( γέννηση της   Αθηνάς  )
• στο Μουσείο Ακροπόλεως: 4 μορφές(C, H, N, P)
• στο Βρετανικό Μουσείο:10 µορφές(A, B, D, E, F, G, K, L, M, O)
 ∆υτικό αέτωµα( αγώνας   Αθηνάς  και  Ποσειδώνα )
• στο Μουσείο Ακροπόλεως: 8 μορφές(B, E, J, K, S, U, V, W)
• στο Βρετανικό Μουσείο: 4 μορφές(A, P, Q, T)
• θραύσµατα της ίδιαςµορφής στο Βρετανικό Μουσείο και στο Μουσείο Ακροπόλεως:6 μορφές(C, H, L, M, N, O)
 Ζωφόρος
   Απεικόνιζε τα Μεγάλα Παναθήναια και την αποτελούσαν 115πλάκες(119ανάγλυφες επιφάνειες,αφού
οι γωνιαίοι λίθοι αριθµούνται διπλά).Από αυτές σώζονται πλήρεις ή σε θραύσµατα 112πλάκες.
Ειδικότερα
: ∆υτική πλευρά( σώζονται και οι 16 πλάκες  )
• στο Μουσείο Ακροπόλεως:13πλάκες
• στο Βρετανικό Μουσείο: 2πλάκες

• θραύσµατα της ίδιας πλάκας στο Βρετανικό Μουσείο και στο Μουσείο Ακροπόλεως:1 πλάκα
 Νότια πλευρά( σώζονται41 πλάκες  )
• στη θέση τους στο µνηµείο: 2πλάκες
• στο Μουσείο Ακροπόλεως:12πλάκες
• στο Βρετανικό Μουσείο: 24 πλάκες
• θραύσµατα της ίδιας πλάκας στο Βρετανικό Μουσείο και στο Μουσείο Ακροπόλεως: 3πλάκες  βόρεια πλευρά( σώζονται46 πλάκες  )
• στο Μουσείο Ακροπόλεως: 24πλάκες
• στο Βρετανικό Μουσείο:15πλάκες
 • θραύσµατα της ίδιας πλάκας στο Βρετανικό Μουσείο και στο Μουσείο Ακροπόλεως: 7πλάκες  Ανατολική πλευρά( σώζονται9πλάκες  )
• στο Μουσείο Ακροπόλεως: 3πλάκες
• στο Βρετανικό Μουσείο:1 πλάκα
• θραύσµατα της ίδιας πλάκας στο Βρετανικό Μουσείο και στο Μουσείο Ακροπόλεως: 5πλάκες


 Παγκόσμιος Σύνδεσμος για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα

Read more »

Όταν ο Παρθενώνας ήταν… Παναγία

Ένα πανελλήνιο προσκύνημα ήταν η Παναγία η Αθηνιώτισσα, η εκκλησία που στεγαζόταν μέσα στον Παρθενώνα κατά τον Μεσαίωνα.
Στον Ιερό Βράχο ανέβαιναν με τα αφιερώματά τους στη Θεοτόκο προσκυνητές από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Μέχρι και ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β′ ο Βουλγαροκτόνος είχε προσφέρει στην Παναγία ένα χρυσό αγριοπερίστερο. Η εκκλησία δεν αντλούσε ασφαλώς την αίγλη της από τα αυτοκρατορικά δώρα, αλλά από τη μακρινή ανάμνηση του περικαλλούς αρχαίου ναού της Αθηνάς.
Πότε ακριβώς άλλαξε χρήση ο Παρθενώνας, δεν είναι γνωστό. Ξέρουμε όμως πως είχε ιερό και αγία τράπεζα, βυζαντινές τοιχογραφίες και εικόνες, άμβωνα και κωδωνοστάσιο που εξείχε μάλιστα από την ξύλινη στέγη της βασιλικής, η οποία στρογγυλοκαθόταν στον σηκό του κλασικού ναού της Παρθένου Αθηνάς.

Πληρέστερη εικόνα

Η έναρξη της αναστήλωσης του Παρθενώνα το 1975 είχε ευεργετικά αποτελέσματα στη μελέτη της ιστορίας του μνημείου και γι’ αυτή την περίοδο, ελάχιστα γνωστή όπως είναι η μεσαιωνική.
«Από παρατηρήσεις του Μανώλη Κορρέ στα δάπεδα, στην ανωδομή και τα κατακείμενα αρχιτεκτονικά μέλη έχουμε μια πληρέστερη εικόνα του μεσαιωνικού ναού», μας είπε ο ομ. καθηγητής του ΕΜΠ Χαράλαμπος Μπούρας, ο οποίος έγραψε μια εξαιρετική μονογραφία για τη «Βυζαντινή Αθήνα 10ος-12ος αι.» (εκδ. Μουσείο Μπενάκη).
Η πρώτη διαπίστωση ήταν εντυπωσιακή. Στον βυζαντινό «Παρθενώνα» είχαν ανοιχτεί στον νάρθηκα, δηλαδή στον πρώτο χώρο για τον εισερχόμενο στον ναό, στα δυτικά, τρεις τάφοι και άλλος ένας στο βόρειο πτερό στην πώρινη υποδομή της πλακόστρωσης, που αφαιρέθηκε. Για το ιερό και την κόγχη του, που ήταν στην ακριβώς απέναντι, την ανατολική, πλευρά (είναι αυτή που βλέπει στο παλιό μουσείο της Ακρόπολης) είχαν ενσωματωθεί δύο από τους κίονες της εσωτερικής πρόστασης. «Εξωτερικά η κόγχη ήταν ημιεξαγωνική με δίλοβα μεγάλα παράθυρα στις τρεις πλευρές τους και δύο μικρές υδατοδεξαμενές εκατέρωθεν», σύμφωνα με τον κ. Μπούρα.
Η κόγχη του ιερού ξεπερνούσε σε ύψος τον θριγκό του ναού, γι’ αυτό γκρεμίστηκε τότε και το μεσαίο τμήμα του αετώματος.
Εσωτερικά πιθανολογείται πως έγιναν δύο κλίμακες ανόδου στα υπερώα. Επίσης έκλεισε η γιγαντιαία αρχαία θύρα πλάτους 5 μέτρων και ύψους 10 μ. της δυτικής πλευράς, στον οπισθόναο, και άνοιξε μια πολύ μικρότερη πόρτα. Μέρος της αρχαίας θύρας καλύφθηκε εσωτερικά από έναν τετράγωνο πύργο (υπάρχει και σήμερα μέσα στον ναό) που φέρει εντός μια ελικοειδή σκάλα από τούβλα. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του πύργου προέρχονταν από το μνημείο του Φιλοπάππου, από τα Προπύλαια και άλλα μνημεία.
Τι ήταν όμως αυτός ο πύργος που εξείχε και από τη στέγη του ναού; Χρησίμευε για κατόπτευση γύρω από τον βράχο; Ήταν κωδωνοστάσιο ή απλώς μια σκάλα για τα υπερώα;
«Όλα συγκλίνουν ότι ήταν κωδωνοστάσιο, χρήση που δεν ήταν ασυνήθιστη στους μεγάλους μεσοβυζαντινούς ναούς», επισημαίνει ο κ. Μπούρας. Ο πύργος χρονολογείται προ του 1204, κάτι που έχει τεκμηριωθεί με βάση τις τοιχογραφίες που πρόλαβαν και είδαν ο Ξηγγόπουλος και ο Σωτηρίου στα κομμάτια του τοίχου της βόρειας πλευράς πριν τις εξαφανίσει η γυψοποίηση της επιφανείας των μαρμάρων.
«Υπήρχε φυσικά και άμβωνας που στηριζόταν σε δύο κιονίσκους και η αγία τράπεζα ήταν τετρακιόνιο κιβώριο και ίσως σε αυτό να αναφέρονται οι περιηγητές Spon και Wheler όταν σημειώνουν τέσσερις κορινθιακού ρυθμού κίονες από πορφυρίτη».
«Δυστυχώς, όλος ο μαρμάρινος εξοπλισμός του Παρθενώνα της περιόδου αυτής (τέμπλο, θυρώματα, θρόνοι, σύνθρονο, κιονίσκοι παραθύρων) έχει καταστραφεί ή τουλάχιστον δεν αναγνωρίστηκε μεταξύ των πολυάριθμων μεσοβυζαντινών μελών που βρέθηκαν στην Ακρόπολη (τα περισσότερα σήμερα στο Βυζαντινό Μουσείο)».

Ο Παρθενώνας ως εκκλησία.Σχέδιο Μ.Κορρές.

Υπάρχουν και γραπτές πηγές για τη μετατροπή του Παρθενώνα σε ναό. Σε δύο κείμενα γνωστών μητροπολιτών αναφέρονται εργασίες που έγιναν κατά τον 12ο αιώνα. Στον επικήδειο για τον Νικόλαο Αγιοθεοδωρίτη (1166-75) ο ανιψιός του αναφέρει ότι «…εμεγάλυνε την μητρόπολιν των Αθηνών … ανεγείρας οίκους κάλλος και μέγεθος έχοντες…» «και πολλώ χρυσίω έδειξε μαρμαίροντα…» τον Παρθενώνα.
Το δεύτερο κείμενο είναι ένα ποίημα του Μιχαήλ Χωνιάτη στο οποίο, απευθυνόμενος στη Θεοτόκο, λέει «..εκάλλυνά σου τον ναόν … έπιπλα τιμήεντα και σκεύη φέρω».
Ο Χωνιάτης πρόσφερε έπιπλα και λειτουργικά σκεύη. Του αποδίδουν επίσης την τοιχογράφηση του ναού, τα λείψανα της οποίας μπορεί να χρονολογηθούν στον προχωρημένο 12ο αι. Όσο για το ψηφιδωτό της Παναγίας, που πιστεύεται ότι κοσμούσε την κόγχη του ιερού, ασφαλώς ανήκε στην ίδια περίοδο. Αν πράγματι ήταν αυτό που είδαν στον θόλο του ιερού οι περιηγητές του 17ου αιώνα Spon και Wheler πριν από την έκρηξη του ναού από τα στρατεύματα του Μοροζίνι (1687).

Άλλα δύο εκκλησάκια

Άλλα δύο τουλάχιστον βυζαντινά εκκλησάκια υπήρχαν πάνω στην Ακρόπολη. Στα Προπύλαια. Αν πιστέψουμε τον Κυριάκο Πιττάκη, ο οποίος εντόπισε κάποια ίχνη τοιχογραφιών στην κεντρική αίθουσα των Προπυλαίων, εκεί ήταν μια εκκλησία των Ταξιαρχών. Άλλοι, όπως ο Γ. Σωτηρίου, πίστευαν πως η εκκλησία των Ταξιαρχών βρισκόταν στην Πινακοθήκη, δηλαδή στο κτήριο που βλέπουμε στα αριστερά των Προπυλαίων. Ο Ιω. Τραυλός την τοποθετούσε στη νότια πτέρυγα, δηλαδή εμπρός από τον ναό της Αθηνάς Νίκης. Ωστόσο στην εσοχή μεταξύ Πινακοθήκης και κεντρικού κτηρίου των Προπυλαίων ήταν ένα παρεκκλήσι, πιθανόν του Αγίου Βαρθολομαίου. Γι’ αυτό υπάρχουν και λεπτομερή σχέδια.

(Ν. Κοντράρου-Ρασσιά, enet.gr)

Read more »

Το ΙΓΜΕ υποστηρίζει τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης

Σοβαρό κίνδυνο κατάπτωσης βράχου στη θέση που  βρίσκεται η αρχαία πηγή «Κλεψύδρα» στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης των Αθήνων, διαπίστωσε το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών μετά απο αυτοψία που διενήργησε στο σημείο. Το ΙΓΜΕ πρότεινε να ληφθούν άμεσα προσωρινά μέτρα προκειμένου να αποφευχθεί η πιθανότητα ατυχήματος, καθώς στην περιοχή λειτουργεί εργοτάξιο για τη συντήρηση του πλακόστρωτου της αυλής της Κλεψύδρας.  

Στη συνέχεια θα πρέπει να γίνουν μόνιμες  παρέμβασεις στερέωσης  προκειμένου να προστατευτούν τα πρανή των βράχων από φθορές που προκαλούν οι διαβρωτικοί παράγοντες. Τα μέτρα εγκρίθηκαν απο την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και σύντομα αναμένεται να ξεκινήσουν τα έργα.

Η αυτοψία πραγματοποιήθηκε από την Δρ. Γαρύφαλια  Κωνσταντοπούλου, τεχνικό  γεωλόγο του ΙΓΜΕ, μετά απο επέιγουσα  έκκληση της Α’ Εφορίας Προιστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.  

Η Κλεψύδρα βρίσκεται στη βορειοδυτική κλίτυ της Ακρόπολης , έχει ζωή 5500 ετών και είναι η πλουσίοτερη απο της φυσικές πηγές του Ιερού Βράχου, απο την οποία αναβλύζει νερό ακόμη και σήμερα.  Ο υπόγειος χώρος βρίθει απο πηγάδια και στοές, κατασκευασμένα ήδη απο την αρχαιότητα.

(protothema.gr)

Read more »

Ο Παρθενώνας στην Αμερική

Ο Παρθενώνας λοιπόν, αυτό το υπέροχο μνημείο της αρχαίας ελληνικής τέχνης, υπάρχει και στις….ΗΠΑ.

Αποτελεί πιστό αντίγραφο του αρχαίου Ελληνικού μνημείου τόσο σε διαστάσεις όσο και σε αναπαράσταση. Είναι φτιαγμένο από πορόλιθο και μάρμαρο και βρίσκεται στη πόλη Marathon.

Μην σας δημιουργεί έκπληξη, πράγματι στο Centennial Park του Nashville στέκεται ο αμερικάνικος Παρθενώνας αλλά και ένα άγαλμα της θεάς Αθηνάς, πιστά αντίγραφα των αρχαίων ελληνικών δημιουργημάτων.

Ο Αμερικάνικος Παρθενώνας χτίστηκε το 1897 και είναι το μουσείο τεχνών της πόλης του Nashville. Σε αυτό το μουσείο βρίσκονται 63 πίνακες ζωγραφικής αμερικανών καλλιτεχνών του 19^ου και 20^ου αιώνα, πίνακες που είναι δωρεά του James M. Cowan. Επίσης υπάρχει χώρος ώστε να γίνονται σόου και άλλου είδους εκθέσεις.

Read more »

Παρθενώνας και νεοελληνικά ανομήματα

 

Οι αρχαίοι ναοί ήταν μέχρι πρόσφατα σύμβολα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Η δημοσιονομική κρίση όμως μεταστρέφει σιγά-σιγά τη σημασία τους. Ο Παρθενώνας ως σύμβολο μιας επαπειλούμενης κατάρρευσης;

 

Όλα τα μασάει, όλα τα αλέθει η μεγάλη κρεατομηχανή της καθημερινής ενημέρωσης, αυτός ο αδηφάγος μύλος που τρέφεται με σενάρια τρόμου, επερχόμενες καταστροφές, καταποντισμούς και συντέλειες. Τα γρανάζια του άρπαξαν τον ενάμιση χρόνο που μας πέρασε και τον Παρθενώνα και τους αρχαίους ναούς, σύμβολα κάποτε μιας σεπτής μακαριότητας που στον καιρό της δημοσιονομικής πανούκλας μετατράπηκαν σε σύμβολα μιας ακατάσχετης κατάρρευσης.

 

Ναοί με πήλινα πόδια

 

Σύμβολα της κρίσηςΟι τεχνοκριτικοί και οι αρχαιομαθείς των μεγάλων γερμανικών εφημερίδων καταπιάνονται τώρα με αυτή τη σημασιολογική μεταστροφή των συμβόλων. Γράφει για παράδειγμα ο Johan Schloemann στη Süddeutsche Zeitung:«Όλοι ανεξαιρέτως οι ηγέτες της ευρωζώνης που συγκεντρώθηκαν στις Βρυξέλλες είχαν στο νου αυτές τις αρχαίες κολώνες που εικονογραφούν αδιάλειπτα τον τελευταίο καιρό την ελληνική κρίση. Το μήνυμα που εκπέμπουν πια αυτές οι κολώνες στα συμφραζόμενα της κατάστασης ανάγκης, στην οποία έχει βρεθεί η ελληνική πολιτεία, είναι πως στέκονται πάνω σε πήλινα πόδια. Και πως αν κλυδωνιστούν θα κλυδωνιστεί ολόκληρη η Ευρώπη. Ακόμα και η μεγάλη τρύπα στο κέντρο του Παρθενώνα μοιάζει σαν να προέκυψε από τη σημερινή έλλειψη ρευστότητας κι όχι, όπως συνέβη στην πραγματικότητα, από την έκρηξη μιας τουρκικής πυριτιδαποθήκης το 1687.»Συμβαίνει δηλαδή με τις εικόνες και τα σύμβολα ό τι ακριβώς και με τις λέξεις. Ελλάδα σήμαινε παλιότερα στα γερμανικά δύο πράγματα: κοιτίδα του πολιτισμού και ηλιόλουστη χώρα φτιαγμένη από το χέρι του Θεού για τις γερμανικές διακοπές. Σήμερα Ελλάδα σημαίνει και αμαρτωλή δημοσιονομική χοάνη.

 

Νίψον ανομήματα

 

Αντίγραφα του ΠαρθενώναΌσο για τις νεοελληνικές δημοσιονομικές αμαρτίες που δεν παίρνουν πια άφεση, ορισμένοι κάλαμοι βρήκαν τη λύση με το σύνθημα «Ας πουλήσουν τον Παρθενώνα!» Ο τεχνοκριτικός της Frankfurter Allgemeine Zeitung Dieter Bartetzko εξανίσταται μ’ αυτόν τον εκχυδαϊσμό και γράφει:«Ο Παρθενώνας δεν θα πουληθεί στον αιώνα τον άπαντα, η ελληνική αρχαιότητα θα παραμείνει καθρέφτης και κριτής μας. Μεταφορικά όμως ο Παρθενώνας πουλήθηκε και ξεπουλήθηκε ήδη αμέτρητες φορές, υπήρξε το αρχιτεκτονικό πρότυπο όχι μόνο για κοινοβούλια και δυτικούς ναούς, αλλά και για τράπεζες και χρηματιστήρια. Φυσικά κανένας τραπεζίτης δεν δίστασε ποτέ να κάνει μπίζνες με σκοπό το καθαρό κέρδος και όχι την εξυπηρέτηση του δημόσιου καλού, μόνο και μόνο επειδή εργαζόταν μέσα σε ένα αντίγραφο του Παρθενώνα. Όπως και κανενός τραπεζίτη δεν ιδρώνει το αυτί, όταν ακούει ότι θα έπρεπε να συμμετάσχει οικειοθελώς στην ανακούφιση του ελληνικού χρέους, μόνο και μόνο επειδή στην Αθήνα ορθώνεται το πρωτότυπο του Παρθενώνα.» Ποια συμπεράσματα μπορεί να βγάλει κανείς από τα άρθρα των Γερμανών κριτικών; Ότι οι καλλιεργημένοι και αξιοπρεπείς άνθρωποι αγανακτούν με την αλόγιστη και παραμορφωτική χρήση αρχαίων ελληνικών συμβόλων από τους χειριστές της δημόσιας συζήτησης για τη λεγόμενη «ευρωκρίση». Ή όμως και ότι οι καλλιεργημένοι και αξιοπρεπείς άνθρωποι προσπαθούν να προστατεύσουν τα αρχαία ελληνικά σύμβολα από τη φθοροποιό επίδραση των νεοελληνικών ανομημάτων.  

 

Σπύρος Μοσκόβου

 

Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου

(dw-world.de)

Read more »

Τα γκράφιτι της αρχαιότητας

Η συνήθεια αυτή είναι διαχρονική, παμπάλαιη, κρατάει τουλάχιστον 2.500 χρόνια. Κι αν το χάραγμα με ένα αιχμηρό αντικείμενο πάνω σε μια κολόνα του Παρθενώνα φάνταζε κάποτε ως βέβηλη πράξη, σήμερα τα αρχαία γκράφιτι είναι ιερά και διατηρητέα γιατί αποτελούν πολύτιμη πηγή πληροφόρησης για λοιμούς, σεισμούς, καταποντισμούς.

Τα χαράγματα στον Παρθενώνα ξεκινάνε από την κορυφή του ναού και φθάνουν έως τα σκαλοπάτια του. Στους κίονες της δυτικής πλευράς που τώρα αποσυναρμολογείται για να αναστηλωθεί, ακριβώς κάτω από τα κιονόκρανα, διαβάζεις με ωραία καλλιγραφικά γράμματα ονόματα θανόντων αρχιερέων, μοναχών, διακόνων και πλάι τη χρονολογία του θανάτου τους. Κι όλα αυτά σε ύψος 8 μέτρων στην εσωτερική πλευρά των κιόνων, όπου σώζεται ακόμη η ξανθοκάστανη πατίνα (ή το χρυσαφί με το οποίο ήταν βαμμένοι οι κίονες). Για κάποιον λόγο έχουν ακόμη χαράξει κάποια εκκλησιαστικά κείμενα, ψαλμούς, τροπάρια, ευχές, δεήσεις από την εποχή που ο ναός της Αθηνάς λειτουργούσε ως Παναγία Αθηνιώτισσα.

Εχουν καταμετρηθεί 37 χαράγματα, ανάμεσα στα οποία διάφορα σχέδια πλοίων και 50 παιχνίδια σαν τη δική μας τρίλιζα, τις γουβίτσες και το σκάκι. Τα «επιτραπέζια» παιχνίδια όπως θα τα λέγαμε σήμερα είναι λαξευμένα στα σκαλιά και στο δάπεδο του ναού. Η ύπαρξή τους δεν ήταν πάντα γνωστή. Εντοπίστηκαν τελευταία από τις εργασίες αναστήλωσης. Οι μελετητές του μνημείου παρατήρησαν ότι οι παίκτες πρέπει να απέφευγαν τη βορεινή πλευρά (όπου έχει βρεθεί μόνο ένα παιχνίδι) για κλιματικούς λόγους. Προτιμούσαν τη νότια και δυτική πλευρά. Μάλιστα στο δυτικό πτερό, ανάμεσα στην κιονοστοιχία και τον τοίχο του κυρίως ναού, βρέθηκαν χαραγμένα 20 παιχνίδια. Τα περισσότερα είναι δεξιοτεχνίας (τρόπας) και τρία μόνο πεσσείας (εννεάδας και διαγραμμισμού), δηλαδή στρατηγικής που παιζόταν με πεσσούς (πιόνια).

Οι πρώτοι που ανατρίχιασαν βλέποντας γκράφιτι πάνω στις κολόνες του Παρθενώνα, των Προπυλαίων, του Θησείου και του Ολυμπιείου, ήταν οι περιηγητές τον 18ο αιώνα. Εξέφρασαν και την αποστροφή τους στο βέβηλο χέρι που έγραψε κάτι σε αρχαίο μάρμαρο. Δεν συμμερίστηκε όμως την άποψή τους και ο αρχαιολόγος Κυριάκος Πιττάκης (1798-1863), ο οποίος είδε τα χαράγματα ως ιστορικά ντοκουμέντα και ήταν ο πρώτος μαζί με τον ρώσο αρχιμανδρίτη Αντωνίνο που άρχισε την καταγραφή τους. Την ίδια άποψη φαίνεται πως είχε και ο αθηναιογράφος Δημήτριος Καμπούρογλου (1852-1942), ο οποίος είχε σημειώσει ότι «ο πρώτος χαράξας επί αρχαίου κίονος ιστορικόν γεγονός ήτο ο πρώτος ακαλαίσθητος Ελλην, αλλά συγχρόνως και ο πρώτος ευεργέτης της Ιστορίας».

Και είχε απόλυτο δίκιο. Γιατί αν κάποιοι άγνωστοι δεν είχαν χαράξει στις κολόνες του Θησείου γεγονότα που συνέβησαν στα σκοτεινά χρόνια της Τουρκοκρατίας, ίσως τώρα να αγνοούσαμε τη μεγάλη πυρκαγιά της Αθήνας (1591) και έναν φοβερό λοιμό που είχε ως αποτέλεσμα να πεθάνουν "χιλιάδες λαού και Καστριώτες" (κάτοικοι του κάστρου της Ακρόπολης) το 1554. Ο ανώνυμος πολίτης της Αθήνας θέλησε επίσης την ίδια περίοδο να αποκαλύψει ένα εφτασφράγιστο μυστικό (κι αυτό στο Θησείο), ότι οι Τούρκοι πήραν παιδιά για να τα εξισλαμίσουν.

Αλλά και ο Λόρδος Βύρων δεν απέφυγε τον πειρασμό να χαράξει το όνομά του σε έναν κίονα του ναού του Ποσειδώνα στο Σούνιο. Από θαυμασμό για το μνημείο, επειδή κι άλλοι το συνήθιζαν, ή από ματαιοδοξία για να μείνει το όνομά του στην αιωνιότητα. Το δικό του «αποτύπωμα» τελικά έχει «καθαγιασθεί» από την φιλελληνική δράση του και δεν υπάρχει ξεναγός που να παραλείψει να δείξει αυτό το χάραγμα στους απανταχού της γης τουρίστες.

Τα γραφήματα είναι μάρτυρες επιμέρους γεγονότων και όλα μαζί δείχνουν ότι μια πόλη με μακραίωνη ιστορία σαν την Αθήνα, που έζησε μέρες δόξης λαμπρές αλλά και μεγάλης παρακμής, δεν εγκαταλείφθηκε ποτέ. Η χρονολογική συνέχεια που παρουσιάζουν τα χαράγματα σε διάφορα μνημεία αποδεικνύει σύμφωνα με τον Πιττάκη την αδιάκοπη κατοίκηση της πόλης, αντικρούοντας τις θεωρίες ότι εγκαταλείφθηκε για τρία χρόνια μετά την πολιορκία της Ακρόπολης και την ανατίναξη του Παρθενώνα από τον Μοροζίνι (1687).

Τα δυσάρεστα γεγονότα, πάντως, είναι ένα ισχυρό κίνητρο για κάποιον να πάρει ένα καρφί και να το καταγράψει πάνω σε μια αρχαία κολόνα. Οπως οι απαγχονισμοί αθώων χριστιανών από τους Τούρκους, που έχουν χαραχθεί στα μάρμαρα του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα. Σκεφθείτε την αλγεινή εντύπωση του φτωχού ραγιά όταν είδε να γίνονται σκόνη κάποιοι σπόνδυλοι του ίδιου αυτού αρχαίου ναού με απόφαση του βοϊβόδα των Αθηνών Τζισταράκη (1791) για να χρησιμοποιηθεί ως οικοδομικό υλικό για να κτιστεί το Τζαμί του Κάτω Παζαριού, στο Μοναστηράκι. Εκείνος που αποφάσισε να σημειώσει το γεγονός στο Ολυμπιείο, ήταν μια ελεύθερη ψυχή που επιτελούσε μια πράξη αντίστασης στον κατακτητή.

Σήμερα πάντως μπορεί να μην έχουμε γκράφιτι σε ναούς, όμως ολοένα και περισσότερο τα αποδεχόμαστε -αν δεν τα επιζητούμε κιόλας- στους δημόσιους χώρους. Μην σας φανεί παράξενο αν σε λίγα χρόνια σημερινά γκράφιτι κηρυχθούν διατηρητέα γιατί θα αποτελούν μια «τοιχογραφία» της εποχής μας.

(ΤΗΣ ΝΙΝΕΤΤΑΣ ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ enet.gr)

Read more »

Οι Ισπανοί τιμούν την Ακρόπολη

Στην πλάκα αναγράφεται εγκώμιο του Αραγωνέζου βασιλιά Πέτρου Δ΄ για την Ακρόπολη

Με μία έκθεση για την πολιτιστική αλληλεπίδραση των λαών της Μεσογείου στο Μεσαίωνα και με τη συμβολική κίνηση της τοποθέτησης πλάκας στην Πύλη Μπελέ της Ακρόπολης στην οποία αναγράφεται το εγκώμιο του Αραγωνέζου βασιλιά Πέτρου Δ΄ για το μνημείο γιορτάζει το Ινστιτούτο Θερβάντες την επέτειο των 700 χρόνων από την εγκαθίδρυση της κυριαρχίας των Καταλανών και Αραγώνων στο δουκάτο της Αθήνας, το 1311.

Η έκθεση θα εγκαινιασθεί από τη βασίλισσα Σοφία της Ισπανίας, η οποία θα παρευρεθεί και στα αποκαλυπτήρια της πλάκας στην Ακρόπολη. Παράλληλα κύκλος διαλέξεων γύρω από την επέτειο θα πραγματοποιηθεί στο Ινστιτούτο Θερβάντες, που διοργανώνει τις εκδηλώσεις με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Μεσογείου.

Πιστεύοντας στη σημασία του κειμένου του βασιλιά Πέτρου Δ' αλλά και στην τιμή που θα σήμαινε για την χώρα μας η έκθεσή του προς κοινή θέα όλων στην είσοδο της Ακρόπολης, ο πρέσβης της Ισπανίας στην Ελλάδα, Μιγέλ Φουέρτες και ο διευθυντής του Ινστιτούτου Θερβάντες της Αθήνας, Εουσέμπι Αγιένσα, πρότειναν γραπτώς στον τότε έφορο της Ακρόπολης, Αλέξανδρο Μάντη, την τοποθέτηση αυτού του μικρού μνημείου στην Ακρόπολη ή στον ευρύτερο χώρο της, αναλόγως με την απόφαση των αρχών.

Μετά την επίσημη προέγκριση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, που ενέκρινε ομόφωνα το σχέδιο τον Απρίλιο του 2010, έγινε πέρυσι το καλοκαίρι, η κοπή και χάραξη του μαρμάρου. Στην πλάκα είναι χαραγμένη στα καταλανικά (επίσημη γλώσσα του εγγράφου), στα ισπανικά, στα αγγλικά και ελληνικά, η πρώτη φράση του εγκωμίου: "το κάστρο των Αθηνών είναι το πολυτιμότερο κόσμημα στον κόσμο". Στο τέλος του περασμένου έτους τοποθετήθηκε το μικρό αυτό μνημείο στον χώρο που προσδιόρισαν οι ελληνικές αρχές: στην Πύλη Μπελέ, στους πρόποδες των Προπυλαίων.

«Μία θάλασσα από νόμους: Από τον Ιάκωβο Α΄ ως την Ναύπακτο» είναι ο τίτλος της έκθεσης που εγκαινιάζεται στις 24 Μαρτίου με στόχο να καταδειχθεί, πώς με την επέκταση της κυριαρχίας των Αραγώνων στη Μεσόγειο αναπτύχθηκε το εμπορικό δίκαιο που έγινε στη συνέχεια σημείο αναφοράς και για άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η μάχη του Κηφισού (του βοιωτικού) που έλαβε χώρα στις 15 Μαρτίου 1311 μεταξύ των Φράγκων του Δουκάτου των Αθηνών με επικεφαλής των Μέγα Κύρη δούκα Γκωτιέ ντε Μπριέν και από την άλλη των καταλανών και αραγωνέζων μισθοφόρων (γνωστών στην ιστορία ως Αλμογάβαρων ή Καταλανική Κομπανία) με νικητές τους τελευταίους υπήρξε η έναρξη της καταλανο-αραγωνικής κατοχής στο δουκάτο των Αθηνών και στη συνέχεια η επικράτησή τους στη Μεσόγειο.

Στην έκθεση περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων και μία τοιχογραφία του 15ου αιώνα από Βυζαντινό Μουσείο, γνωστή και ως Παναγία των Καταλανών (ή Madonna Catalana). Η τοιχογραφία, που είχε βρεθεί το 1849 στα ερείπια του κατεστραμμένου ναού του προφήτη Ηλία, κοντά στην αρχαία Αγορά της Αθήνας και απεικονίζει την Παναγία Ενθρονη Βρεφοκρατούσα είχε θεωρηθεί καταλανική, εξ ου και η ονομασία της , αν και αργότερα ταυτίσθηκε με το όνομα του φλωρεντινού δούκα των Αθηνών Φραντσέσκο Ατσιαγιόλι και του γενοβέζου ευγενούς Λορέντσο Σπινόλα.



Πού και Πότε
Ινστιτούτο Θερβάντες (Μητροπόλεως 23). Διάρκεια: 24 Μαρτίου - 16 Απριλίου

Read more »