Η λίμνη και το θρυλικό τέρας της

Η λίμνη Λοχ Νες Βρίσκεται στο Γκρέιτ Γκλέν που μοιάζει με ένα σχίσιμο στο έδαφος διασχίζοντας ένα πολύ μεγάλο μέρος της περιοχής. Είναι μια ανεξερεύνητη και επικίνδυνη περιοχή. Οι εκτιμήσεις των επιστημών λένε πως ίσως ξεπερνά τα 300 μέτρα σε βάθος ενώ θεωρείται μια από τις ποιο βαθιές λίμνες του κόσμου. Γενικότερα χρειάζεται μεγάλη τεχνολογική υποστήριξη για την εξερεύνηση της λίμνης και λόγο της μεγάλης ποσότητας λεπτής τύρφης στα νερά η ορατότητα κάτω από αυτά είναι πολύ μικρή (με όλα τα παραπάνω υπάρχουν στα βάθη της λίμνης μεγάλες περιοχές ανεξερεύνητες που ακόμα και να μην έχει τίποτα, ο χώρος μπορεί να φιλοξενήσει πολλά είδη πλασμάτων.) Επίσης η λίμνη αποτελεί το μεγαλύτερο όγκο γλυκού νερού στη Βρετανία και οι λίμνες της Σκωτίας είναι σημαντικές όχι μόνο για την ποσότητα γλυκού νερού που περιέχουν αλλά και για το βάθος τους που ξεπερνά κατά πολύ το βάθος των θαλασσών στις ακτές της χώρας. Για παράδειγμα η λίμνη Μόσαρ έχει βάθος πάνω από 305 μ. δηλαδή περισσότερο από το ύψος του πύργου του Άιφελ ! Μάλιστα οι Σκωτσέζικες λίμνες σχηματίστηκαν την ίδια περίοδο με τις λίμνες της Σκανδιναβίας και της Ιρλανδίας και οι συνεχόμενες περίοδοι παγετώνων βάθυναν τις κοιλάδες όπου δημιούργησαν το φαράγγι Γκρέιτ Γκλέν όπου εκεί μέσα βρίσκεται η λίμνη Λόχνες. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι η λίμνη ήταν κάποτε συνδεδεμένη με τη θάλασσα το οποίο μας θυμίζει τις ιστορίες θαλάσσιων τεράτων και των μαρτυριών για θεάσεις τεράτων που μοιάζουν με αυτό του Λόχνες. Καταγράφοντας λοιπόν τη μορφή της λίμνης μπορούμε τώρα να αναλύσουμε και το μύθο του τέρατος του Λόχνες. Η ιστορία αναφέρεται αρχικά το 565 μ.Χ. με κεντρικό πρόσωπο τον άγιο Κολούμπα ( ιρλανδικής καταγωγής ο οποίος έπειτα από μια ταφή εμφανίστηκε ένα τέρας από τη λίμνη και πηγαίνοντας να επιτεθεί σε έναν άνθρωπο, ο άγιος σήκωσε το σταυρό λέγοντας « μη τολμήσεις να επιτεθείς και να βλάψεις αυτόν τον άνθρωπο» αναγκάζοντας το τέρας να φύγει ( η ιστορία αυτή είναι αρκετά παράξενη γιατί όπως αναφέραμε και πιο πάνω ο ίδιος άνθρωπος όπως έκανε με το τέρας του Λόχνες έτσι έδιωχνε και τα τέρατα «κέλπι» από τις λίμνες με την μέθοδο της προσευχής). Έπειτα οι ιστορίες συνεχίζονται από διάφορους κατοίκους της περιοχής και μη. Ο Έκτωρ Μπόες έγραψε ένα βιβλίο για ένα τέρας που κατοικούσε στη λίμνη Νες κατά τον 16ο αιώνα. Οι μαρτυρίες για τη θέαση του τέρατος ( η αλλιώς Nesy) μέχρι σήμερα είναι αναρίθμητες. Για να μην μιλήσουμε και για τις πάμπολλες φωτογραφίες και βιντεοσκοπήσεις. Μόνο τη χρονιά του 1933 υπήρξαν περίπου 50 μαρτυρίες. Και όχι μόνον αυτό. Διότι εκείνη την περίοδο η λίμνη Νες έγινε πασίγνωστη και πολύ άνθρωποι θέλησαν να εξερευνήσουν την περιοχή με αποτέλεσμα οι μαρτυρίες και οι θεάσεις να αυξηθούν κατακόρυφα ! Βέβαια η αλήθεια είναι κάτι το πολύ υποκειμενικό και οι ειδικοί δεν μπορούν να είναι απόλυτα σίγουροι για το αν όλα τα περιστατικά είναι αληθές. Επίσης είναι τέτοιο το σχήμα της λίμνης που ο τεράστιος όγκος νερού με τις πολλές αντανακλάσεις και σκιές να δημιουργεί οφθαλμαπάτες. Παρόλα αυτά οι περιγραφές έχουν όλες απίστευτες ομοιότητες. Μιλούν για ένα πλάσμα με μακρύ λαιμό και πολλές καμπούρες που κινείται στο νερό με μεγάλη ταχύτητα. Οι πρώτοι σύγχρονοι χρονικογράφοι ήταν ο Πλωτάρχης Ρούπερτ Γκούλντ που στο βιβλίο του που εκδόθηκε το 1934 «Το τέρας του Λοχ Νες» περιγράφει 42 περιστατικά από το 1923 μέχρι το 1933. Ακολούθησαν και άλλοι όπως η γυναίκα του διευθυντή του καναλιού της Καληδονίας που περιείχε πάνω από 60 περιστατικά. Σε κάποια από αυτά τα βιβλία υπήρχαν μάλιστα υπαινιγμοί ότι στη λίμνη υπάρχει ολόκληρος πληθυσμός από τέτοια πλάσματα. Έπειτα κατά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο τελειοποιήθηκε το σονάρ. Τα σονάρ μπορούν να εντοπίζουν διάφορους στόχους ζωντανούς ή άψυχους και από αυτά να καταλαβαίνει τις δραστηριότητες τους. Αποκλειστικά και μόνο από αυτό το όργανο κάποιος δεν μπορεί βέβαια να καταλάβει τη ακριβώς είναι αλλά μπορεί να αποκομίσει πολλές πληροφορίες. Έπειτα από εξέταση σονάρ μέσα στη λίμνη οι ειδικοί βρήκανε ότι όντως κάποιο πλάσμα πολύ μεγαλύτερο από τα ψαριά και κολυμπώντας διαφορετικά από αυτά υπάρχει μέσα στη λίμνη χωρίς όμως να καταλάβουν τι ακριβώς είναι. Φυσικά όλες αυτές οι πληροφορίες πάρθηκαν μετά κόπων και βάσανων που ακόμα και τα πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Κέιμπριτζ βοήθησαν. Πολλές θεωρίες και πληροφορίες βρίσκονται σήμερα γύρο από την Nesy που πολλοί υποστηρίζουν ότι μπορεί να είναι ένας απόγονος δεινόσαυρου και συγκεκριμένα του Βραγχιόσαυρου που είχε περίπου την ίδια μορφή με τις μαρτυρίες που έγιναν για το θρυλικό τέρας. Αν πάρουμε υπόψη όλες τις μαρτυρίες μέχρι σήμερα τις αναρίθμητες φωτογραφίες, τους μύθους, την επιστημονική κοινότητα και το μέγεθος της λίμνης τότε οι ενδείξεις και όχι αποδείξεις είναι θετικές για το αν υπάρχει ένα πλάσμα μέσα στη λίμνη.

Read more »

Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς

"...[...].. Στις 25 Μαϊου ο Μωάμεθ έστειλε πρεσβεία στον Κωνσταντίνο με την ακόλουθη πρόταση: να του παραδώσει την Πόλη και σε αντάλλαγμα να μεταβεί στην Πελοπόννησο, όπου θα έχει περισσότερα εδάφη, για να ζήσει σαν ανεξάρτητος ηγεμόνας. Η απάντηση του Κωνσταντίνου, όπως την παραθέτει ο Δούκας, είναι όντως Λεωνίδειος: "Την δε πόλιν σοι δούναι ουκ εμόν εστιν ούτε άλλου των κατοικούντων. Κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως (με τη θέλησή μας) αποθανούμεν εν ταύτη και ου φεισόμεθα της ζωής ημών."

Βέβαια, σε σύσκεψη του Κωνσταντίνου με τους επιτελείς του είχε συζητηθεί το σχέδιο φυγής του αυτοκράτορα στη Δύση για να οργανώσει εκεί σταυροφορία για την σωτηρία της Ανατολής. Ο Κωνσταντίνος όμως δεν εννοεί να εξευτελιστεί, όπως ο πατέρας του και ο αδελφός του. Έχει κατανοήσει αυτό που θα γράψει ο Σολωμός:

"Δεν είν' εύκολες οι θύρες

όταν η χρεία (ανάγκη) τες κουρταλεί (χτυπά)"

Ο Μωάμεθ, μη βλέποντας άλλη λύση, αρχίζει την ετοιμασία για την τελική έφοδο. Το στρατόπεδό του είναι σε συνεχή πυρετό. Στις 28 Μαϊου τα πάντα είναι έτοιμα. Ο σουλτάνος υπόσχεται στους στρατιώτες τριήμερη λεηλασία, αν καταλάβουν την Πόλη. Αυτοί πέφτουν για ύπνο νωρίς, για να είναι έτοιμοι για την επίθεση που θ'αρχίσει πριν την αυγή. Την ίδια ημέρα ο Κωνσταντίνος λειτουργήθηκε στην Αγία Σοφία, κοινώνησε των αχράντων μυστηρίων κι εξεφώνησε μνημειώδη λόγο προς τους πιστούς συμμαχητές του:

Στις 3 μετά τα μεσάνυχτα της Τρίτης, 29 Μαϊου 1453, εκδηλώθηκε η επίθεση των Τούρκων και από τη θάλασσα (τα θαλάσσια τείχη ήσαν πιο ευπρόσβλητα) και από την ξηρά. Αλλά τα αποτελέσματα στην αρχή ήσαν αρνητικά. Το ξημέρωμα βρήκε τους υπερασπιστές να είναι νικητές. Είχαν αναχαιτήσει τρεις επιθέσεις. Κάποια στιγμή ο Κωνσταντίνος περιχαρής κραύγασε: " Η νίκη ελπίζω εις τον Θεόν του είναι ημετέρα". Αλλά δυο ατυχή περιστατικά ανέτρεψαν την κατάσταση. Ανάμεσα στις 8 και 9 το πρωί, όταν η μάχη άκριτη έβραζε, ο Ιουστινιάνης, που ήταν ο στύλος της άμυνας, τραυματίστηκε από βέλος σοβαρά και αποχώρησε. Οι σύντροφοί του τον μετέφεραν κρυφά σ'ένα πλοίο, αλλά καθ'οδόν προς τη Χίο εξέπνευσε. Η αποχώρησή του προκάλεσε μούδιασμα στους υπερασπιστές που μάχονταν στην Πύλη του Ρωμανού. Ο σουλτάνος που παρακολουθούσε από κοντά την εξέλιξη της μάχης, κατάλαβε την κάμψη και άρχισε κι αυτός, κατά τη μαρτυρία του Κριτόβουλου, να κραυγάζει: "Έχομεν, ο φίλοι, την Πόλην, έχομεν...(...).. ολίγον πόνον έτι και η πόλις εάλω". Το δεύτερο ατυχές συμβάν ήταν η παραβίαση της Κερκόπορτας, μιας βοηθητικής θυρίδας, από τις λεγόμενες κρυφές, που είτε από άγνοια, είτε από αμέλεια, είτε από προδοσία (ο λαός αυτό πίστευε και πιστεύει) βρέθηκε ανοιχτή και από αυτήν εισέδυσαν αρχικά 50 γενίτσαροι που άνοιξαν μια μεγαλύτερη πύλη από την οποία χύμηξε ορμητικά ο τουρκικός στρατός. Γίνεται μάχη φοβερή σώμα με σώμα. Όλοι οι μαχόμενοι γύρω απ'τον Κωνσταντίνο πέφτουν νεκροί κι ο αυτοκράτορας μένει μόνος του. Ορμά κι αυτός κραυγάζοντας: "Η πόλις αλίσκεται και εγώ ζω έτι; Ουκ έστι τις των Χριστιανών λαβείν την κεφαλήν εμού;" Ο Πασπάτης γράφει για το ηρωικό τέλος του: "Τότε Τούρκος έπληξε τον βασιλέα κατά πρόσωπον, κι άλλος όπισθεν έδωσεν ετέραν πληγήν. Κατέπεσεν ο βασιλεύς εκ του ίππου και εξέπνευσεν επί των αυτόθι πτωμάτων φίλων και εχθρών...[...]"

(* Συγκινητική ήταν η σκηνή, όταν ο Κωνσταντίνος μετά την Αγία Σοφία πήγε στο παλάτι και κάλεσε όλο το προσωπικό και του ζήτησε συγχώρεση για ότι κακό είχε κάνει. "Ει και από ξύλου άνθρωπος ή εκ πέτρας ην ουκ ηδύνατο μη θρηνήσαι", γράφει ο Σφραντζής.)"

(απόσπασμα του Σαράντου Ι. Καργάκου, "Μαθήματα Νεώτερης Ιστορίας")

Τη λαϊκή παράδοση για το Μαρμαρωμένο Βασιλιά, καταγράφει ο λαογράφος μας Νικόλαος Γ.Πολίτης στο δίτομο έργο του "Παραδόσεις":

Read more »

Ωμοπλατοσκοπία: το "διάβασμα" της σπάλας του αρνιού!

Η σπάλα του αρνιού, σύμφωνα με την παράδοση, έχει σημάδια και "μαντικές ικανότητες" το οποία οι αρχαίοι Έλληνες μελετούσαν προσεχτικά. Μάλιστα, σε πολλές ορεινές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας διατηρείται μέχρι σήμερα η πίστη ότι το αρνί διαθέτει "προφητικές" δυνάμεις, οπότε οι χωρικοί και ιδιαίτερα οι βοσκοί, επιδίδονται στην "ωμοπλατοσκοπία", προφητεύοντας το μέλλον, με "οδηγό" την πλάτη του σφαγίου.

Άλλοτε πάλι "διαβάζουν" τον καιρό στην ωμοπλάτη του ζώου για να δουν αν θα είναι καλός τις επόμενες μέρες για να προγραμματίσουν τις αγροτικές τους εργασίες. Τι είναι όμως η ωμοπλατοσκοπία; Μία απόκρυφη επιστήμη, ένα είδος μαντείας ή μια παράδοση με βαθιές ρίζες;

Το διάβασμα της σπάλας του αρνιού

Το έθιμο της ωμοπλατοσκοπίας ξεκινάει από τους αρχαίους έλληνες, οι οποίοι πίστευαν πολύ στη δύναμη των οιωνών. Στα πλαίσια αυτά θεωρούσαν ότι μπορούσαν να προβλέψουν το μέλλον, παρατηρώντας την πλάτη του ψημένου αρνιού!

Τα καλά και τα κακά μαντάτα ήταν "γραμμένα ανεξίτηλα" στην πλάτη του ζώου. Καλύτεροι "ωμοπλατοσκόποι" ήταν οι βοσκοί, που μέχρι και σήμερα γνωρίζουν τα μυστικά που κρύβει η πλάτη του αρνιού!

Η "ωμοπλατοσκοπία", μελετά τη σπάλα του ψημένου αρνιού. Συγκεκριμένα "διαβάζει" τις γραμμές που υπάρχουν κατά μήκος της πλάτης του ζώου! Η βαθουλωτή γραμμή επάνω στην πλάτη, προς το χοντρό μέρος είναι κακό σημάδι. Η σκιά είναι αρρώστια. Αν το νεύρο της είναι δυναμωμένο θα πάνε καλά τα οικονομικά του σπιτιού. Κάποιοι μάλιστα πιστεύουν ότι για να "δείξει" η πλάτη του αρνιού καθαρά τα σημάδια και για να μπορούν να τα ερμηνεύσουν στη συνέχεια πρέπει το ζωντανό αρνί του να έχει κοιμηθεί τουλάχιστον δύο νύχτες στην αυλή του σπιτιού !!

Ωμοπλατοσκοπία και Επανάσταση του 1821

Το διάβασμα της πλάτης του αρνιού, χρησιμοποιούσαν σε μεγάλο βαθμό και οι αγωνιστές της Επανάστασης του 1821. Πίστευαν πως με αυτόν τον τρόπο μπορούσαν να προβλέψουν την έκβαση μιας μάχης και γι αυτό αμέσως μόλις έτρωγαν τα αρνιά, ο γεροντότερος από αυτούς, έσπευδε να "διαβάσει" το μέλλον!

Μία χαρακτηριστική σκηνή ωμοπλατοσκοπίας, υπάρχει στην ταινία "Μαντώ Μαυρογένους", που την ενσαρκώνει η αξέχαστη Τζένη Καρέζη, η οποία ζητάει από το γέρο μάντη, Λαυρέντη Διανέλλο, να της διαβάσει την τύχη της στη σπάλα του αρνιού.

Δεν πρόκειται για έμπνευση του σεναριογράφου, αλλά για γεγονός βγαλμένο από την παράδοση, γι αυτό και βλέπουμε το γέρο "μάντη" να μελετάει προσεχτικά όσα "προμηνύει" η σπάλα του αρνιού. Εξετάζει τα σημάδια της ωμοπλάτης και βγάζει τα "μαντέματα" που είναι δυσοίωνα για την αγωνίστρια της ελληνικής Επανάστασης.

Της λέει χαρακτηριστικά: "Καπετάνισσα, βλέπω μία μεγάλη αγάπη με ένα παλικάρι από ψηλή γενιά". Ξαφνικά το βλέμμα του σκοτεινιάζει αλλά η Μαντώ Μαυρογένους του ζητάει να συνεχίσει. Και εκείνος κάνει όπως προστάζει η αφέντρα: "Ύστερα βλέπω μοναξιά, χωρισμό και κλάμα, πολύ κλάμα".

Αυτό προκαλεί και την αγανάκτηση του Δημήτριου Υψηλάντη, ο οποίος ως γόνος εύπορης και ισχυρής Φαναριώτικης οικογένειας, δεν πιστεύει σε τέτοιες δεισιδαιμονίες. Όμως οι προφητείες βγήκαν αληθινές, ο έρωτας της Μαντώ Μαυρογένους με τον Δημήτριο Υψηλάντη στάθηκε άτυχος και εκείνη έμεινε στοιχειωμένη από το θάνατο του αγαπημένου της.

Read more »

Φρυκτωρίες

Η ανάγκη για κάτι γρηγορότερο από τους ταχυδρόμους, οδήγησε στην απόφαση να δημιουργηθεί σύστημα μηνυμάτων με φωτιά. Όταν η Τροία έπεσε στα χέρια των Ελλήνων, η υπόλοιπη Ελλάδα το έμαθε μέσα σε μία ημέρα χρησιμοποιώντας αυτό το σύστημα επικοινωνίας.
Μετά από λίγο καιρό φαίνεται ότι δημιουργήθηκε ο πρώτος κώδικας με οπτικά σήματα. Σε λόφους και βουνά κοντά στις πόλεις υπήρχε ειδικευμένο προσωπικό για τέτοιες επικοινωνίες.

Ειδικότερα:
Στην τραγωδία "Αγαμέμνων", πού γράφτηκε εδώ και δύο χιλιάδες τετρακόσια χρόνια από τον ποιητή Αισχύλο, η βασίλισσα Κλυταιμνήστρα πληροφορεί τον χορό ότι η Τροία έπεσε στα χέρια των Ελλήνων. Ξαφνιασμένος ο χορός ρωτάει : "Ποιος μπόρεσε να φέρει τόσο γρήγορα τα νέα" ; Κι η Κλυταιμνήστρα απαντά: "Ο Ήφαιστος! Δυνατή φωτιά άναψαν στην κορυφή της Ίδας, και πολλές φωτιές μετά μάς έφεραν διαδοχικά το μήνυμα: από την Ίδα το μήνυμα της φλόγας πήγε στον κάβο Ερμή της Λήμνου, και τρίτη η ψηλή κορυφή του 'Αθω δέχτηκε το φως. Με δύναμη η φλόγα γεφύρωσε το πέλαγος, κι έφτασε τις Βίγλες του Μακίστου, στην Εύβοια. Οι φρουροί προώθησαν το μήνυμα στον Εύριπο, στους ανθρώπους πάνω στο Μεσσάπιο. Κι αυτοί έβαλαν φωτιά σ' ένα σωρό με ρείκια, και πάνω από τούς κάμπους του Αισώπου έστειλαν το μήνυμα στην κορφή του Κιθαιρώνα. Κι από κει πάλι με ζήλο πολύ προώθησαν το μήνυμα, και το έστειλαν πάνω από την Γοργώπιδα λίμνη στο Αιγίπλαγκτο όρος. Και η φλόγα πέρασε τον Σαρωνικό και έφτασε σαν κεραυνός στις κορυφές του Αραχναίου, και τέλος εδώ το λάβαμε, στων Ατρειδών τις στέγες, το φως αυτό, πού προπάππος του είναι η φωτιά της Ίδας".

(στίχοι 280 - 316, ελεύθερη μετάφραση).

Είναι αμφίβολο αν το σήμα πού έφερνε το μήνυμα ότι έπεσε η Τροία έφτασε αληθινά σε μια νύχτα από την Μικρά Ασία στην Ελλάδα, όπως διατείνεται ο Αισχύλος, επειδή η απόσταση είναι σχεδόν 550 χιλιόμετρα, στο διάστημα της οποίας υπάρχουν και δύο τεράστιες υδάτινες εκτάσεις (από την Λήμνο στον 'Αθω και από κει στην Εύβοια), πού έπρεπε να γεφυρωθούν. Είναι όμως αδύνατον;

Όχι βέβαια μιας και π.χ. από το βουνό της Σαμοθράκης "Φεγγάρι" με ύψος 1664 μέτρα (απ' όπου ο θρύλος θέλει και τον Ποσειδώνα να παρακολουθεί τις μάχες στην Τροία), θα μπορούσαν εύκολα να αναμεταδοθούν αντίστοιχα οπτικά σήματα! Ακόμα και σήμερα από τα σημεία που αναφέρει ο Αισχύλος υπάρχει οπτική επαφή σε μέρες με καθαρή ατμόσφαιρα.

Έπειτα, ο Τρωικός πόλεμος έγινε 700 χρόνια πριν ο Αισχύλος γράψει την τραγωδία του και μέχρι τότε είχε γίνει σχεδόν θρύλος. Είναι, όμως, φανερό πώς ο Αισχύλος εκτιμούσε τις πρακτικές δυνατότητες του οπτικού τηλέγραφου. Τα έργα άλλων Ελλήνων ποιητών, του μεγάλου Ομήρου για παράδειγμα, μας πληροφορούν πως ο τηλέγραφος με την φωτιά ήταν σε μεγάλη χρήση στον καιρό τους, και ότι εφεύρισκαν έξυπνους τρόπους για να μεταδίδουν σήματα με τα πιο περίπλοκα μηνύματα, ακόμα και ξεχωριστά γράμματα του αλφαβήτου.

Read more »

Ο ευφάνταστος Μιγκέλ Ντε Θερβάντες

To άγαλμα του Θερβάντες στη Ναύπακτο

Η ημερομηνία γέννησης του αμφισβητείται. Πιο πιθανη θεωρείται η 29η Σεπτεμβρίου του 1547. Ο τόπος γέννησης του αμφισβητήθηκε επίσης. Πολλές πόλεις και χωριά της Ισπανίας διεκδικούσαν την «πατρότητά» του, αν και πλέον θεωρείται δεδομένο ότι γεννήθηκε στην Αλκαλά ντε Ενάρες. Το μόνο που δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει, είναι η σπουδαιότητα του έργου του Θερβάντες.Τα παιδικά του χρόνια χαρακτηρίζονται από συχνές μετακινήσεις, λόγω του επαγγέλματος του πατέρα του. Σε σχετικά μικρή ηλικία, βρήκε το καταφύγιο του στη λογοτεχνία. Η επιθυμία του να σπουδάσει σε πανεπιστήμιο δεν πραγματοποιήθηκε, όμως τα βήματα του τον έφεραν στη Μαδρίτη και στο πλάι του διανοούμενου ουμανιστή Χουάν Λόπεζ ντε Όγιος, ο οποίος τον αναγνώρισε ανάμεσα στους μαθητές του.

Σε ποιητική συλλογή του Χουάν Λόπεζ ντε Όγιος, ο Θερβάντες θα δημοσιεύσει τα πρώτα του ποιήματα το 1569, όμως την ίδια χρονιά θα φύγει από την Ισπανία με προορισμό την Ιταλία. Η φυγή του, για αρκετούς, οφείλεται στη δίωξη του από τις αρχές καθώς σε επίσημα έγγραφα αναφέρεται τραυματισμός ενός Ισπανού πολίτη από κάποιον Μιγκέλ ντε Θερβάντες.

Στη Ρώμη, θα βρεθεί στην αυλή ενός μεγάλου οίκου, με αποτέλεσμα να έρθει σε επαφή με την Ιταλική λογοτεχνία και την αναγεννησιακή τέχνη. Στη συνέχεια κατατάσσεται στο Ισπανικό Ναυτικό και γίνεται μάρτυρας της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου, ίσως της σημαντικότερης ναυμαχίας παγκοσμίως ή όπως ο ίδιος γράφει «του πιο δοξασμένου γεγονότος που είδανε ή θα δούνε ποτέ οι αιώνες».

Ο Μουσουλμανικός και ο Χριστιανικός κόσμος συγκρούονται σε μια μάχη δίχως προηγούμενο. Σύμφωνα με μαρτυρίες, ο Θερβάντες επιδεικνύει ανδρεία τραυματίζεται τρεις φορές και χάνει το αριστερό του χέρι. Ακολούθησαν και άλλες «περιπέτειες» με το Ναυτικό, όμως η φρίκη της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου είχε σημαδέψει τη μνήμη του για πάντα, όπως και το κορμί του.

Τα κέρματα των 10, 20 και 50 λεπτών στην Ισπανία απεικονίζουν τον Μιγκέλ ντε Θερβάντες, πατέρα της ισπανικής λογοτεχνίας, αντανακλώντας "την παγκόσμια εμβέλεια της προσωπικότητας και του έργου του".

Αποφασίζει να επιστρέψει στην πατρίδα του, όμως η μοίρα του επιφύλασσε μια ακόμα περιπέτεια. «Το πλοίο της επιστροφής» δέχεται επίθεση από Αλγερινούς πειρατές και ο Θερβάντες αιχμαλωτίζεται για πέντε χρόνια. Η εμπειρία της αιχμαλωσίας θα γεννήσει στο μέλλον τα θεατρικά έργα «Τα κάτεργα του Αλγερίου» και «H ζωή στο Αλγέρι», αλλά θα επηρεάσει και το ευρύτερο συγγραφικό του έργο.

Ο επαναπατρισμός του Θερβάντες, το 1580, σίγουρα δεν ήταν ρόδινος, αν και ο ίδιος υποστήριζε ότι «σ’ αυτήν την εφήμερη ζωή, δεν είναι στον κόσμο άλλη μεγαλύτερη ευτυχία για τον άνθρωπο, από το να αποκτά τη χαμένη του λευτεριά και να επιστρέφει στη χαμένη του πατρίδα». Όμως τα οικονομικά προβλήματα μετατρέπουν την καθημερινότητα του σε μια μάχη για την επιβίωση. Παρά τις δυσκολίες ο Θερβάντες εκδίδει το πρώτο του λογοτεχνικό έργο, το μυθιστόρημα «Γαλάτεια», και η πόρτα του λογοτεχνικού κόσμου μοιάζει να ανοίγει. Υπογράφει συμβόλαιο συνεργασίας με θεατρικό επιχειρηματία και ακολουθεί μια άκρως παραγωγική περίοδο, κατά την οποία ο ίδιος υποστηρίζει ότι συνέγραψε περισσότερα από 20 θεατρικά έργα, ανάμεσά τους και το δραματικό «Η σύγχυση», που ο ίδιος ο Θερβάντες το αναγνωρίζει ως το κορυφαίο έργο που έγραψε για το θέατρο.

Παρά την παραγωγικότητά του ο Θερβάντες δεν μπόρεσε να καταξιωθεί στο χώρο του θεάτρου. Με την «αποτυχία» να τον βαραίνει οδηγείται σταδιακά στη Σεβίλλη και ταυτόχρονα απομακρύνεται, τουλάχιστον προσωρινά, από τον λογοτεχνικό κόσμο. Διορίζεται υπεύθυνος επισιτισμού και εφοδιασμού της ισπανικής αρμάδας, αλλά κατηγορείται για καταχρήσεις και φυλακίζεται. «Ταπεινωμένος» εργάζεται ως φοροεισπράκτορας, όμως τα οικονομικά προβλήματα, όπως πιθανολογείται, τον οδηγούν και πάλι στη κατάχρηση και τη φυλακή, από το 1596 μέχρι το 1598. Δύο χρόνια που ίσως να άλλαξαν την ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας καθώς φαίνεται πως κατά τη διάρκεια της κράτησής του συνέλαβε τη ιδέα του «Δον Κιχώτη».

Επτά χρόνια μετά την αποφυλάκιση του, το 1605, εκδίδεται το αριστούργήμα του «Ο ευφάνταστος ευπατρίδης Δον Κιχώτης της Μάντσα». Από την πρώτη στιγμή το έργο του σημειώνει επιτυχία, όμως ο Θερβάντες για μία ακόμη φορά δεν θα δώσει λύση στα οικονομικά προβλήματά του καθώς είχε παραχωρήσει τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του βιβλίου. Με το «Δον Κιχώτης» ο Θερβάντες απέκτησε αναγνωρισιμότητα και ακολουθούν «οι Υποδειγματικές νουβέλες», «το Ταξίδι στον Παρνασσό» και οι «Οκτώ Κωμωδίες», ενώ το 1615 ο Θερβάντες εκδίδει το δεύτερο μέρος του «Δον Κιχώτη».

Ένα χρόνο αργότερα, το 1616, θα αφήσει την τελευταία του πνοή, για να περάσει στην αιωνιότητα συντροφιά με τους κορυφαίους συγγραφείς όλων των εποχών, όπως στην αιωνιότητα πέρασε και ο ήρωας του ο μισότρελος αλλά αθεράπευτα ρομαντικός Δον Κιχώτης. Το τελευταίο κεφάλαιο του συγγραφικού του έργου θα γραφτεί το 1617 με την έκδοση του βιβλίου «Τα πάθη του Περσίλεως και της Σιγισμούνδης».

Read more »

Τα μυστικά της (παγωμένης) λίμνης

Αποστολή Ρώσων επιστημόνων στην Ανταρκτική

Για τουλάχιστον 15 εκατομμύρια χρόνια μία λίμνη κρατά καλά κρυμμένα τα μυστικά της βαθιά κάτω από τους πάγους της Ανταρκτικής, κρύβοντας πιθανώς και στοιχεία για την προϊστορική ζωή.

Ρώσοι επιστήμονες βρίσκονται πλέον ένα βήμα από το να διεισδύσουν στη λίμνη τρυπώντας τον πάγο και φτάνοντας στα σημεία που μέχρι σήμερα δεν έχει φτάσει ποτέ κανείς.

«Μόνο λίγο ακόμα μας μένει», δήλωσε ο Alexei Turkeyev, επικεφαλής του πολικού σταθμού Vostok.

Η ομάδα του συνεχίζει εδώ και εβδομάδες τη γεώτρηση για να φτάσει σε βάθος 3 χιλιομέτρων και 750 μέτρων κάτω από τον πολικό πάγο, πριν από το τέλος του σύντομου καλοκαιριού της Ανταρκτικής.

Read more »

Η φωτιά και το νερό αποκαλύπτουν μια νέα μέθοδο χρονολόγησης

Επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ ανέπτυξαν ένα νέο τρόπο για την χρονολόγηση αρχαιολογικών αντικειμένων – με τη βοήθεια της φωτιάς και του νερού, για να ξεκλειδώσουν το «εσωτερικό ρολόι».

Η απλή αυτή μέθοδος, που υπόσχεται να γίνει τόσο σημαντική στον τρόπο που χρονολογούνται τα κεραμικά υλικά όπως και η χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα, έχει γίνει για τα βιολογικά υλικά όπως είναι το ξύλο ή τα οστά.
Μια ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, ανακάλυψε μια νέα τεχνική που ονομάστηκε χρονολόγηση "rehydroxylation” η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ψημένα υλικά, όπως κεραμικά πήλινα τούβλα, πλακάκια και κεραμικά.

Δουλεύοντας στο Μουσείο του Λονδίνου, οι ερευνητές ήταν σε θέση να χρονολογήσουν δείγματα τούβλων από την ρωμαϊκή, μεσαιωνική και τη νεότερη περίοδο με αξιοσημείωτη ακρίβεια.

Έχουν αναγνωρίσει ότι η τεχνική μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον προσδιορισμό της ηλικίας των αντικειμένων έως και 2.000 χρόνια – αλλά πιστεύουν ότι έχει τις δυνατότητες να χρησιμοποιείται για την χρονολόγηση σε αντικείμενα περίπου 10.000 ετών.

Η μέθοδος αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι ένα ψημένο κεραμικό υλικό θα αρχίσει να αντιδρά χημικά με την ατμοσφαιρική υγρασία, μόλις έχει βγει από τον κλίβανο, μετά το ψήσιμο του. Το φαινόμενο αυτό κατά τη διάρκεια της ζωής του εξακολουθεί να γίνεται και προκαλεί αύξηση του βάρους του – όσο μεγαλύτερο είναι το υλικό, τόσο μεγαλύτερη είναι η αύξηση του βάρους.

Το 2003, η ομάδα του Εδιμβούργου και του Μάντσεστερ, ανακάλυψαν ένα νέο νόμο που ορίζει επακριβώς τον τρόπο με τον οποίο μεταβάλλεται ο ρυθμός της αντίδρασης μεταξύ των κεραμικών και του νερού ανάλογα με το χρόνο.

Στην εφαρμογή λοιπόν του νόμου αυτού στηρίζεται η νέα μέθοδος χρονολόγησης, επειδή η ποσότητα του νερού που ενώνεται χημικά με ένα κεραμικό προσφέρει ένα «εσωτερικό ρολόι» ,που μπορεί να είναι διαθέσιμο για τον προσδιορισμό της ηλικίας του.

Η τεχνική περιλαμβάνει τη μέτρηση της μάζας του δείγματος του κεραμικού και στη συνέχεια τη θέρμανση του σε περίπου 500 βαθμούς Κελσίου σε φούρνο, που απομακρύνει το νερό.

Το δείγμα στη συνέχεια ζυγίζεται με μια συσκευή μέτρησης υπερ-ακριβείας, γνωστή ως μικροζυγός, για να προσδιοριστεί ο ακριβής ρυθμός με τον οποίο ενώθηκε το κεραμικό με το νερό με την πάροδο του χρόνου.

Χρησιμοποιώντας τον ανωτέρω νόμο είναι δυνατόν να υπολογιστεί από τις πληροφορίες που συλλέγονται η ηλικία του δείγματος.

Η επικεφαλής της έρευνας Moira Wilson, καθηγήτρια στη Σχολή Μηχανολόγων, δήλωσε: "Τα ευρήματα αυτά έρχονται μετά από πολλά χρόνια σκληρής δουλειάς. Είμαστε ιδιαίτερα ενθουσιασμένοι από τις δυνατότητες αυτής της νέας τεχνικής, η οποία θα μπορούσε να γίνει μια καθιερωμένη μέθοδος για τον καθορισμό της ηλικίας των κεραμικών αντικειμένων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.

"Επίσης, η μέθοδος αυτή θα μπορούσε να καθορίσει τη μέση θερμοκρασία του υλικού κατά τη διάρκεια της ζωής του, αν η ακριβής ημερομηνία της παρασκευής του είναι γνωστή. Και από αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι χρήσιμη στις μελέτες της αλλαγής του κλίματος.

"Εκτός από τη νέα μέθοδο χρονολόγησης, υπάρχουν και πιο ευρείες εφαρμογές, όπως για την ανίχνευση πλαστών κεραμικών.”

Οι ερευνητές θέλουν τώρα να δούνε αν η νέα τεχνική χρονολόγησης μπορεί να εφαρμοστεί σε πήλινα, πορσελάνινα και κεραμικά σκεύη.

Read more »

Φωτογραφία και Αρχιμήδης.

δωμάτιο - camera

Τα πρώτα βήματα της σημερινής φωτογραφίας φαίνεται να έγιναν από τον Αρχιμήδη. Χρησιμοποίησε κουτί απ' του οποίου μία μικρή τρύπα πέρναγε το φως και σχημάτιζε την εικόνα στην απέναντι επιφάνεια. Σε αυτή την επιφάνεια υπήρχε στερεωμένο χαρτί πάνω στο οποίο σκιτσάριζε ο Αρχιμήδης τις λεπτομέρειες που τον ενδιέφεραν όπως ακριβώς τις έβλεπε να προβάλλονται στην επιφάνειά του. Αρκετά αργότερα αυτό το είδος φωτογραφικής συσκευής γίνεται γνωστό σαν camera lucida.

camera obscura

Ήταν η πρώτη προσπάθεια ώστε να αποδοθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια και πιστότερα οι εικόνες που ζωγραφιζόταν μέχρι τότε.

Σχεδόν κατά την Αναγέννηση στο ίδιο βασικό σχέδιο προστέθηκε φακός στην τρύπα για μεγαλύτερη φωτεινότητα και ακρίβεια, αλλά και κάτοπτρο ώστε η εικόνα να μην σχηματίζεται ανεστραμμένη. Παρόμοιες συσκευές χρησιμοποιήθηκαν μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα για ακριβές σκιτσάρισμα.


Παρόλα αυτά εξακολουθεί να αναφέρεται στα περισσότερα κείμενα που αναφέρονται στην ιστορία της φωτογραφίας όπως και σε σχετικές εγκυκλοπαίδειες, ότι η camera lucida σχεδιάστηκε το 1807 από τον Dr. William Wollaston και ότι η χρήση της camera obscura επεκτάθηκε στους καλλιτέχνες κατά τον 16ο αιώνα.

Read more »