Η φωτιά και το νερό αποκαλύπτουν μια νέα μέθοδο χρονολόγησης

Επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ ανέπτυξαν ένα νέο τρόπο για την χρονολόγηση αρχαιολογικών αντικειμένων – με τη βοήθεια της φωτιάς και του νερού, για να ξεκλειδώσουν το «εσωτερικό ρολόι».

Η απλή αυτή μέθοδος, που υπόσχεται να γίνει τόσο σημαντική στον τρόπο που χρονολογούνται τα κεραμικά υλικά όπως και η χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα, έχει γίνει για τα βιολογικά υλικά όπως είναι το ξύλο ή τα οστά.
Μια ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, ανακάλυψε μια νέα τεχνική που ονομάστηκε χρονολόγηση "rehydroxylation” η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ψημένα υλικά, όπως κεραμικά πήλινα τούβλα, πλακάκια και κεραμικά.

Δουλεύοντας στο Μουσείο του Λονδίνου, οι ερευνητές ήταν σε θέση να χρονολογήσουν δείγματα τούβλων από την ρωμαϊκή, μεσαιωνική και τη νεότερη περίοδο με αξιοσημείωτη ακρίβεια.

Έχουν αναγνωρίσει ότι η τεχνική μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον προσδιορισμό της ηλικίας των αντικειμένων έως και 2.000 χρόνια – αλλά πιστεύουν ότι έχει τις δυνατότητες να χρησιμοποιείται για την χρονολόγηση σε αντικείμενα περίπου 10.000 ετών.

Η μέθοδος αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι ένα ψημένο κεραμικό υλικό θα αρχίσει να αντιδρά χημικά με την ατμοσφαιρική υγρασία, μόλις έχει βγει από τον κλίβανο, μετά το ψήσιμο του. Το φαινόμενο αυτό κατά τη διάρκεια της ζωής του εξακολουθεί να γίνεται και προκαλεί αύξηση του βάρους του – όσο μεγαλύτερο είναι το υλικό, τόσο μεγαλύτερη είναι η αύξηση του βάρους.

Το 2003, η ομάδα του Εδιμβούργου και του Μάντσεστερ, ανακάλυψαν ένα νέο νόμο που ορίζει επακριβώς τον τρόπο με τον οποίο μεταβάλλεται ο ρυθμός της αντίδρασης μεταξύ των κεραμικών και του νερού ανάλογα με το χρόνο.

Στην εφαρμογή λοιπόν του νόμου αυτού στηρίζεται η νέα μέθοδος χρονολόγησης, επειδή η ποσότητα του νερού που ενώνεται χημικά με ένα κεραμικό προσφέρει ένα «εσωτερικό ρολόι» ,που μπορεί να είναι διαθέσιμο για τον προσδιορισμό της ηλικίας του.

Η τεχνική περιλαμβάνει τη μέτρηση της μάζας του δείγματος του κεραμικού και στη συνέχεια τη θέρμανση του σε περίπου 500 βαθμούς Κελσίου σε φούρνο, που απομακρύνει το νερό.

Το δείγμα στη συνέχεια ζυγίζεται με μια συσκευή μέτρησης υπερ-ακριβείας, γνωστή ως μικροζυγός, για να προσδιοριστεί ο ακριβής ρυθμός με τον οποίο ενώθηκε το κεραμικό με το νερό με την πάροδο του χρόνου.

Χρησιμοποιώντας τον ανωτέρω νόμο είναι δυνατόν να υπολογιστεί από τις πληροφορίες που συλλέγονται η ηλικία του δείγματος.

Η επικεφαλής της έρευνας Moira Wilson, καθηγήτρια στη Σχολή Μηχανολόγων, δήλωσε: "Τα ευρήματα αυτά έρχονται μετά από πολλά χρόνια σκληρής δουλειάς. Είμαστε ιδιαίτερα ενθουσιασμένοι από τις δυνατότητες αυτής της νέας τεχνικής, η οποία θα μπορούσε να γίνει μια καθιερωμένη μέθοδος για τον καθορισμό της ηλικίας των κεραμικών αντικειμένων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.

"Επίσης, η μέθοδος αυτή θα μπορούσε να καθορίσει τη μέση θερμοκρασία του υλικού κατά τη διάρκεια της ζωής του, αν η ακριβής ημερομηνία της παρασκευής του είναι γνωστή. Και από αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι χρήσιμη στις μελέτες της αλλαγής του κλίματος.

"Εκτός από τη νέα μέθοδο χρονολόγησης, υπάρχουν και πιο ευρείες εφαρμογές, όπως για την ανίχνευση πλαστών κεραμικών.”

Οι ερευνητές θέλουν τώρα να δούνε αν η νέα τεχνική χρονολόγησης μπορεί να εφαρμοστεί σε πήλινα, πορσελάνινα και κεραμικά σκεύη.