Φ Ο ΧΡΥΣΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Ο χρυσός αριθμός φ ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά από τους αρχαίους Έλληνες οι οποίοι παρατήρησαν ότι όλα πάνω στην γη,από τα φυτά μέχρι το ίδιο το ανθρώπινο σώμα,αναπτύσσονται βάσει μίας αναλογίας.

Ο Πυθαγόρας ήταν ο πρώτος που διατύπωσε τον μαθηματικό ορισμό της αναλογίας χρησιμοποιώντας δύο ευθύγραμμα τμήματα. Η σκέψη του ήταν πως αν υπάρχει ένα ευθύγραμμο τμήμα και ένα σημείο τομής να το τέμνει ασύμμετρα έτσι ώστε το μήκος του μεγαλύτερου τμήματος προς όλο το μήκος του τμήματος να είναι ίσο με το μήκος του μεγαλύτερου τμήματος προς το μήκος του μικρότερου,τότε ο λόγος τους φανερώνει κάποιους είδους αναλογία. Υπέθεσε ότι υπάρχει ένα τμήμα ΑΒ. Τέμνοντάς το σε δύο μέρη τα οποία δεν είναι ίσα μεταξύ τους στο σημείο Γ, δημιουργούνται δύο ευθύγραμμα τμήματα.
Έστω ότι ΑΓ>ΒΓ τότε ΑΒ/ΑΓ=ΑΓ/ΒΓ. Το σημείο τομής Γ δίνει την χρυσή αναλογία γιατί ο λόγος των ΑΒ/ΑΓ και ΑΓ/ΒΓ δίνει αποτέλεσμα 1.618 που είναι και ο χρυσός αριθμός φ. Ο αριθμός αυτός φανερώνει την αρμονία που διακατέχει ένα αντικείμενο το οποίο εξετάζεται. Είναι ο μοναδικός αριθμός για τον οποίο ισχύει η σχέση φ =φ+1 και φ=1+√5/2.

Η κυριότερη διαπίστωση είναι ότι το αποτέλεσμα είναι άρρητος αριθμός. Αυτό δείχνει ότι δεν είναι δυνατόν ένα μικρότερο ευθύγραμμο τμήμα να χωράει σε ένα μεγαλύτερό του ακριβώς. Συνεπώς υπάρχουν και κάποιοι αριθμοί που η λειτουργία τους είναι έξω από το ανθρώπινα αντιληπτό και πεδίο ορισμού τους είναι το ιδεατό.
Έτσι ανακαλύφθηκε και η έννοια της ιδέας,την οποία ερεύνησε ο Πλάτων και διατύπωσε την θεωρία των ιδεών. Είναι φανερό ότι ήξεραν τα πάντα για την χρήση του αριθμού φ γιατί και το πεντάγραμμα που ήταν το σύμβολο της σχολής των πυθαγορείων υπόκειται σε αυτή την αναλογία.

Μετά από πάρα πολλά χρόνια ο Fibonacci ανακάλυψε μία ακολουθία αριθμών που είχαν την ιδιότητα να εμφανίζουν την χρυσή αναλογία. Είναι η ακολουθία α =α +α . Για να προκύψει νέος αριθμός θα πρέπει να προστεθούν μεταξύ τους οι δύο προηγούμενοι με μοναδικό περιορισμό ότι για τον πρώτο αριθμό της ακολουθίας (α )δεν ισχύει η σχέση και για τον δεύτερο ισχύει α =2α .
Ξεκινώντας από το 1 η ακολουθία είναι 1,2,3,5,8,13,21,34,55,89,144,233,377, 610, 987, 1597, 2584, 4181, 6765, 10946, 17711, 28657 και συνεχίζει επ’ άπειρον. Αν χ=α /α τότε παρατηρείται το εξής:Για α =1 χ=1/1=1,για α =1 και α =2 χ=2/1=2,για α =2 και α =3 χ=3/2=1.5, για α =3 και α =5 χ=5/3=1.67, για α =5 και α =8 χ=8/5=1.6 και από εκεί και πέρα για οποιαδήποτε διαίρεση μεταξύ δύο διαδοχικών αριθμών της ακολουθίας όσο η ακολουθία προχωρά τόσο το αποτέλεσμα συγκλίνει όλο και με μεγαλύτερη ακρίβεια στον χρυσό αριθμό, το 1.618. Ομοίως και για οποιαδήποτε άλλη ακολουθία με σημείο εκκίνησης οποιονδήποτε αριθμό.

Η χρήση του αριθμού φ στην αρχαιότητα είναι εντυπωσιακή. Στον Παρθενώνα από τα αετώματα και τα σκαλίσματα σε αυτά μέχρι τα κιονόκρανα, στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, σε όλα τα αγάλματα, στις Πυραμίδες της Αιγύπτου που ακολουθούν την δομή ισοσκελούς τριγώνου.
Όμως όλα αυτά φαντάζουν μηδαμινά μπροστά στο μέγιστο επίτευγμα των αρχαίων Ελλήνων. Την κατασκευή της Ελληνικής γλώσσας η οποία είναι καθαρά μαθηματική γλώσσα και αποδεικνύεται μέσω των λεξαρίθμων. Είναι πάρα πολλά τα παραδείγματα που μία λέξη ισούται με καποια άλλη λεξαριθμητικά και ενώ έχουν διαφορετικό νόημα ως αυτόνομες λέξεις σαν λεξάριθμοι σχηματίζουν ένα νόημα και σχετίζονται άμεσα με τον χρυσό αριθμό φ αλλά και το π=3.14.

Σε καμία άλλη γλώσσα δεν ισχύει κάτι παρόμοιο και καμία άλλη γλώσσα δεν έχει θεωρηθεί σαν ένα αριστούργημα παγκοσμίως. Το ότι η μελέτη των αρχαίων Ελληνικών έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στην ανάπτυξη νευρώνων του εγκεφάλου κάνοντας τους ανθρώπους πιο έξυπνους είναι αποτέλεσμα της πολυπλοκότητας κατασκευής της γλώσσας. Με την βοήθεια των φ και π και των πράξεων μεταξύ των λέξεων λειτουργεί και σαν μέσο κρυπτογράφησης. Όλα αυτά ουσιαστικά είναι αποδείξεις που ακυρώνουν την ανακάλυψη του Fibonacci γιατί χρησιμοποιούνταν ήδη σε μέγιστο βαθμό οι συγκεκριμένες ακολουθίες με κύριο παράδειγμα την ίδια την γλώσσα και την διάταξη των διαζωμάτων στο θέατρο της Επιδαύρου.
Ήταν ένα πολύ συνηθισμένο φαινόμενο κείμενα που είχαν χαθεί στο πέρασμα των αιώνων ή τα είχαν κρύψει σκόπιμα κάποιοι για να αποκρύψουν την γνώση, όταν έρχονταν ξανά στην επιφάνεια, αυτοί που τα κατείχαν να έθεταν τους εαυτούς τους ως τους μεγάλους επιστήμονες που δήθεν ανακάλυψαν μόνοι από το πουθενά κάποια πολύ σημαντικά για την ανθρωπότητα στοιχεία χωρίς να το δικαιολογεί ούτε το υπόβαθρό τους αλλά ούτε και ο πρώτερος βίος τους, ενώ είχαν γραφεί πριν από αιώνες.
Είναι τυχαίο ότι όλοι σχεδόν οι μεγάλοι ερευνητές των προηγούμενων χιλίων χρόνων ήταν είτε πλούσιοι με μεγάλες συλλογές ελληνικών συγγραμμάτων, είτε ανήκαν σε κάποια μυστική οργάνωση που είχε σχέση και με την απόκρυψη ανώτερης γνώσης;
Στην μεταγενέστερη εποχή χρησιμοποιείται στους πίνακες μεγάλων ζωγράφων όπως του Da Vinci που δόμησε την Mona Lisa με βάση ένα χρυσό τρίγωνο και την ζωγράφισε επεκτείνοντάς το με άλλα χρυσά τρίγωνα,σε σχέδια που βασίζονται σε γεωμετρικά σχήματα όπως τα Fractals. Επίσης ανακαλύφθηκε ότι και το DNA ακολουθεί την αναλογία αλλά και ολόκληρο το σύμπαν. Μέχρι και η κίνηση των πλανητών γίνεται βάσει της χρυσής αναλογίας.

Ο χρυσός αριθμός φ είναι μία από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις της Γεωμετρίας. Φαίνεται ότι ήδη ίσχυε και ο Πυθαγόρας διατύπωσε κάτι το κοινά χρησιμοποιούμενο και αποδεκτό. Τα οφέλη από από αυτή την διατύπωση του Πυθαγόρα είναι πάρα πολλά. Θεμελιώθηκε η χρυσή αναλογία σαν αριθμός ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κατασκευές στα μεταγενέστερα χρόνια γιατί οι αρχαίοι Έλληνες ήδη γνώριζαν, αναπτύχθηκε η θεωρία περί αναλογιών τμημάτων και πλευρών που οδήγησε στην διατύπωση πληθώρας θεωρημάτων και το κυριότερο ότι διατυπώθηκε η θεωρία των ιδεών.

Read more »

Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ

Η γέννηση του ποδοσφαίρου έχει πολύ βαθιές ρίζες, στην αρχαιότητα. Υπάρχουν ιστορικά αρχεία, στα οποία καταγράφεται η ύπαρξη προγενέστερων τύπων ποδοσφαίρου στην Κίνα, στην αρχαία Ελλάδα και στη Ρώμη, καθώς παίζονταν πολλά παιχνίδια με αντικείμενα που έμοιαζαν με μπάλα. Επίσης, υπάρχουν πολλές πληροφορίες για κάποια παιχνίδια τα οποία παρουσίαζαν κοινά χαρακτηριστικά με το σύγχρονο ποδόσφαιρο.

Ολα αυτά αποδεικνύουν ότι τα παιχνίδια με την μπάλα ήταν ευρέως διαδεδομένα σε όλες τις εποχές. Μερικά από αυτά μάλιστα παίζονταν με ομάδες που έσπρωχναν την μπάλα ακόμα και με τα πόδια, προκειμένου να επιτύχουν να περάσει σε μια καθορισμένη ζώνη και με αυτόν τον τρόπο να αποκτήσουν ένα προβάδισμα απέναντι στον αντίπαλο.

Κάποιες μαρτυρίες αναφέρουν ότι ένα είδος ποδοσφαίρου παιζόταν στην Κίνα τον 11ο π.Χ. αιώνα. Ηταν πολύ διαδεδομένο το τσου–κου (μπάλα από δέρμα γεμισμένη με γυναικεία μαλλιά που παιζόταν με το πόδι). Στο Εθνολογικό Μουσείο του Μονάχου διατηρείται ένα χειρόγραφο του Λι–Γου, χρονολογημένο στον 5ο π. Χ. αιώνα, το οποίο αναφέρεται στην εξάπλωση του τσου–κου στην Ιαπωνία. Επίσης αναφέρει και μια αναμέτρηση ανάμεσα σε Κίνα και Ιαπωνία.

Στα Ομηρικά έπη, εξάλλου, αναφέρεται ένα παιχνίδι με μπάλα στη Μεσόγειο. Μια παρόμοια αναφορά γίνεται και στον Θεαίτητο του Πλάτωνα. Ωστόσο, τη μεγαλύτερη επιτυχία στην αρχαία Ελλάδα γνώρισε το παιχνίδι «επίσκυρος». Κάποια στιγμή οι Ρωμαίοι το έφεραν στη Ρώμη, το ονόμασαν «harapastum» και το έπαιζαν κυρίως στρατιώτες.

Η μπάλα ήταν φτιαγμένη από δέρμα και γεμισμένη με πούπουλα. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών βρίσκεται ανάγλυφο του 4ου π. Χ. αιώνα, το οποίο απεικονίζει έναν έφηβο να παίζει την μπάλα με το πόδι, χωρίς, ωστόσο, να σχετίζεται με ποδόσφαιρο, ίδιο με το σύγχρονο.

Κατά τον Μεσαίωνα το παιχνίδι με την μπάλα εξέφραζε τον ανταγωνισμό ανάμεσα σε γειτονικά χωριά ή φατρίες του ιδίου χωριού. Παιζόταν με διαφορετικούς κανονισμούς από τόπο σε τόπο και ήταν εντελώς διαφορετικοί από αυτούς της αρχαιότητας. Το πάθος για τη νίκη άρχισε να προβληματίζει τους φορείς της εξουσίας. Μάλιστα, ο Ερρίκος ο Β΄ της Αγγλίας έφθασε στο σημείο να απαγορεύσει το παιχνίδι, γιατί ο μεγάλος ενθουσιασμός που έδειχναν οι υπήκοοί του, οδηγούσε πολλές φορές σε υπερβολές και ακρότητες.

Με το όνομα «Savate» έπαιζαν και στη Γαλλία κατά τον Μεσαίωνα ένα αντίστοιχο παιχνίδι με μπάλα, στο οποίο χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά τα πόδια με βίαιο τρόπο.

Η Φλωρεντία είναι η πόλη στην οποία το ποδόσφαιρο βρήκε τη μεγαλύτερη διάδοση, κατά την εποχή των Μεδίκων. Τον 17ο αιώνα εκδόθηκε στη Βενετία το λεξικό της Ακαδημίας της Κρούσκα. Σε αυτό αναγράφεται ότι «ποδόσφαιρο είναι ένα παιχνίδι που παίζεται στη Φλωρεντία, με δύο ομάδες, όπως σε παράταξη μάχης, με μια μπάλα φουσκωμένη με αέρα. Μοιάζει με τη σφαιρομαχία που πέρασε από τους Ελληνες στους Λατίνους και από τους Λατίνους σ’ εμάς».

Η 26η Οκτωβρίου 1863 θεωρείται η επίσημη ημερομηνία γέννησης του σύγχρονου ποδοσφαίρου. Στην πρώτη συνάντηση, στην ταβέρνα των Freemasons, παρευρέθησαν αντιπρόσωποι των σωματείων Forest, NN Kilburn, Barnes, War Office, Crusaders, Perceval House, Blackheath, Crystal Palace, Blackheath, Kensington School, Surbiton, Blackheath School και έφτιαξαν τον Σύλλογο Ποδοσφαίρου (Football Association). Κατέληξαν σ’ ένα γενικό κανονισμό πειθαρχίας, που καθόριζε, μεταξύ άλλων, ότι η μπάλα πρέπει να παίζεται μόνο με τα πόδια. Στις 8 Δεκεμβρίου οι προτεινόμενοι κανόνες έγιναν και επίσημα δεκτοί.

Ο παλαιότερος θεσμός στην ιστορία του σύγχρονου ποδοσφαίρου θεωρείται το κύπελλο Αγγλίας. Διεξήχθη για πρώτη φορά το 1871, ενώ στον τελικό έπαιξαν Γουόντερερς - Ρόιγιαλ Ιντζινίαρς 1–0. Εκείνη την εποχή, μάλιστα, ορίστηκε ότι ο τερματοφύλακας μπορεί να πιάνει την μπάλα με τα χέρια. Στη Γλασκώβη, το 1872, έγινε ο πρώτος διεθνής αγώνας Σκωτία - Αγγλία 0–0. Πολύ σύντομα το ποδόσφαιρο διαδόθηκε στην ηπειρωτική Ευρώπη, με το πρώτο μη βρετανικό σωματείο να είναι η «Αβρ Α. Κ.» της Χάβρης (1872).

Tο 1882 οι τέσσερις βρετανικές ομοσπονδίες ίδρυσαν το Διεθνές Συμβούλιο, «International Board», που κωδικοποίησε τους κανονισμούς, ενώ το 1893 ιδρύθηκε η Ομοσπονδία Διαιτητών της Αγγλίας.

Στο μεταξύ, το ποδόσφαιρο διαδόθηκε με μεγάλη ταχύτητα στη Λατινική Αμερική, κυρίως από Αγγλους ναυτικούς και υπαλλήλους εμπορικών εταιρειών. Το 1893 ιδρύθηκε η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Αργεντινής και ακολουθούν οι ιταλική (1898), γερμανική (1900), Ουρουγουάης (1900), Βελγίου (1895), Δανίας (1879), Ελβετίας (1895), Ισπανίας (1905), Νέας Ζηλανδίας (1891), Νότιας Αφρικής (1892), Ουγγαρίας (1901), Σουηδίας (1906).

Read more »

ΜΑΥΡΕΣ ΤΡΥΠΕΣ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ

Οι μαύρες τρύπες είναι ένα ανεξήγητο και αδιανόητο σημείο στο Σύμπαν. Μια ιδιομορφία, ένα σημείο στο χωροχρόνο όπου κάποτε ζούσε ένα από τα πιο γιγάντια άστρα του Γαλαξία μας. Είναι ένα από τα πιο μυστηριώδη ουράνια αντικείμενα. Μια μαύρη τρύπα είναι το σημείο εκείνο του διαστήματος όπου κάποτε υπήρχε ο πυρήνας ενός γιγάντιου άστρου. Ένας πυρήνας που περιείχε περισσότερα υλικά από τρεις ηλιακές μάζες και ο οποίος στην τελική φάση της εξέλιξης του άστρου έχασε την πάλη ενάντια στη βαρύτητα, με αποτέλεσμα τα υλικά του να καταρρεύσουν και να συμπιεστούν περισσότερο ακόμη και από τα υλικά ενός άστρου νετρονίων.

Αν μπορούσαμε να συμπιέσουμε τη Γη μας στο μέγεθος ενός κερασιού, θα την είχαμε μετατρέψει σε μια μαύρη τρύπα. Σήμερα η μαύρη τρύπα αντιμετωπίζεται σαν ένα πραγματικά αδιανόητο ουράνιο αντικείμενο, όπου οι νόμοι της φυσικής έχουν σηκώσει τα χέρια ψηλά, αδυνατώντας είτε να το περιγράψουν αναλυτικότερα είτε να προβλέψουν το τι συμβαίνει στο εσωτερικό του. Φυσικά μια μαύρη τρύπα είναι δύσκολο να κατανοηθεί από τον ανθρώπινο νου και ίσως αυτό να οφείλεται στον όρο "τρύπα". Πολλοί από μας φαντάζονται ένα κάποιο βαθούλωμα πάνω σε μια επιφάνεια ή το χαρακτηριστικό ομώνυμο σκίσιμο στην επιφάνεια ενός χαρτιού.

Δεν είναι μια τρύπα πάνω σε κάτι γιατί είναι από μόνη της κάτι. Είναι μια τρισδιάστατη σφαιρική τρύπα, μια σφαίρα ύλης και όχι ένα κενό ύλης. Οπουδήποτε κι αν βρίσκονται τα παράξενα αυτά αντικείμενα στο Σύμπαν, η ύπαρξή τους είναι μια πραγματικότητα. Γιατί είναι πλέον γεγονός ότι το αποτέλεσμα της ολοκληρωτικής κατάρρευσης ενός γιγάντιου άστρου είναι πάντοτε μια τέλεια σφαιρική μαύρη τρύπα, με τη μάζα της, το ηλεκτρικό της φορτίο και την περιστροφική της κίνηση.

Read more »

ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ- (Ο ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΝ)

1. (18).
ἐὰν μὴ ἔλπηται ἀνέλπιστον οὐκ ἐξευρήσει, ἀνεξερεύνητον ἐὸν καὶ ἄπορον.	Αν δεν ελπίζεις, δε θα βρείς το ανέλπιστο, που είναι ανεξερεύνητο και απλησίαστο.
2. (93).
ὁ ἄναξ, οὗ τὸ μαντεῖόν ἐστι τὸ ἐν Δελφοῖς, οὔτε λέγει οὔτε κρύπτει ἀλλὰ σημαίνει.	Ο άρχοντας, που δικό του είναι το μαντείο στους Δελφούς, ούτε λέει ούτε κρύβει, αλλά μονάχα σημαίνει.
3. (92).
Σίβυλλα δὲ μαινομένῳ στόματι καθ' Ἡράκλειτον ἀγέλαστα καὶ ἀκαλλώπιστα καὶ ἀμύριστα φθεγγομένη χιλίων ἐτῶν ἐξικνεῖται τῇ φωνῇ διὰ τὸν θεόν.	Η Σίβυλλα, που με στόμα μαινόμενο εκστομίζει λόγια αγέλαστα, αφτιασίδωτα και αμύριστα, διασχίζει με τη φωνή της χιλιάδες χρόνια με τη βοήθεια του θεού.
4. (79).
ἀνὴρ νήπιος ἤκουσε πρὸς δαίμονος ὅκωσπερ παῖς πρὸς ἀνδρός.	Ο άνθρωπος νήπιο αποκαλείται απ' τη θεότητα, όπως ακριβώς το παιδί από τον άντρα.
5. (78).
ἦθος γὰρ ἀνθρώπειον μὲν οὐκ ἔχει γνώμας, θεῖον δὲ ἔχει.	Το ανθρώπινο ον δεν κατέχει την αληθινή γνώση, αλλά το θείο την κατέχει.
6. (1).
τοῦ δὲ λόγου τοῦδ᾽ ἐόντος ἀεὶ ἀξύνετοι γίνονται ἄνθρωποι καὶ πρόσθεν ἢ ἀκοῦσαι καὶ ἀκούσαντες τὸ πρῶτον· γινομένων γὰρ πάντων κατὰ τὸν λόγον τόνδε ἀπείροισιν ἐοίκασι, πειρώμενοι καὶ ἐπέων καὶ ἔργων τοιούτων, ὁκοίων ἐγὼ διηγεῦμαι κατὰ φύσιν διαιρέων ἕκαστον καὶ φράζων ὅκως ἔχει· τοὺς δὲ ἄλλους ἀνθρώπους λανθάνει ὁκόσα ἐγερθέντες ποιοῦσιν, ὅκωσπερ ὁκόσα εὕδοντες ἐπιλανθάνονται.	Αν και ο λόγος αυτός είναι αιώνια οι άνθρωποι είναι ανίκανοι να καταλάβουν και πριν τον ακούσουν και αφού τον ακούσουν για πρώτη φορά. Γιατί, ενώ τα πάντα συντελούνται σύμφωνα μ' αυτόν το λόγο, αυτοί μοιάζουν άπειροι όταν αποκτήσουν εμπειρία λέξεων και πράξεων σαν αυτές που εγώ διηγούμαι, όποτε διακρίνω το κάθε τι σύμφωνα με τη σύσταση του και εκθέτω το πώς έχει. Αλλά από τους άλλους ανθρώπους διαφεύγουν όσα πράττουν όταν είναι ξυπνητοί, ακριβώς όπως λησμονούν όσα πράττουν όταν κοιμούνται.
7. (72).
ᾧ μάλιστα διηνεκῶς ὁμιλοῦσι λόγῳ, τῷ τά ὅλα διοικοῦντι, τούτῳ διαφέρονται, καὶ οἷς καθ᾽ ἡμέρην ἐγκυροῦσι, ταῦτα αὐτοῖς ξένα φαίνεται.	Μ' όποιον πάνω απ' όλα αδιάκοπα συναναστρέφονται, το λόγο, που τα κυβερνάει όλα, μ' αυτόν έχουν διαφορές, και όσα συναντούν κάθε μέρα, τους φαίνονται ξένα.
8. (19).
Ἡ φήσιν· ἀκοῦσαι οὐκ ἐπιστάμενοι οὐδ᾽ εἰπεῖν.	Δεν ξέρουν ούτε ν' ακούν ούτε να λένε.
9. (34).
ἀξύνετοι ἀκούσαντες κωφοῖσιν ἐοίκασι· φάτις αὐτοῖσιν μαρτυρεῖ παρεόντας ἀπεῖναι.	Όταν ακούν δεν καταλαβαίνουν και γι' αυτό μοιάζουν με κουφούς. Σ' αυτούς ταιριάζει η παροιμία: Παρόντες απουσιάζουν.
10. (17).
οὐ γὰρ φρονέουσι τοιαῦτα πολλοί, ὁκόσοι ἐγκυρεῦσιν, οὐδὲ μαθόντες γινώσκουσιν, ἑωυτοῖσι δὲ δοκέουσι.	Γιατί δε σκέφτονται οι πιο πολλοί απ' τους ανθρώπους, πάνω σ' αυτό που συναντούν, ούτε κι όταν το μάθουν, το γνωρίζουν, αλλά το φαντάζονται.
11. (86).
Ἀλλὰ τῶν μὲν θείων τὰ πολλὰ, καθ' Ἡράκλειτον, ἀπιστίῃ διαφυγγάνει μὴ γιγνώσκεσθαι.	Τα πιο πολλά από τα θεία πράγματα μας ξεφεύγουν από απιστία, και δεν γίνονται γνωστά.
12. (67).
ὁ θεὸς ἡμέρη εὐφρόνη, χειμὼν θέρος, πόλεμος εἰρήνη, κόρος λιμός (τἀναντία ἅπαντα· οὗτος ὁ νοῦς), ἀλλοιοῦται δὲ ὅκωσπερ (πῦρ), ὁπόταν συμμιγῇ θυώμασιν, ὀνομάζεται καθ᾽ ἡδονὴν ἑκάστου.	Ο θεός είναι μέρα, νύχτα, χειμώνας, καλοκαίρι, πόλεμος, ειρήνη, κορεσμός και πείνα. Αυτός μεταβάλλεται με τον τρόπο της φωτιάς: όποτε αναμιχθεί με θυμιάματα, ονομάζεται ανάλογα με τη μυρωδια του καθενός.
13. (113).
ξυνόν ἐστι πᾶσι τὸ φρονέειν.	Η φρόνηση είναι κοινή σ' όλους.
14. (116).
ἀνθρώποισι πᾶσι μέτεστι γινώσκειν ἑωυτοὺς καὶ σωφρονεῖν.	Σ' όλους τους ανθρώπους έχει δοθεί η αυτογνωσία και η σωφροσύνη.
15. (2).
διὸ δεῖ ἕπεσθαι τῷ (ξυνῷ, τουτέστι) τῷ κοινῷ· ξυνὸς γὰρ ὁ κοινός· τοῦ λόγου δ᾽ ἐόντος ξυνοῦ ζώουσιν οἱ πολλοὶ ὡς ἱδίαν ἔχοντες φρόνησιν.	Γι' αυτό πρέπει ν' ακολουθήσουμε τον κοινό λόγο, γιατί το κοινό είναι συμπαντικό. Ενώ όμως ο λόγος είναι κοινός, οι πολλοί ζουν σαν να έχουν μια ιδιαίτερη φρόνηση.
16. (115).
ψυχῆς ἐστι λόγος ἑωυτὸν αὔξων.	Στην ψυχή ανήκει ο λόγος που αυξάνει απ' τον εαυτό του.
17. (45).
ψυχῆς πείρατα ἰὼν οὐκ ἂν ἐξεύροιο πᾶσαν ἐπιπορευόμενος ὁδόν· οὕτω βαθὺν λόγον ἔχει.	Τα πέρατα της ψυχής δε θα βρείς προχωρώντας, όσο μακριά και αν σε φέρει ο δρόμος σου· τόσο βαθύ λόγο περιέχει.
18. (50).
Μὲν οὖν φησιν εἶναι τὸ πᾶν διαιρετὸν ἀδιαίρετον, γενητὸν ἀγένητον, θνητὸν ἀθάνατον, λόγον αἰῶνα, πατέρα υἱὸν, θεὸν δίκαιον· “οὐκ ἐμοῦ, ἀλλὰ τοῦ λόγου ἀκούσαντας ὁμολογεῖν σοφὸν ἐστίν ἕν πάντα εἶναι” ὁ Ἡράκλειτος φήσι.	Ο Ηράκλειτος λοιπόν λέει ότι το παν είναι διαιρετό και αδιαίρετο, γεννητό και αγέννητο, θνητό και αθάνατο, λόγος και αιών, πατέρας και γιος, θεός και δικαιοσύνη. Αφού ακούσετε όχι εμένα αλλά το λόγο, είναι σοφό να ομολογήσετε πως τα πάντα είναι ένα.
19. (32).
ἓν τὸ σοφὸν μοῦνον λέγεσθαι οὐκ ἐθέλει καὶ ἐθέλει Ζηνὸς ὄνομα.	Το Εν, το οποίο μόνον είναι η Σοφία, θέλει και δε θέλει να καλείται με το όνομα του Δία.
20. (33).
νόμος καὶ βουλῇ πείθεσθαι ἑνός.	Νόμος είναι και η πειθαρχία στη θέληση του ενός.
21. (114).
ξὺν νόῳ λέγοντας ἰσχυρίζεσθαι χρὴ τῷ ξυνῷ πάντων, ὅκωσπερ νόμῳ πόλις, καὶ πολὺ ἰσχυροτέρως· τρέφονται γὰρ πάντες οἱ ἀνθρώπειοι νόμοι ὑπὸ ἑνὸς τοῦ θείου· κρατεῖ γὰρ τοσοῦτον ὁκόσον ἐθέλει καὶ ἐξαρκεῖ πᾶσι καὶ περιγίνεται.	Εκείνοι που μιλούν με νου πρέπει να στηρίζονται σ' αυτό που είναι κοινό στα πάντα, όπως ακριβώς μια πόλη πρέπει να στηρίζεται στο νόμο της, και με περισσότερη δύναμη ακόμα. Γιατί όλοι οι ανθρώπινοι νόμοι τρέφονται από τον ένα, το θεϊκό· γιατί αυτός κυριαρχεί όσο ακριβώς θέλει, επαρκεί για τα πάντα και περισσεύει.

Read more »

Πώς δημιουργείται η συνείδηση;

Το πώς οι διεργασίες του εγκεφάλου μεταφράζονται σε συνείδηση είναι από τα μεγαλύτερα αναπάντητα ερωτήματα της επιστήμης. Η επιστημονική μέθοδος μπορεί σήμερα να περιγράψει τα γεγονότα που ακολούθησαν τη Μεγάλη Έκρηξη και να αποκαλύψει τα βιοχημικά γρανάζια του εγκεφάλου, αλλά έχει αποτύχει παταγωδώς όσον αφορά την προσφορά μιας ικανοποιητικής εξήγησης σχετικά με το πώς δημιουργείται η υποκειμενική εμπειρία.

Ως νευροεπιστήμονες, έχουμε και οι δύο αναγάγει σε σκοπό της ζωής μας την προσπάθεια λύσης αυτού του αινίγματος. Πολλές απόψεις μας συμπίπτουν, όπως η σημαντική παραδοχή ότι το πρόβλημα της συνείδησης δεν είναι ένα. Αντιθέτως, πιστεύουμε ότι είναι αναγκαίο να εξηγηθούν πολυάριθμα φαινόμενα —πιο συγκεκριμένα, η αυτοσυνείδηση (η ικανότητα να εξετάζουμε τις επιθυμίες και τις σκέψεις μας), το περιεχόμενο της συνείδησης (τίνος πράγματος έχουμε συνείδηση ανά πάσα στιγμή), και το πώς σχετίζονται οι εγκεφαλικές διεργασίες με τη συνείδηση και την απουσία συνείδησης.

Από πού ξεκινάμε λοιπόν για τη λύση; Οι νευροεπιστήμονες δεν έχουν ακόμα φτάσει σε μια επαρκή κατανόηση των εσώτερων διεργασιών του εγκεφάλου ώστε να μπορούν να εξηγήσουν πώς ακριβώς προκύπτει η συνείδηση από την ηλεκτρική και χημική δραστηριότητα των νευρώνων. Έτσι, το πρώτο μεγάλο βήμα είναι να προσδιορίσει κανείς ποια είναι τα καλύτερα νευρωνικά αντίστοιχα της συνείδησης (ΝΑΣ) —δηλαδή ποια εγκεφαλική δραστηριότητα αντιστοιχεί σε συγκεκριμένες συνειδητές εμπειρίες. Όταν διαπιστώνετε ότι βλέπετε έναν σκύλο, τι έχει συμβεί στον εγκέφαλό σας και ανάμεσα σε ποιους νευρώνες; Όταν σας κατακλύζει ένα ξαφνικό συναίσθημα θλίψης, τι έχει συμβεί στον εγκέφαλό σας; Προσπαθούμε και οι δύο να βρούμε το νευρωνικό αντίστοιχο κάθε υποκειμενικής εμπειρίας που μπορεί να έχει ένα άτομο. Και εδώ είναι το σημείο όπου διαφωνούμε.

Η διαφωνία μας σχετικά με το ποια είναι τα καλύτερα ΝΑΣ ξεκίνησε στη διάρκεια μιας ζωηρής δημόσιας συζήτησής μας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης [υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Επιστήμης της Νόησης (MSF) του Σαν Αντόνιο] το καλοκαίρι του 2006. Από τότε έχουμε συνεχίσει να διερευνούμε και να θέτουμε υπό αμφισβήτηση ο ένας τις απόψεις του άλλου —ένας διάλογος, από τον οποίο προέκυψε και το παρόν άρθρο. Υπάρχει πάντως κάτι θεμελιωδώς κοινό που μας συνδέει: το ότι οι απόψεις μας απορρέουν κατά κύριο λόγο από τη νευροεπιστήμη —όχι μόνο από τη φιλοσοφία. Αμφότεροι έχουμε εξετάσει έναν μεγάλο όγκο νευροεπιστημονικών, κλινικών και ψυχολογικών δεδομένων και τα επιχειρήματά μας εκπηγάζουν από τέτοιες παρατηρήσεις.

Read more »

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΙΝΤΙΓΚΟ-THE INDIGO CHILDREN

Ο όρος «παιδί indigo» προέρχεται από την ψυχικό Nancy Ann Tappe, η οποία ταξινόμησε τις προσωπικότητες των ανθρώπων ανάλογα με το χρώμα της αύρας τους (σ.τ.μτφ.: ο όρος "indigo" είναι το χρώμα "λουλακί", οπότε το "παιδί indigo" είναι κυριολεκτικά το "λουλακί παιδί" επειδή το χρώμα της αύρας του είναι λουλακί).

Συνήθως κάθε παγκόσμια περίοδος συνοδεύεται από την υπεροχή ανθρώπων που έχουν αυτό το χρώμα. Για παράδειγμα σήμερα οι περισσότεροι ενήλικες είναι Μπλε ή Βιολετί, τα δυο χρώματα με τα πιο αναγκαία χαρακτηριστικά γνωρίσματα αυτής της μεταβατικής Βιολετί περιόδου. Κατά τη διάρκεια της επόμενης περιόδου, της Λουλακί περιόδου, τα Λουλακί χρώματα θα είναι ο κανόνας (Understanding Your Life Through Color, 1982 -" Κατανοώντας τη ζωή σου μέσω του χρώματος").

Σύμφωνα με την Tappe,

Το φαινόμενο Indigo έχει αναγνωριστεί ως μια από τις εκπληκτικότερες αλλαγές της ανθρώπινης φύσης που έχουν καταγραφεί ποτέ στην κοινωνία. Το χαρακτηριστικό Indigo περιγράφει το ενεργειακό μοτίβο της ανθρώπινης συμπεριφοράς που υπάρχει σε πάνω από το 95% των παιδιών τα οποία γεννήθηκαν την τελευταία δεκαετία… Αυτά τα φαινόμενα συμβαίνουν παγκοσμίως και τελικά οι άνθρωποι Indigo θα αντικαταστήσουν όλα τα άλλα χρώματα. Όταν είναι μικρά παιδιά, οι Indigo αναγνωρίζονται εύκολα από τα ασυνήθιστα μεγάλα, διαυγή μάτια τους. Υπερβολικά έξυπνα, πρώιμα αναπτυγμένα παιδιά με εκπληκτική μνήμη και ισχυρή επιθυμία να ζήσουν ενστικτωδώς, αυτά τα παιδιά της επόμενης χιλιετίας είναι ευαίσθητες, προικισμένες ψυχές με εξελιγμένη συνείδηση, και έχουν έρθει εδώ για να μας βοηθήσουν να αλλάξουμε τον παλμό της ζωής μας και για να δημιουργήσουν μία γη, μία υδρόγειο και ένα είδος. Είναι η γέφυρά μας προς το μέλλον. *

Σύμφωνα με τους Peggy Day και Susan Gale, η εμφάνιση των παιδιών Indigo είχε προβλεφθεί από τον Edgar Cayce πολύ πριν από την θεωρία με τις αύρες της Tappe.

Τα παιδιά Indigo (The Indigo Children) είναι ένα βιβλίο του Lee Carroll, ενός διαυλιστή μιας οντότητας την οποία αποκαλεί Kryon, και της γυναίκας του Jan Tober .

O Carroll ήταν ένας ειδικός στα οικονομικά που είχε μια τεχνική εταιρεία ήχου για 30 χρόνια, μέχρι τη στιγμή που η επίσκεψή του σε ένα μέντιουμ πυροδότησε μια κρίση μέσης ηλικίας σχετικά με τη Νέα Εποχή. Ανακάλυψε τη θρησκεία και άρχισε να ταξιδεύει στον κόσμο δίνοντας σεμινάρια «αυτό-βοήθειας». Συνοδευόταν από τον Tober, έναν ψυχικό θεραπευτή και τζαζ τραγουδιστή που είχε περιοδεύσει με τους Benny Goodman και Fred Astaire ( Krider 2002).

Ο Kryon έχει αποκαλύψει σημαντικά μηνύματα όπως «η αγάπη είναι η ισχυρότερη δύναμη σε ολόκληρο το σύμπαν». Οι Carroll και Tober ταξιδεύουν στον κόσμο κάνοντας σεμινάρια. Ο Kryon έχει πολλά ενδιαφέροντα, συμπεριλαμβανομένου του Παγκοσμίου Δικτύου Βαθμονόμησης και Ηλεκτρομαγνητικής Αρμονίας (ενδυνάμωση μέσω της γνώσης της ηλεκτρομαγνητικής σου φύσης, π.χ. πώς να χειρίζεσαι το ενεργειακό σου πεδίο που αποτελείται από δυνάμεις φωτός και ενέργειας).

Μια θέση του βιβλίου The Indigo Children φαίνεται να είναι ότι πολλά παιδιά που έχουν διαγνωστεί με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ADHD) αντιπροσωπεύουν «ένα νέο εξελικτικό άλμα της ανθρωπότητας» * . Αυτά τα παιδιά δεν χρειάζονται φάρμακα όπως το Ritalin, αλλά ειδική φροντίδα και εκπαίδευση. Το βιβλίο περιέχει δεκάδες άρθρα από συγγραφείς διαφόρων επαγγελμάτων. Είναι, κατ' επέκταση, ασυνεπές και άνισο ως προς την ποιότητα ανάλυσης και συμβουλών. Η Nancy Ann Tappe έχει συνεισφέρει στη δημιουργία του. Ένας από τους συγγραφείς είναι ο Robert Gerard, Ph.D., του οποίου το κομμάτι λέγεται «Απεσταλμένοι από τον Θεό» (Emissaries from Heaven). Πιστεύει ότι η κόρη του είναι παιδί Indigo. Επίσης πιστεύει ότι «οι περισσότεροι άνθρωποι Indigo βλέπουν αγγέλους και άλλα όντα στο αιθερικό πεδίο». Διοικεί το Ίδρυμα Oughten House και πουλάει κάρτες με αγγέλους. Στο βιβλίο έχει συμμετάσχει και η Doreen Virtue, μια υπέρμαχος της αγγελικής θεραπείας, η οποία έχει βρει μια ακόμα πιο εξελιγμένη γενιά παιδιών που δημιουργείται τώρα: τα Κρυστάλλινα παιδιά (The Crystal Children) .

Ωστόσο δεν κινούνται όλοι οι συμμετέχοντες του βιβλίου στο χώρο της New Age μεταφυσικής. Για παράδειγμα, η Δρ. Judith Spitler McKee είναι μια πρώην δασκάλα προνήπιου και δημοτικού, και συνταξιούχος καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Ανατολικού Michigan. Περνάει τον καιρό της προσπαθώντας να κάνει τα παιδιά να ενδιαφερθούν για το διάβασμα.

Πώς να αναγνωρίσετε το παιδί Indigo

Το παιδί Indigo αναγνωρίζεται από την αύρα του και από συγκεκριμένα άλλα γνωρίσματα, σύμφωνα με το δυκτιακό τόπο των Παιδιών Indigo (των εκδόσεων Kryon ).

• Έρχονται στον κόσμο με ένα αίσθημα ότι είναι προνομιούχοι (και συχνά λειτουργούν με αυτό τον τρόπο)

• Έχουν ένα αίσθημα ότι «δικαιούνται να είναι εδώ», και εκπλήσσονται όταν οι άλλοι δεν συμμερίζονται αυτή την άποψη.

• Η προσωπική αξία δεν είναι θέμα. Συχνά αυτά τα παιδιά λένε στους γονείς «ποιοι είναι».

• Αντιμετωπίζουν δυσκολίες με την απόλυτη εξουσία (εξουσία χωρίς εξήγηση ή επιλογή)

• Απλώς δεν κάνουν κάποια πράγματα, για παράδειγμα το να περιμένουν στην ουρά είναι δύσκολο για αυτά.

• Απογοητεύονται με συστήματα που έχουν προσανατολισμό προς την τελετουργία και που δεν απαιτούν δημιουργική σκέψη.

• Συχνά βλέπουν καλύτερους τρόπους για να κάνουν πράγματα, τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο, γεγονός που τα κάνει να φαίνονται αντικομφορμιστές απέναντι σε οποιοδήποτε σύστημα.

• Μοιάζουν αντικοινωνικά εκτός εάν είναι με το δικό τους είδος. Εάν δεν υπάρχουν τριγύρω τους άλλοι της ίδιας συναίσθησης, συχνά γίνονται εσωστρεφείς και νιώθουν ότι κανένας άνθρωπος δεν τους καταλαβαίνει. Το σχολείο συχνά είναι κοινωνικώς υπερβολικά δύσκολο για αυτά .

• Δεν θα ανταποκριθούν στην πειθαρχία μέσω της ενοχής («Περίμενε να γυρίσει ο πατέρας σου σπίτι και να δει τι έκανες»).

• Δεν είναι ντροπαλά στο να σου δείχνουν τι χρειάζονται

Read more »

ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ

Ένας πανάρχαιος μύθος είναι αυτός του προμηθέως δεσμώτου.
Οι προσθήκες που κατά καιρούς του έγιναν δημιούργησαν πολλές παραλλαγές από τις οποίες όμως εμείς θα σταθούμε στην πιο επίσημη αυτή που διεσώθη από το κορυφαίο πνεύμα της αρχαιότητος, τον Αισχύλο.
Ο μέγιστος αυτός τραγικός δεν ήταν δυνατόν πράγματι να διάλεξε άλλη, από την πιο αυθεντική εκδοχή του μύθου, από εκείνη που δεν θα ήταν απλώς ένα τερπνό σενάριο θεατρικής παραστάσεως αλλά μια διδασκαλία οδηγούσα στο άδυτο του βαθύτερου λόγου.

Η περιγραφή πράγματι της προσφοράς του προμηθέως στον κόσμο, η οποία εκτίθεται στους στίχους 450 έως 506 της τραγωδίας ( που δεν ήταν η κλοπή απλώς της φωτιάς από τους θεούς ) μας ανάγει κατ΄ ανάγκη σε εκείνο το κολοσσιαίο εκπολιτιστικό έργο των μακρινών προγόνων μας. Στους προαναφερθέντες στίχους της τραγωδίας περιγράφετε ολόκληρη η εκπολιτιστική προσφορά στην ανθρωπότητα, μια προσφορά που αποτέλεσε τον καρπό του ελληνικού θαύματος. Ξεκινώντας από την ξυλουργεία, την οικοδομική Τέχνη και την γεωργία (τα γνωρίσματα της λεγόμενης νεολιθικής εποχής ), και φθάνει έως την ναυτιλία, την αστρονομία, την αριθμητική, την ανακάλυψη της φθογγικής γραφής, την ιατρική και την φαρμακολογία και ως ακόμα την νέα εποχή του μετάλλου.

Η ιδιαίτερη τέλος αναφορά που γίνεται, στην Μαντική Τέχνη, γέννημα και θρέμμα του ελληνισμού , αποτελεί επιβεβαίωση ότι όλος αυτός ο περιγραφόμενος πολιτισμός αφορούσε στο ελληνικό πνεύμα Πασαί Τέχναι βροτοίσιν εκ Προμηθέως (506), Άλλωστε ο στίχος 503 ποιος θα ισχυρισθή ότι, αλ΄αυτά τα εξεύρε άλλος πριν από εμένα δείχνει ότι επρόκειτο περί εξευρέσεων, για τις οποίες ο Προμηθεύς-Ελληνισμός εκαυχάτο.

Ο Προμηθέας δεν ήταν ένας θεός του Ολύμπου για να μπορεί κανείς να ισχυρισθεί ότι ο περιγραφόμενος εκπολιτισμός υπήρξε προσφορά χάρη αυθεντικής θεότητας, αλλά ένα είδος ημίθεου.
Ήταν Τιτάν, Υιός του Ιαπέτου, ανεγνωρισμένου πατριάρχου του ελληνισμού, υπήρξε πατέρας του Δευκαλίωνος, του γενάρχου του μετακατακλυσμιαίου ελληνισμού.
Ο προμηθεύς δηλαδή συμβολίζει τον ένδοξο προκατακλυσμιαίο Ελληνισμό εκείνον που απλώθηκε στις προ της 5ης χιλιετίας σ΄ ολόκληρο τον κόσμο ριζώνοντας το πνεύμα του στον τότε νου των άλλων ανθρώπινων γενών.

Η σχέση του προμηθέως με τους ολύμπιους θεούς είναι σαφής στους στίχους 439-440 της τραγωδίας όπου τονίζεται ( ... θεοισι τοις νεοις τουτοις γερα, τις αλλος η γω παντελως διωρισεν) (ποιος άλλος από εμένα κανόνισε όλες τις τιμές γι΄ αυτούς τους νέους θεούς). Οι αποκαλυπτικοί αυτοί στίχοι μας υποδεικνύουν ότι ο προμηθεύς αποτελεί την προσωποποίηση του ίδιου του Ελληνικού γένους.

Στον Ελληνισμό οφείλεται η ονοματίσει των ολύμπιων θεών και η θεσμοθέτηση των τιμών τους. Γέννημα του μεγάλου ελληνικού πνεύματος υπήρξε η σύλληψη των ιδεών των ολύμπιων, των (νέων αυτών θεών),όπου ο προμηθεύς αν και παλαιότερος δεν ήταν όμως ισότιμος τους, Έτσι διαφαίνεται και η άμεση απειλή του προμηθέως κατά του Διός, ότι δηλαδή η μακροημέρευση και επιβίωση των Ολύμπιων εξαρτάτε από την επιβίωση του ίδιου του Προμηθέως. Εάν ο Προμηθεύς κατεστράφη και η τύχη των Ολύμπιων δεν θα είναι διάφορη.

ο μυστικό του Προμηθέως η αποκάλυψη του οποίου στάθηκε το διαπραγματευτικό όπλο για την απελευθέρωση του συνδεόταν με κάποιο άπρεπη γάμο που θα έκανε στο μέλλον ο Ζευς ο Υιός του οποίου θα εξεθρόνιζε τον πατέρα των ολύμπιων και θα γίνονταν ο νέος θεός.
Μ΄ αυτόν τον γάμο φαίνετε να υπονοούσε ο Αισχύλος κάποια ανάμειξη των ελληνικών με ξένα ιερά, ο συγκρητισμός αποτελούσε κατά τον αρχαίο τραγικό τον μέγιστο κίνδυνο για την ελληνική θρησκεία όπως άλλωστε απεδείχθη τελικώς στην ρωμαϊκή εποχή.
Ο (γάμος) του Διός με τους πληθυσμούς της μέσης ανατολής και τα θέσμια τους υπήρξε η βαθύτερη αιτία της εκθρονίσεως του.
Ένας νέος θεός ο Ιησούς έπε πρώτο έτσι να τον διαδεχθεί, και ο ελληνισμός που είδε δυο θεούς στο παρελθόν να ήδη να γκρεμίζονται, θα δει και τον τρίτο να πέφτει σύντομα (στιχ.958), αλλά ο ίδιος ο προμηθεύς όσα δείνα και αν περάσει δεν είναι πεπρωμένο ποτέ να πεθάνει.

Read more »

ΥΠΟΜΟΝΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΑ

Φαρμακευτική αγωγή, ναι ή όχι; Εκατομμύρια γονέων καλούνται να αποφασίσουν όταν στο παιδί τους διαγιγνώσκεται διαταραχή ελαττωματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ADHD). Η απόφαση αυτή γίνεται ακόμα πιο δύσκολη από τις αντιφατικές απόψεις για τη συγκεκριμένη διαταραχή. Από όλο και περισσότερες μελέτες προκύπτει ότι, ενώ η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να ηρεμεί τη συμπεριφορά ενός παιδιού, δεν βελτιώνει μακροπρόθεσμα τις επιδόσεις, την επικοινωνία με τους συμμαθητές ή την απειθή συμπεριφορά. Ως εκ τούτου, οι ερευνητές επικεντρώνουν τώρα την προσοχή τους στη νευροβιολογία της διαταραχής. Από πρόσφατες μελέτες προκύπτει ότι πολλά παιδιά με ADHD παρουσιάζουν γνωστικά ελλείμματα, ειδικά στη μνήμη εργασίας (working memory) ―τη δυνατότητα να συγκρατεί κάποιος πληροφορίες που καθοδηγούν τη συμπεριφορά του. Σε επίπεδο συμπεριφοράς, το γνωστικό πρόβλημα παρουσιάζεται ως διάσπαση της προσοχής και συμβάλλει σε κακές σχολικές επιδόσεις. Τέτοιες μελέτες όχι μόνο αμφισβητούν την αξία της χορήγησης φαρμάκων σε παιδιά με ADHD, αλλά επαναπροσδιορίζουν την ίδια τη διαταραχή και οδηγούν σε πιο κατάλληλη αγωγή που περιλαμβάνει γνωστική εκπαίδευση. «Υπάρχει μια αλλαγή της θεώρησης της συγκεκριμένης διαταραχής από συμπεριφορικό σε βιολογικό επίπεδο» υποστηρίζει η Rosemary Tannock, καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο. Η Tannock έδειξε σε μελέτες ότι, ενώ η χρήση διεγερτικών ουσιών βελτιώνει τη μνήμη εργασίας, τα αποτελέσματα δεν είναι ικανοποιητικά. «Από τα στοιχεία των ερευνών φαίνεται ότι η φαρμακευτική αγωγή δεν επαρκεί» υποστηρίζει. Γι’ αυτό το λόγο, η Tannock, αλλά και άλλοι ερευνητές όπως η Suzan Gathercole του Πανεπιστημίου τού Ντάραμ στην Αγγλία, προσπαθούν να εισαγάγουν στα σχολεία διδακτικές μεθόδους μέσω των οποίων μπορούν να εκπαιδεύουν τη μνήμη εργασίας. Στην πραγματικότητα, ελλείμματα της μνήμης εργασίας μπορεί να υπάρχουν και σε άλλες διαταραχές, όχι μόνο στην ADHD, τονίζοντας έτσι ακόμα περισσότερο την ετερογένεια της συγκεκριμένης διαταραχής. «Η μνήμη εργασίας αποτελεί στενωπό στην καθημερινή λειτουργία του ατόμου ανεξάρτητα από την κατηγορία στην οποία ανήκει» σχολιάζει ο Torkel Klingberg, νευροεπιστήμονας του Ινστιτούτου Karolinska στη Στοκχόλμη. Με βάση τις έρευνές του, το Ινστιτούτο ίδρυσε την CogMed ―μια εταιρεία βιοτεχνολογίας που ανέπτυξε λογισμικό για να εκπαιδεύσει τη μνήμη εργασίας. Σε μια πρόσφατη δημοσίευσή του στο περιοδικό Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, o Klingberg ανέφερε ότι το 60% είκοσι παιδιών με ADHD που δεν έπαιρναν φάρμακα, ύστερα από πέντε εβδομάδες εκπαίδευσης δεν πληρούσαν πλέον τα κλινικά κριτήρια της ADHD. Η εταιρεία ήδη έχει εξαπλώσει τις εκπαιδευτικές υπηρεσίες της στη Σουηδία και τη Γερμανία, το δε Ινστιτούτο Karolinska συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης για να ξεκινήσουν εντός του έτους κλινικά πειράματα σε παιδιά με ADHD. «Τα δεδομένα είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα» σχολιάζει η Tannock. « Προς το παρόν, έμφαση δίνεται στην οπτικο-χωρική μνήμη, όπου και βρίσκεται ο πιο ισχυρός σύνδεσμος με την αδυναμία συγκέντρωσης και την ADHD. Αλλά πρέπει να προχωρήσουμε και άλλο. Πρέπει να δειχθεί ότι η εκπαίδευση βοηθά τη βελτίωση των ικανοτήτων σε πληθώρα εργασιών, όχι μόνο σε εκείνες που αφορούν τη συγκράτηση πληροφοριών.» Το ότι παιδιά με ADHD ανταποκρίνονται θετικά στη γνωστική εκπαίδευση δεν προκαλεί έκπληξη σε ειδικούς όπως ο Lawrence H. Diller, παιδοψυχίατρος και συγγραφέας του βιβλίου Running on Ritalin. «Η υπερκινητικότητα και η ανικανότητα προσήλωσης είναι διαταραχές που στον πληθυσμό ακολουθούν κατανομή κωδωνοειδούς καμπύλης» λέει. «Η πλειονότητα των παιδιών που παίρνουν φάρμακα αποτελούν τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ φυσιολογικού και μη φυσιολογικού.» Σύμφωνα με την εμπειρία του, αυτά αντιδρούν καλύτερα στις μη φαρμακευτικές προσεγγίσεις. Έχει δοθεί υπερβολική σημασία στη φαρμακευτική αγωγή από τους γιατρούς και τις φαρμακοβιομηχανίες, «η οποία έχει αλλάξει την εικόνα των ανθρώπων για τον εαυτό τους» συμπληρώνει. Έτσι, «η προσωπική ευθύνη παίζει δευτερεύοντα ρόλο στις μακροχρόνιες διαταραχές». Ακόμη, όπως δηλώνει ο Diller αλλά και άλλοι ερευνητές, επειδή δεν υπάρχει βιομηχανία να την υποστηρίξει, η συμπεριφορική θεραπεία έχει υποτιμηθεί σημαντικά. Από αδημοσίευτα δεδομένα τής Multimodal Treatment Study ―της μεγαλύτερης μακροχρόνιας έρευνας για τη θεραπεία τής ADHD σε παιδιά στις ΗΠΑ (διεθνώς σημειώνεται βραχυγραφικά ως MTA)― φαίνεται ότι, έπειτα από δύο χρόνια, παιδιά στα οποία εφαρμόζεται μόνο συμπεριφορική θεραπεία (εκπαίδευση από τους γονείς, σχολική παρέμβαση αλλά και ειδικό καλοκαιρινό πρόγραμμα κατασκήνωσης) ανταποκρίθηκαν το ίδιο καλά με παιδιά που έπαιρναν υψηλή δόση φαρμάκων, λέει ο πρωτοβάθμιος ερευνητής William Pelham, του Πανεπιστημίου τού Μπάφαλο. Επίσης, μόνο 8% των παιδιών που ακολούθησαν συμπεριφορική θεραπεία πήραν τελικά φάρμακα στο τέλος του δεύτερου χρόνου, γεγονός που δείχνει ότι οι περισσότεροι γονείς αυτής της ομάδας ήταν ικανοποιημένοι με τη συμπεριφορική θεραπεία. Τα αποτελέσματα αυτά στο διάστημα των δύο ετών αντιτίθενται στην αξιολόγηση των πρώτων δεκατεσσάρων μηνών, όταν είχε διαφανεί ότι η συμπεριφορική θεραπεία υπολειπόταν της θεραπείας με υψηλές δόσεις φαρμάκων. Μολονότι οι περισσότεροι ειδικοί υποστηρίζουν το συνδυασμό συμπεριφορικής αλλά και φαρμακευτικής θεραπείας όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο, η φαρμακοθεραπεία είναι συχνά η μόνη προσφερόμενη επιλογή. «Οι γονείς πρέπει να ξέρουν ότι υπάρχουν και εναλλακτικές θεραπείες» δηλώνει ο Pelham. Η δυνατότητα να περιστείλουμε τα συμπτώματα μέσω της συμπεριφορικής θεραπείας και της εκπαίδευσης υποδηλώνει ότι πολλά παιδιά με ADHD ίσως να μη χρειαστούν καθόλου φάρμακα. Αλλά τόσο η συμπεριφορική θεραπεία όσο και η εκπαίδευση της μνήμης εργασίας απαιτούν συνέπεια και υπομονή από τους γονείς, τους δασκάλους και τους θεραπευτές. Αυτό όμως δεν είναι καθόλου εύκολο για μια κοινωνία με φρενήρεις ρυθμούς ζωής και απαιτεί πολύ περισσότερη δουλειά από το να καταπιείς απλώς ένα χάπι.

Read more »

Θεαματικά αποτελέσματα» δίνει πειραματική θεραπεία για τον καρκίνο του προστάτη

(Η νέα θεραπεία δοκιμάστηκε στη διάσημη Κλινική Mayo της Μινεσότα)

Δύο ασθενείς με καρκίνο του προστάτη σε προχωρημένο στάδιο φαίνεται ότι απαλλάχθηκαν οριστικά από την ασθένεια έπειτα από θεραπεία με ένα αντίσωμα στα πρώτα στάδια των κλινικών μελετών. Έκπληκτοι δηλώνουν οι γιατροί τους στη γνωστή αμερικανική Κλινική Mayo.

«Σκοπός της θεραπείας ήταν να διαπιστώσουμε αν μπορούμε να βελτιώσουμε οριακά τις σημερινές θεραπείες για τον καρκίνο του προστάτη» δήλωσε ο Δρ Γιουτζίν Κουόν, ουρολόγος της Mayο και επικεφαλής της κλινικής δοκιμής. «Οι υποψήφιοι για αυτή τη μελέτη ήταν άνθρωποι που δεν είχαν πολλές άλλες επιλογές. Μείναμε όμως έκπληκτοι όταν είδαμε βελτιώσεις που υπερέβαιναν κατά πολύ τις προσδοκίες μας».

Το ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα, με την ονομασία ιπιλιμουμάμπη ή MDX-010, συνδέεται στα καρκινικά κύτταρα και προσελκύει επιθέσεις του ανοσοποιητικού συστήματος.

Δοκιμάστηκε σε δύο άτομα με όγκους του προστάτη οι οποίοι είχαν επεκταθεί στην κοιλιακή χώρα και δεν ήταν δυνατόν να απομακρυνθούν χειρουργικά.

Για να μειωθεί το μέγεθος των όγκων οι ασθενείς υποβλήθηκαν αρχικά σε ορμονική θεραπεία, η οποία εξουδετερώνει τη δράση της τεστοστερόνης που ενισχύει τον καρκίνο. Στη συνέχεια τους χορηγήθηκε μία και μόνο δόση του MDX-010.

Λίγες εβδομάδες αργότερα, «οι όγκοι είχαν συρρικνωθεί θεαματικά» δήλωσε ο Μάικλ Μπλουτ, ο χειρουργός που αφαίρεσε τελικά τους καρκίνους. «Δεν έχω ξαναδεί κάτι παρόμοιο. Δυσκολεύτηκα να διακρίνω τον καρκίνο. Κάποια στιγμή, ο παθολόγος [που βρισκόταν στο χειρουργείο] με ρώτησε αν τα δείγματα που του έστελνα ήταν από τον ίδιο ασθενή».

Ένας από τους ασθενείς χρειάστηκε να υποβληθεί και σε ραδιοθεραπεία μετά την επέμβαση. Και οι δύο έχουν πια επιστρέψει στην κανονική τους ζωή.

Το MDX-010 θα πρέπει τώρα να υποβληθεί σε μεγαλύτερες κλινικές μελέτες προκειμένου να επιβεβαιωθεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά του.

Το ίδιο αντίσωμα δοκιμάζεται επίσης για την αντιμετώπιση του μελανώματος.

Newsroom ΔΟΛ

Read more »

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ

Ο καρκίνος είναι μια γενετική νόσος. Αλλοιώσεις στο DNA στο εσωτερικό των κυττάρων μπορεί να τους προσδώσουν «υπερφυσικές ικανότητες», όπως το να αναπτύσσονται οπουδήποτε και να συνεχίζουν να διαιρούνται αδιάκοπα.

Οι περισσότεροι ερευνητές που ασχολούνται με τον καρκίνο έχουν για πολύ καιρό επικεντρώσει την προσοχή τους στις μεταλλάξεις ενός σχετικά μικρού συνόλου γονιδίων που σχετίζονται με τον καρκίνο, θεωρώντας τες ως τα καθοριστικά γεγονότα για το μετασχηματισμό των υγιών κυττάρων σε κακοήθεις όγκους.

Ωστόσο, πρόσφατα εμφανίστηκαν άλλες θεωρίες που αμφισβητούν αυτή την άποψη. Η μία υποθέτει ότι κάποια βλάβη κατά την αντιγραφή ή κατά την επιδιόρθωση του DNA οδηγεί σε πολλές χιλιάδες σποραδικές μεταλλάξεις στα κύτταρα. Μία άλλη προτείνει ότι βλάβες σε λίγα «κύρια ρυθμιστικά» γονίδια μπορούν να αναδιατάξουν τα χρωμοσώματα, καθιστώντας τα επικίνδυνα. Μία τρίτη προτείνει ότι η ύπαρξη μη φυσιολογικού αριθμού χρωμοσωμάτων σε ένα κύτταρο μπορεί να είναι το πρώτο ορόσημο για την ανάπτυξη του καρκίνου.

Read more »

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ

Ο Επίκουρος (341-270) ήταν Αθηναίος. Γεννήθηκε βέβαια στη Σάμο από Αθηναίους γονείς, που μεταφέρθηκαν εκεί από το 352 σαν άποικοι κληρούχοι των Αθηνών. Λέγεται ότι ήρθε σε επαφή με τη φιλοσοφία, από τα δεκατέσσερά του χρόνια, εξ’ αιτίας των δασκάλων του που αδυνατούσαν να του εξηγήσουν το νόημα του Χάους στην «Θεογονία» του Ησίοδου. Στην Αθήνα ήρθε στα δεκαοχτώ του, όπου υπηρέτησε για δυο χρόνια την «εφηβεία» του (στρατιωτική θητεία). Για τα επόμενα δέκα και πλέον χρόνια επιστρέφει στους γονείς του στην Κολοφώνα όπου εγκαταστάθηκαν μετά τη φυγή τους από τη Σάμο. Εκεί παραδίδει μαθήματα σαν δάσκαλος. Είναι η περίοδος όπου εμπλουτίζει και διαμορφώνει το φιλοσοφικό του σύστημα.
Στην Μυτιλήνη γνώρισε τον Έρμαρχο και στην Λάμψακο το Μητρόδωρο που θα γίνουν μαθητές του και αχώριστοι φίλοι. Μαζί με αυτούς και πολλούς άλλους μαθητές του θα έρθει στην Αθήνα το 306 και θα αγοράσει ένα κτήμα με κήπο, όπου θα ιδρύσει και την ομώνυμη σχολή του.
Ο Κήπος του Επίκουρου ήταν μια κοινότητα Φίλων και συμφιλοσοφούντων, με την ολοκληρωμένη έννοια της λέξης, όπου τα κοινά δεν είχαν τη θρησκευτική αυστηρότητα των μελών της Πυθαγόρειας κοινότητας. Ήταν μια κοινότητα ανθρώπων που φιλοσοφούσαν «διάγοντας βίον λιτόν» στηριγμένο στη φιλία και την ισότητα. Μέλη του Κήπου ήταν άνδρες και γυναίκες, ελεύθεροι και «δούλοι» χωρίς καμιά διάκριση. Αρκούνταν ακόμα και σε ένα κομμάτι ψωμί και λίγο νερό και η ζωή τους έπλεε σε πελάγη ευδαιμονίας. Και όμως ένας τέτοιος χαρισματικός άνθρωπος που αγαπήθηκε σαν θεός σχεδόν από τους μαθητές του, κατηγορήθηκε και κατασυκοφαντήθηκε όσο κανένας άλλος φιλόσοφος, από τους αντιπάλους του. Ο άψογος τρόπος ζωής του και η διδασκαλία της φιλοσοφίας του μας επιβάλλουν αν όχι να του αφοσιωθούμε, τουλάχιστον να τον κατανοήσουμε, στήνοντάς τον στο βάθρο που πραγματικά του αξίζει.
Σύμφωνα με τον Απολλόδωρο, ο Επίκουρος υπήρξε μαθητής του Ναυσιφάνη. Ο ίδιος όμως αρνείται ότι υπήρξε μαθητής κάποιου, υποστηρίζοντας ότι ήταν αυτοδίδακτος. Σύμφωνα με το Διογένη Λαέρτιο μελέτησε από μόνος του τα συγγράμματα του Δημόκριτου, του Αναξαγόρα και του Αρχέλαου (Ι΄ 3 και 12). Ο υλιστικός του προσανατολισμός οφείλεται σαφώς στους φιλόσοφους αυτούς που ασπάστηκε την ιδεολογία τους και τους συμπλήρωσε, ανανεώνοντας το ενδιαφέρον και πάλι για την υλιστική φιλοσοφία.
Ο Επίκουρος έγραψε περισσότερους από 300 τόμους (κυλίνδρους) αλλά ελάχιστα έργα έφτασαν μέχρι τα χέρια μας. Κυρίως διασώθηκαν από το Διογένη το Λαέρτιο τρεις επιστολές του Επίκουρου και 40 σημειώσεις όπου συνοψίζονται οι «Κύριες Δόξες» του. Επίσης διασώθηκαν 81 αποφθέγματα (Επικούρου Προσφώνηση) και λίγα αποσπάσματα από το έργο του «Περί φύσεως».
Χώριζε τη φιλοσοφία σε τρία μέρη α) Κανονική ή περί κριτηρίου (θεωρία της γνώσης). β) Φυσική (υλιστική φιλοσοφία). γ) Ηθική (τρόπος ζωής). Την κανονική ή λογική φιλοσοφία συνήθως την δίδασκε μαζί με τη φυσική που την θεωρούσε επιστήμη της γνώσης.
Ο λόγος του Επίκουρου ήταν επιστημονικός, αποφεύγοντας τις λογοτεχνικές και ποιητικές εκφράσεις, δίνοντας μεγαλύτερο βάρος στη νοηματική σαφήνεια των λέξεων. Οι έννοιες αυτές, που αντιστοιχούν επακριβώς στα πράγματα γιατί αναγνωρίζονται από τις αισθήσεις, τις ονόμαζε προλήψεις και αποτελούν βασικό στοιχείο της επικούρειας γνωσιολογίας. Η γνώμη μας για τους θεούς λόγου χάρη δεν είναι πρόληψη αλλά ψευδής υπόληψη (ανεξακρίβωτη δοξασία). Είναι βεβιασμένη κρίση γιατί δεν υπάρχει φυσικό αίτιο και δε στηρίζεται πουθενά.
Κριτήρια της αλήθειας λοιπόν ο Επίκουρος θεωρούσε τα αισθήματα, τις έννοιες (προλήψεις) και τα συναισθήματα. Ο κόσμος δεν είναι δυνατόν να γνωσθεί με άλλον τρόπο. Αν κάνουμε λάθος το μόνο που φταίει είναι ο λαθεμένος συλλογισμός μας, ξεχωρίζοντας έτσι την υποκειμενική μας εντύπωση από την αντικειμενική αλήθεια του κόσμου. «Οι αισθήσεις ποτέ δε μας γελούν», έλεγε ο μεγάλος φιλόσοφος. Θεμελιώνοντας την υλιστική του γνωσιολογία, ο Επίκουρος, έδινε την απάντησή του όχι μόνο στην υποκειμενική αισθησιοκρατία των Στωικών, αλλά και στη μη αναγνώριση της εγκυρότητας των αισθήσεων των Πυρρωνιστών.
Όπως και ο Δημόκριτος, δεχόταν ότι ο κόσμος αποτελείται από πολύ μικρές άτομες φύσεις, τα άτομα, που συνεχώς κινούνται και δε χάνονται ποτέ (είναι άφθαρτα) και έχουν διαφορετικό μέγεθος, βάρος και σχήμα.
Δεχόταν το κενό (αναφή φύση) γιατί χωρίς αυτό δε θα μπορούσε να υπάρχει κίνηση. Όπως και ότι δεν υπάρχει τίποτα έξω από το σύμπαν, ούτε γεννιέται κάτι από το τίποτα.
Η περιστροφική κίνηση των άστρων είναι νομοτέλεια (φυσική αναγκαιότητα) που προέκυψε από τη διαμόρφωση κατά τη γέννηση του κόσμου! (Προς Ηρόδοτο Διογένης Λαέρτιος Ι΄ 77). Για τη μελέτη της φύσης, ο Επίκουρος ήταν κατηγορηματικός. Δε δεχόταν αντιεπιστημονικές υποθέσεις που δε στηρίζονταν πουθενά. Όλα τα φυσικά φαινόμενα στηρίζονται σε φυσικά αίτια, αν δεν τα αναγνωρίσουμε έτσι κινούμαστε μέσα στο ψεύδος και στην πλάνη. Αυτός ήταν και ο λόγος που ασχολήθηκε με τα μετέωρα προκειμένου να καταδείξει τις αιτίες των ουρανίων φαινομένων.
Δεν ήταν όμως ο μόνος.
Ένας άλλος λόγος ήταν, να απομυθοποιήσει αυτά τα φαινόμενα από τη θεοποίηση που υπέστησαν, ώστε ο άνθρωπος να απαλλαγεί από τις δεισιδαιμονίες και το φόβο που τα προκαλεί (άγνοια και αμάθεια) που τον κρατά δέσμιο σε όλη του τη ζωή. Όταν κατανοήσει ότι το κάθε φαινόμενο οφείλεται σε κάποια φυσικά αίτια αποδεσμεύεται από τους φόβους του και διασφαλίζει την ιδανική κατάσταση της ζωής, την ψυχική γαλήνη (αταραξία). Κατανοώντας τη φύση, ο άνθρωπος ολοκληρώνεται, διαλύει το μύθο και λυτρώνεται από την άγνοια και την αμάθεια. Κατανοώντας τη φύση λοιπόν καταχτούμε τη θέση που μας αρμόζει μέσα στη φύση, γινόμαστε ηθικότεροι. Αυτή είναι η φιλοσοφία του Επίκουρου, η τέχνη του ζην, γιατί και η ζωή είναι τέχνη! Ένα δίστιχο του Μένανδρου γλαφυρά και εύθυμα τον βάζει πλάι στο Θεμιστοκλή, χάριν της συνωνυμίας των πατέρων τους «από Νεοκλήδες γεννημένοι και οι δυο, ο ένας μας έσωσε από τη σκλαβιά, ο άλλος από τη χαζομάρα».
Ο Επίκουρος θεωρούσε την Ηδονή σαν αρχή και σκοπό της ευδαιμονίας. Την θεωρούσε σαν πρωταρχικό και συγγενικό αγαθό με τη φύση μας, γιατί μας απαλλάσσει από τον πόνο, την αγωνία, τις λύπες και τους φόβους. Θέτοντας όμως την ηδονή σαν σκοπό της ζωής, δεν εννοούσε τις ηδονές των ασώτων και τις άλλες επίφοβες και παράλογες απολαύσεις, που συνήθιζε ο άνθρωπος με τα μεθύσια και τα ξεφαντώματα, αφού και αυτά δημιουργούν ταραχή στην ψυχή του. Κυρίως εννοούσε την αποφυγή του πόνου, συνέπεια της νηφάλιας λογικής, διώχνοντας κάθε φόβο και διαλύοντας φαντασιώσεις που του φέρνουν ταραχή και τον απομακρύνουν από την ευδαιμονία της ζωής. Όταν ο άνθρωπος απαλλάσσεται από αυτά τα δεινά τότε είναι πραγματικά ευτυχισμένος.
Τόνιζε δε ότι πραγματικός πλούτος είναι να αρκούμαστε στα λίγα, γιατί αυτά ποτέ δε λείπουν από κανέναν. Πηγή δυστυχίας είναι οι παράλογες επιθυμίες. Τις επιθυμίες όμως ο Επίκουρος τις ταξινομούσε έτσι:
α) Φυσικές και αναγκαίες είναι εκείνες που διώχνουν τον πόνο όπως το νερό διώχνει τη δίψα.
β) Φυσικές και μη αναγκαίες είναι εκείνες που διαφοροποιούν την ηδονή χωρίς να διώχνουν τον πόνο, όπως είναι ένα καλό φαγητό, και
γ) Μη φυσικές και μη αναγκαίες είναι αυτές που δεν τις έχουμε καθόλου ανάγκη, όπως είναι η δόξα, οι τιμές με στεφάνια και αγάλματα.
Κατανοώντας τις επιθυμίες αυτές, κάνοντάς τες τρόπο ζωής, ο Επίκουρος, ευγνωμονούσε τη φύση, που τα αναγκαία τα έκανε ευκολοαπόκτητα και τα μη αναγκαία δυσκολοαπόκτητα.
Ο Επίκουρος προέτρεπε τους μαθητές του να φιλοσοφούν, είτε είναι νέοι είτε γέροι, αφού την ευδαιμονία όλοι την αναζητούν. Στις ανθρώπινες πράξεις, έλεγε, καλύτερα να πάει στραβά κάτι το οποίο βασίστηκε σε σωστή κρίση, παρά να πετύχει ένας σκοπός που δεν τέθηκε με σωστή κρίση. Ηθικολογώντας, ο Επίκουρος, θα το έθετε κάπως έτσι: προτιμότερο είναι να είναι κανείς δυστυχισμένος από φρόνηση παρά ευτυχισμένος από αφροσύνη. Γι’ αυτό και δε θεοποιεί την τύχη και φυσικά απορρίπτει τη μαντική και διαφωνεί με την Ειμαρμένη, τονίζοντας ότι δεν υπάρχει τέτοια αναγκαιότητα, πολύ περισσότερο δε προσπαθώντας να την παρακάμψουμε με δεήσεις. Όταν κάποιος κατανοήσει ότι η μαντική είναι πλάνη θα καταλάβει ότι η Ειμαρμένη δεν έχει στήριγμα. Αντίθετα σαν μέγιστο αγαθό θεωρούσε τη φρόνηση, που μέσω αυτής ξεκινούν και οι άλλες μεγάλες αρετές, όπως η Εγκράτεια, η Ανδρεία, η Δικαιοσύνη και η Φιλία. «Αρετές και ευχάριστη ζωή από την ίδια ρίζα φυτρώνουν» («Προς Μενοικέα» Διογένης Λαέρτιος Ι΄ 132-135). Η ευχάριστη ζωή όμως πρέπει να είναι απαλλαγμένη από τον πόνο «Οι δυνατοί πόνοι γρήγορα περνούν, ενώ οι μακροχρόνιοι δεν είναι δυνατοί και εύκολα αντέχονται» έγραφε ο Πλούταρχος στο απόσπασμα 64 για τον Επίκουρο.
Θεωρούσε την πίστη στους θεούς παράγοντα της ανθρώπινης δυστυχίας. Ασεβής δεν είναι αυτός που βγάζει από τη μέση τους θεούς, στους οποίους πιστεύει αρκετός κόσμος, αλλά αυτός που αποδίδει σ’ αυτούς τις δοξασίες των πολλών.
«Αν δε βγάλεις από το νου σου τούτες τις ιδέες» θα γράψει αργότερα ο Λουκρήτιος «και δε διώξεις μακριά δοξασίες που είναι ανάξιες για τους θεούς και ξένες προς τη γαληνότητά τους, η θειότητά τους, υποτιμημένη από σένα θα σε βλάπτει συχνά: όχι επειδή θα διψά για εκδίκηση η υπέρτατη δύναμή τους, αλλά επειδή εσύ ο ίδιος θα φαντάζεσαι πως οι γαλήνιοι και ειρηνικοί εκείνοι θεοί κυλούν μεγάλα κύματα οργής καταπάνω σου… Είναι φανερό λοιπόν, τι είδος ζωή σε περιμένει στο εξής»
Μεγάλο παράγοντα φόβου θεωρούσε ο Επίκουρος το θάνατο, που ο σώφρων έπρεπε να διώξει πάση θυσία. «Κοίτα να συνηθίσεις στην ιδέα ότι ο θάνατος για μας είναι ένα τίποτα» έλεγε προς το Μενοικέα «ακριβώς επειδή όταν υπάρχουμε εμείς αυτός είναι ανύπαρκτος, κι όταν έρχεται αυτός είμαστε ανύπαρκτοι εμείς!». Η αισθησιοκρατία του άλλωστε πρόσταζε «…ό,τι αποσυντίθεται παύει να αισθάνεται κι ό,τι δεν αισθάνεται δε μας αφορά» («Κύρια Δόξα» 2 Διογένης Λαέρτιος Ι΄ 139).
Η λεγόμενη Τετραφάρμακος είναι η Επικούρεια συνταγή για την ευτυχία της ζωής «Ο θεός δεν είναι επίφοβος, ο θάνατος δεν προκαλεί ανησυχία, το καλό κερδίζεται εύκολα και το κακό αντέχεται εύκολα.
Ο Επίκουρος πέθανε εν μέσω δυνατών πόνων, που κράτησαν δεκατέσσερις μέρες (έπασχε από πέτρα στα νεφρά). Ακόμα και την τελευταία μέρα της ζωής του την αναγνώρισε σαν «ευτυχισμένη μέρα», όταν γράφοντας στον φίλο του Ιδομενέα, αναπολούσε τη χαρά που ένιωθε καθώς αναθυμόταν τις συζητήσεις που είχαν κάνει! Μετά μπήκε σε μια χάλκινη σκάφη γεμάτη με ζεστό νερό και ήπιε ένα ποτήρι ανέρωτο κρασί. Αφού ζήτησε από τους μαθητές του να θυμούνται και να εφαρμόζουν τη διδασκαλία του, πέθανε. Ήταν η μέρα των γενεθλίων του!

Read more »

ΤΟ ΝΕΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ

Σε 25.000 τετραγωνικά μέτρα, με 14.000 τετραγωνικά μέτρα εκθεσιακούς χώρους απλώνεται το νέο μουσείο της Ακρόπολης, που εγκαινιάζεται το Σάββατο 20 ΙΟΥΝΙΟΥ.


Στις 5 εκθεσιακές ενότητές του, ξεδιπλώνονται η ζωή και οι τόποι λατρείας των Αθηναίων στις παρυφές και πάνω στον Ιερό Βράχο, από τα μυκηναϊκά χρόνια έως και τον 5ο αιώνα Μετά Χριστό.

Κορυφαία αίθουσα αυτή του Παρθενώνα όπου παρουσιάζονται τα αυθεντικά γλυπτά με τα αντίγραφα του Βρετανικού Μουσείου.

Συνέκθεση που επιτρέπει στον επισκέπτη να απολαύσει για πρώτη φορά ολόκληρο το γλυπτό διάκοσμο του Παρθενώνα και να αντιληφθεί το μέγεθος της λεηλασίας από το λόρδο Έλγιν πριν από 207 χρόνια.

Το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης βρίσκεται στην ιστορική περιοχή του Μακρυγιάννη, νοτιανατολικά του Ιερού Βράχου. Απέχει μόνο 300 μέτρα από την Ακρόπολη και περίπου δύο χιλιόμετρα από το Σύνταγμα. Άμεση πρόσβαση από το σταθμό του μετρό "Ακρόπολη", στην ανατολική παρυφή του χώρου του Μουσείου.

Πολλοί Έλληνες αλλά και μεγάλος αριθμός Βρετανών πιστεύουν ότι το σύγχρονο μουσείο θα συμβάλλει στην επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα που σήμερα επιδεικνύονται στο Βρετανικό Μουσείο. Η διεκδίκηση της επιστροφής τους αποκτά νέα διάσταση μετά την ανέγερση του Νέου Μουσείου Ακροπόλεως.

Τα απόντα γλυπτά, γνωστά και ως Ελγίνεια, διακοσμούσαν αρχικά τον Παρθενώνα και άλλα κτίσματα της Ακρόπολης και αντιπροσωπεύουν περισσότερα από τα μισά των γλυπτικών διακοσμήσεων της ιστορικής τοποθεσίας. Αφαιρέθηκαν στις αρχές του 19ου αιώνα και η επιστροφή τους υπήρξε σημαντικό θέμα για τις ελληνικές κυβερνήσεις για πολλά χρόνια.


Το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης ήταν το δεύτερο πολιτιστικό όραμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Μαζί με την ανασκαφή των Βασιλικών Τάφων της Βεργίνας από τον αρχαιολόγο Μάνο Ανδρόνικο αποτέλεσαν την μεγάλη του πολιτιστική κληρονομιά. Αργότερα, η Μελίνα Μερκούρη ονειρεύτηκε πως το μουσείο θα μπορούσε να φιλοξενήσει και τα Γλυπτά του Παρθενώνα, τα λεγόμενα τότε Ελγίνεια, μια ονομασία που καταργήθηκε όταν το αίτημα της επιστροφής άρχισε να αντιμετωπίζεται θετικά από την διεθνή κοινότητα.



Ποτέ άλλοτε δεν έγινε τόσος θόρυβος για ένα κτίσμα. Αντιπαραθέσεις, κόντρες πολιτικών αρχηγών στην Βουλή, δημόσια κριτική. Για περίπου τριάντα χρόνια, αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι "βασανίστηκαν" για το αν το συγκεκριμένο οικόπεδο του στρατοπέδου Μακρυγιάννη ήταν ο καταλληλότερος χώρος για την ανέγερση του μουσείου. Η αρνητική γνώμη επιφανών ειδικών στηριζόταν στο σκεπτικό ότι το οικόπεδο ήταν εξαιρετικά περιορισμένο από τα γύρω κτίσματα, βρισκόταν πολύ κοντά στην Ακρόπολη -επομένως δεσμευόταν από τους όρους δόμησης της περιοχής- και ότι σε τμήμα του είχαν ανακαλυφθεί σημαντικά αρχαία, τα οποία δεν έπρεπε να καταστραφούν. Ο πόλεμος για τη χωρόθετηση διεξήχθη με δημόσια αντιπαράθεση και πλήθος προσφυγών για την αρχαιολογική ανασκαφή του οικοπέδου, την επιλογή του αρχιτεκτονικού σχεδίου και τις απαλλοτριώσεις.

Δύο πανελλήνιοι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί προκηρύχθηκαν, το 1976 και το 1979, και οι δύο χωρίς αποτέλεσμα. Το 1989 πραγματοποιήθηκε ο τρίτος διαγωνισμός, διεθνής αυτή τη φορά. Ύστερα από αντιδράσεις της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας το υπουργείο πρότεινε στους διαγωνιζόμενους δυο ακόμη εναλλακτικές θέσεις (Κοίλη και Διόνυσος), που όμως κρίθηκαν προβληματικές. Οι συμμετέχοντες στον διαγωνισμό οδηγήθηκαν τελικά στη λύση Μακρυγιάννη. Αν και επελέγη η πρόταση δυο Ιταλών αρχιτεκτόνων, το Συμβούλιο Επικρατείας ακύρωσε τον διαγωνισμό, εντοπίζοντας εξόφθαλμες παρατυπίες.

Παρά τις αντιρρήσεις σημαντικών Ελλήνων αρχιτεκτόνων (Γιώργος Κονδύλης, Άρης Κωνσταντινίδης κ.α.) και αρχαιολόγων όπως ο Γιώργος Δοντάς, οι διαδοχικές κυβερνήσεις επιμένουν πεισματικά στην αρχική χωροθέτηση Καραμανλή. Ακόμη και όταν με την ανασκαφή του 1997-1999 αποκαλύπτονται σημαντικές αρχαιότητες μπροστά στο διατηρητέο κτήριο Βάιλερ, η κυβέρνηση επιμένει στην οικοδόμηση του νέου μουσείου σε αυτή τη θέση. Για να καμφθούν οι αντιδράσεις, η τότε κυβέρνηση υποσχέθηκε ότι το μουσείο θα είναι έτοιμο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, το καλοκαίρι του 2004, ενώ εντάθηκαν οι προσπάθειες για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, έστω και με την μορφή του δανεισμού.

Το καλοκαίρι του 2000 ξεκίνησε ο διεθνής διαγωνισμός προεπιλογής μελετητών για την εκπόνηση των σχεδίων του Νέου Μουσείου που θα στεγάσει τα αριστουργήματα της Ακρόπολης. Δώδεκα από τα διαγωνιζόμενα γραφεία υπέβαλαν σχέδια και προπλάσματα με βάση τις απαιτήσεις του έργου:

-Πρωτοποριακή πρόταση ενσωμάτωσης της τοπικής ανασκαφής στο Μουσείο ώστε να αναδειχθούν τα αρχιτεκτονικά ευρήματα ως ένα μουσειακό έκθεμα.

-Χρήση του φυσικού φωτός και δημιουργία της αίσθησης ανοιχτού περιβάλλοντος, αφού τα περισσότερα εκθέματα ήταν στημένα στην αρχαιότητα στο ύπαιθρο.

-Επιδίωξη ισόρροπης σχέσης ανάμεσα στην αρχιτεκτονική του μουσείου και των αρχαίων κτηρίων στο βράχο της Ακρόπολης.

-Ικανοποιητική ένταξη του Νέου Μουσείου στο άμεσο αλλά και στο ευρύτερο αστικό περιβάλλον.

-Παροχή δυνατότητας στον επισκέπτη να βλέπει συγχρόνως τα αρχιτεκτονικά γλυπτά του Παρθενώνα στο Νέο Μουσείο και τον ίδιο τον Παρθενώνα στην Ακρόπολη.



Έπειτα από αναλυτική μελέτη, η επιτροπή αξιολόγησης κατέληξε σε ομόφωνη απόφαση για το πρώτο, δεύτερο και τρίτο βραβείο, ενώ αναγνώρισε την πρωτοτυπία άλλων δύο λύσεων και πρότεινε την διάκριση τους με ειδική μνεία. Επικρατέστερη κρίθηκε η πρόταση του Γαλλοελβετού αρχιτέκτονα Μπερνάρ Τσουμί και του ελληνικού γραφείου του Μιχάλη Φωτιάδη.

Βάσει του μουσειολογικού προγράμματος, μεγάλο βάρος δίνεται στην εξυπηρέτηση των επισκεπτών, με την διαμόρφωση ειδικών χώρων υποδοχής (φουαγιέ, καταστήματα, εστιατόριο, αμφιθέατρο, αίθουσα περιοδικών εκθέσεων) αλλά και την παροχή πληροφοριών ώστε το κοινό να ενημερώνεται πλήρως για ό, τι έχει σχέση με την Ακρόπολη και τα μνημεία της.

Την υλοποίηση του έργου ανέλαβε, εκ μέρους του Δημοσίου, ο Οργανισμός Νέου Μουσείου Ακρόπολης με επικεφαλής των καθηγητή Δημήτρη Παντερμαλή. Το μουσείο κτίστηκε με ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Οι αρχιτέκτονες, οι αρχαιολόγοι και όλοι όσοι είχαν εμπλακεί στον σχεδιασμό και στο κτίσιμο του ήξεραν εκ των προτέρων τι ακριβώς επρόκειτο να στεγάσει. Η πιθανότητα να βρεθούν μελλοντικά στην περιοχή νέες σημαντικές αρχαιότητες, αν και υπαρκτή, είναι μάλλον περιορισμένη.

Ο συνολικός προϋπολογισμός ανέγερσης ανήλθε στα 130 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το 30% έχει καλυφθεί από κοινοτικά κονδύλια.

Read more »

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΚΙΟΛΒΑΣ-ΑΝΤΙΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟ ΑΡΤΕΜΙΣ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Γ.ΓΚΙΟΛΒΑ..

Η περισσότερο γνωστή επινόηση σας στην Ελλάδα είναι το αντιαεροπορικό σύστημα “Αρτεμις”,το οποίο όχι μόνο δεν περπάτησε στην παγκόσμια αγορά όπλων, όχι Βέβαια εξαιτίας σας, αλλά πίσω από την παραγωγή του περιμένει για ξεκαθάρισμα ένα οικονομικο-πολιτικό σκάνδαλο ύψους 75 δισ. δραχμών περίπου. Αν και ακόμη η ελληνική Δικαιοσύνη δεν έχει πει τον τελευταίο λόγο, μπορείτε να δώσετε κάποιες πληροφορίες για το τι κρύβεται πίσω από αυτή την ιστορία και αν το αντιαεροπορικό αυτό παραδόθηκε στην τελική μορφή του στις Ενοπλες Δυνάμεις, που το είχαν παραγγείλει;

Ήταν μετά το ‘74. Ένα Βράδυ γύρω στις 9 με πήρε στο τηλέφωνο ο υφυπουργός Εθνικής Αμύνης Κατσαδήμας και με παρακάλεσε να πάω αμέσως στο ΓΕΣ για μια πολύ σοβαρή σύσκεψη. Τότε εγώ έφτιαχνα το “Μπέβατρο”, ένα σύστημα για τη σύντηξη της ύλης. Το αντιαεροπορικό “Αρτεμις” ήταν μέρος μόνο των γενικότερων σχεδίων του “Μπεβάτρου”, το οποίο έχει μέσα “Φωτοδέσμη πλάσματος” . Τι σημαίνει αυτό; Με απλά λόγια το πλάσμα που προέρχεται από τη σύντηξη της ύλης, εξαγόμενο από το μαγνητικό πεδίο, γίνεται φωτοδέσμη, δηλαδή ακτινοβολία. Στη σύσκεψη εκείνο το βράδυ πήραν μέρος πέντε άνθρωποι μαζί με μένα. Στις 12 τα μεσάνυχτα τους παρέδωσα τα σχέδια του “Αρτεμις” και τους είπα, αν διαρρεύσει οτιδήποτε, αυτός που θα κάνει τη ζημιά πρέπει να εκτελεστεί επιτόπου. Ταυτόχρονα τους ξεκαθάρισα πως πρόκειται για ένα υπερόπλο στρατηγικής σημασίας, που θα εξασφαλίσει μια για πάντα τον εναέριο χώρο της Ελλάδας. Με αυτό το σύστημα δεν μπορούσε να περάσει κανένα αεροπλάνο σε οποιοδήποτε ύψος,αν δεν θέλαμε εμείς. Ο εντοπισμός του οποιουδήποτε αεροσκάφους γινόταν ταυτόχρονα με την είσοδο στον εναέριο χώρο μας και η στόχευση δεν χρειαζόταν καν ανθρώπινους χειρισμούς, ήταν αυτόματη. Τους έδωσα τα σχέδια για το σύστημα αυτό, εκπροσωπώντας το Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών που ίδρυσα το 1955 και είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Μου είπαν αυτό δεν μπορεί να το φτιάξει κανείς. Βοήθησε μας .Και τους βοήθησα και εγώ και άλλοι. Το “Αρτεμις” παρήχθη. Αλλά ο πρώτος που το παρήγαγε ήταν πριν τέσσερα χρόνια το Ισραήλ, που τώρα τροφοδοτεί μεταξύ άλλων και την Τουρκία. Το ένα βράδυ εγώ τους έδωσα τα σχέδια του συστήματος αυτομάτου-τυφλής σκοπεύσεως και την άλλη μέρα τα είχαν στα χέρια τους οι Ισραηλίτες. Εμείς έχουμε μόνο ένα πειραματικό αρχικό, που έφτιαξα εγώ με τους συνεργάτες μου, που το γυρίζουν από εδώ κι από εκεί στις εκθέσεις οπλικών συστημάτων. Είναι να τρελαίνεσαι δηλαδή. Να δίνεις την ψυχή σου για ένα τέτοιο υπερόπλο που θα προστατεύσει μια για πάντα την πατρίδα σου και άνθρωποι που υποτίθεται ότι υπηρετούν την άμυνα της, και μάλιστα σε θέσεις κλειδιά,να παραδίνουν τα σχέδια στους χειρότερους εχθρούς τους ελληνισμού.Είχα τότε γραφεία στην Πανεπιστημίου 58. Μες στη στοά ήταν η “Αστόρια”. Εκεί στην “Αστόρια” ήρθε και με βρήκε ένα πρωί, εκείνες τις μέρες, ένας πράκτορας της CIΑ. Γκιόλβα, μου λέει, τι έγινε με το αντιαεροπορικό; Ποιο αντιαεροπορικό, του λέω, παριστάνοντας τον ανήξερο. Είχε μια τσάντα σαν μικρό μπαούλο, έτσι το θυμάμαι σα να ‘ναι τώρα. Την ανοίγει, βγάζει ένα φάκελο και μου δείχνει το περιεχόμενο του. Ήταν τα δικά μου σχέδια για το “Αρτεμις”. Ο πράκτορας ερχόταν από το Τελ Αβίβ και πήγαινε στην Ουάσιγκτον, μεταφέροντας τις εντολές προς το εβραϊκό λόμπι των ΗΠΑ. Οταν στην Ελλάδα κυβερνούν εθνοπροδότες σαν τον Καραμανλή και τον Παπανδρέου, τι άλλο να περιμένεις; Αυτήν τη στιγμή γνωρίζω πολύ καλά ότι υπάρχει μια λίστα με 9.080 προγραμμένους. Εάν τελικά δεν φύγουν από μπροστά μας αυτοί οι 9.080 και δεν φάει η φαλκονέρα ψάρια, εδώ μέσα στο ελληνικό κράτος δεν πρόκειται να δούμε άσπρη μέρα (Σ.Σ.: Μετά την παράδοση τεχνικών σχεδίων από τον κ. Γκιόλβα, υποτίθεται ότι άρχισε η παραγωγή του “Αρτεμις” από την ΕΒΟ. Όχι όμως με την τυπική διαδικασία. Πολιτικοί και στρατιωτικοί σε θέσεις κλειδιά εκμεταλλεύτηκαν προς ίδιον όφελος αυτήν την φοβερή ανακάλυψη. Αρχικά τα πήραν χοντρά από την πώληση των σχεδίων στους Ισραηλινούς. Δεν είναι τυχαίο ή και άσχετο το τελευταίο ερωτοχτύπημα του Α. Παπανδρέου με την κυβέρνηση του Τελ Αβι’β. Στη συνέχεια, η ΕΒΟ με άνωθεν εντολές άρχισε να παραγγέλνει εκατοντάδες πανάκριβα όμοια εξαρτήματα από διάφορες πολυεθνικές εταιρείες οπλικών συστημάτων, τα οποία, όμως, όπως διαπιστώθηκε εκ των υστέρων, δεν μπορούσαν να ταιριάξουν μεταξύ τους για την παραγωγή του “Αρτεμις”. Μέχρι σήμερα έχει στοιχίσει στους Ελληνες φορολογούμενους 75 δισ. δραχμές περίπου. Η υπόθεση βρίσκεται τώρα στα χέρια της Δικαιοσύνης, αλλά κανένας σοβαρά σκεπτόμενος δεν μπορεί να περιμένει ξεκαθάρισμα με καμιά δεκαριά πολυεθνικές οπλικών συστημάτων μέσα στο κόλπο και κάμποσους πολιτικούς και στρατιωτικούς σε θέσεις κλειδιά όλων των κυβερνήσεων από το 1974 μέχρι σήμερα. Σύμφωνα, άλλωστε,με ασφαλείς πληροφορίες,ο ανακριτής της υποθέσεως έκανε προσπάθειες να πειστούν οι ουσιώδεις μάρτυρες, ώστε “να μην καταθέσουν στοιχεία σε βάρος υψηλών πολιτικών και στρατιωτικών προσώπων,γιατί έτσι η υπόθεση θα περιπλεκόταν ακόμη περισσότερο με σύσταση εξεταστικής στη Βουλή” και τρέχα γύρευε. Γι’ αυτό, λοιπόν, ψάχνουν να βρουν τίποτε παρακατιανούς φαντάρους και λοχίες να τους φορτώσουν τα 75 δισ. και έτσι αυτοί να πάνε στη φυλακή,οι άλλοι να εξασφαλίσουν τις μίζες και οι Ελληνες πολίτες να ζουν μια ζωή κοιμισμένοι από την άγνοια).

Read more »

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ-Η ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗ

H επίδραση που έχει ασκήσει η ελληνική γλώσσα στο ευρωπαϊκό λεξιλόγιο και ιδιαιτέρως στην Aγγλική είναι εν μέρει μόνο γνωστή και δυστυχώς μη συστηματικά καταγεγραμμένη και τεκμηριωμένη. H πλειοψηφία των ξένων επιστημόνων γνωρίζει και αναγνωρίζει το θεμελιώδη ρόλο που έχει παίξει η Eλληνική στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου του κλάδου τους. Aυτό όμως περιορίζεται στον κλάδο του καθενός γιατί δεν υπάρχει μια σφαιρική εικόνα της επίδρασής της σε όλους τους επιστημονικούς κλάδους.


1. ελληνικές λέξεις σε ξενόγλωσσα λεξικά: στοιχεία

Παρακάμπτοντας τις αόριστες τοποθετήσεις, οι οποίες μπορεί να είναι επιδεκτικές παρερμηνειών, θα αναφερθώ σε συγκεκριμένα στοιχεία και αριθμούς για να δώσω μια ακριβή εικόνα της ελληνικής επίδρασης:

α. Στα γενικά λεξικά της Aγγλικής, ο αριθμός των ελληνικών λέξεων κυμαίνεται από 5000 - 8500 λέξεις που αντιπροσωπεύουν το 15-21% ανάλογα με το επίπεδο του λεξικού το οποίο επιλέγεται για σύγκριση. 'Οσο καλύτερο είναι το λεξικό, τόσο υψηλότερη είναι η συμμετοχή της Eλληνικής.

β. Στο Merrian Webster, το πληρέστερο σήμερα αμερικανικό λεξικό, σε σύνολο 166.724 λέξεων η συμμετοχή σε αμιγείς ελληνικές λέξεις είναι 42.914, αριθμός που αντιστοιχεί στο 25,73%. H μία στις τέσσερις λέξεις του είναι αμιγώς ελληνική.

γ. Στην ιατρική ορολογία, με βάση το έγκυρο λεξικό Dorland, σε σύνολο 46.251 λέξεων, οι αμιγείς ελληνικές λέξεις είναι 24.862, αριθμός που αντιστοιχεί στο 53,75%

Aν προσθέσουμε και τις λέξεις που κατά το ήμισυ είναι ελληνικές, ώς προς το πρώτο ή το δεύτερο συνθετικό τους, τότε το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 68%.

δ. Ως προς τη Διεθνή Eπιστημονική Oρολογία, πχ. του μεγάλου κλάδου της Zωολογίας. Mε βάση το Nomenclator Zoologicus, το οποίο αποτελεί την επίσημη διεθνή επιστημονική ονοματολογία των γενών των ζώων όλων των ειδών (ερπετών, θηλαστικών, πτηνών, εντόμων, ψαριών κ.λπ.) τα οποία έχουν ανακαλυφθεί μέχρι το 1994, δηλαδή 337.789 γένη ζώων, η ελληνική συμμετοχή ανέρχεται σε 195.779 λέξεις, αριθμός που αντιστοιχεί σε 57,96%.

Tο 58% της ονοματολογίας των ζώων αποτελείται από ελληνικές λέξεις ή ελληνογενείς και το 42% από όλες τις άλλες γλώσσες του κόσμου. Aν κι εδώ προσθέσουμε τις κατά το ήμισυ ελληνικές λέξεις, τότε το ποσοστό ανέρχεται στο 73%. Παρά την εκπληκτική αυτή ελληνική αυμμετοχή, η αδράνειά μας έχει επιτρέψει να καθιερωθεί διεθνώς η εσφαλμένη αντίληψη ότι στη Zωολογία επικρατεί δήθεν η Λατινική ορολογία.

Στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινήσω τα εξής:

- H ετυμολογία των λέξεων που έχω καταγράψει και ερμηνεύσει δεν έχει βασισθεί σε προσωπικές ερμηνείες αλλά στο τι αναγνωρίζουν οι 'Αγγλοι και Aμερικανοί ως ελληνικής προέλευσης στα εγκυρότερα λεξικά τους.

- Λέξεις της Aρχαίας Eλληνικής που αποδεδειγμένα ήταν δάνεια από άλλες γλώσσες, δεν τις έχω συμπεριλάβει στην εργασία μου, όπως τις περσικές αγγαρεία [angary], παράδεισος [paradise], ή εβραϊκές όπως ο σατανάς [satan] κ.λπ.

- 'Ενα στοιχείο που πρέπει να έχουμε υπ' όψη μας είναι ότι τα περισσότερα λεξικά πλην της Oξφόρδης, χωρίς αυτό να εξαιρείται απόλυτα, σταματούν την ετυμολογία των λέξεων στη λατινική ρίζα και δεν αναφέρουν αν αυτή προήλθε από την Eλληνική. Η τακτική αυτή είναι τέτοιας έκτασης που σημιουργεί την εντύπωση συστηματικής παραπληροφόρησης, αφού πρόκειται για μερικές χιλιάδες λέξεων. Tην ετυμολογία αυτών των λέξεων, τη διασταύρωσα με το ετυμολογικό λεξικό της Λατινικής των Lewis & Short της Oξφόρδης. Το λεξικό αυτό περιλαμβάνει 10.500 ελληνικές λέξεις βάσει της δικής τους και πάλι ετυμολογίας, αριθμός ο οποίος αντιστοιχεί στο 21,6% των λέξεών του.

Για να εκτιμηθεί η σημασία των 42.914 ελληνικών λέξεων του Webster, αξίζει να αναφερθεί ότι στο ίδιο λεξικό η Aγγλική έχει δανεισθεί 57 λέξεις από την Tουρκική και 34 λέξεις από τις Σλαβικές Γλώσσες.


2. η γένεση και η εξέλιξη της επίδρασης αυτής

Mετά από αυτά προκύπτει το ερώτημα «πώς προκλήθηκε η επίδραση αυτή». Η ελληνική γλώσσα επηρεάσθηκε από την Tουρκική, γιατί υπήρξαν 400 χρόνια τουρκικής κατοχής (και 500 χρόνια για τη B.Eλλάδα). Οι 'Ελληνες όμως δεν κατέκτησαν ποτέ την Aγγλία. Με ποιο τρόπο η Aγγλική Γλώσσα δανείσθηκε τόσες ελληνικές λέξεις;

Iστορικά, η επίδραση αυτή έγινε στα εξής στάδια:

Mέσω της Λατινικής: Eίναι γνωστό ότι από το 800-500 π.X. οι 'Ελληνες αποίκισαν τη νότιο Iταλία. Tον 8ο αιώνα οι Xαλκιδείς άποικοι μετέφεραν έναν τύπο αλφαβήτου στους Pωμαίους, αυτό που σήμερα είναι γνωστό ως λατινικό αλφάβητο.

Tο 146 π.X. οι Pωμαίοι κατακτούν την Eλλάδα και δημιουργούν τη Pωμαϊκή αυτοκρατορία κατακτώντας προοδευτικά μεγάλο τμήμα της Eυρώπης, της M.Aσίας και της B.Aφρικής. Λόγω της ανωτερότητας όμως του ελληνικού πολιτισμού, οι Pωμαίοι δέχονται την επίδρασή του και φυσικά δέχονται την επίδραση της ελληνικής γλώσσας, όπως αποδεικνύεται από το Λατινικό Λεξικό των Lewis & Short που προανέφερα.

Oι Pωμαίοι εκρωμαϊζουν τους λαούς που κατακτούν και μέσα στην έννοια του εκρωμαϊσμού περιλαμβάνεται και η επίδραση της γλώσσας. 'Ετσι, οι ελληνικές λέξεις που είχαν περάσει στο Λεξιλόγιο της Λατινικής περνούν ασυναίσθητα στο λεξιλόγιο των ευρωπαίκών λαών που έχουν κατακτήσει.

Aπό τον 3ο αιώνα π.X. μέχρι τον 2ο αιώνα μ.X. η Eλληνική ήταν η γλώσσα του πολιτισμού και των εμπορικών συναλλαγών (lingua franca), εκτιμάται δε, ότι σε όλη τη Mεσόγειο μιλούσαν και διάβαζαν ή οπωσδήποτε καταλάβαιναν Eλληνικά. O Durant στην "Παγκόσμιο Iστορία Πολιτισμού" (Tόμος Γ, σελ.278) υπολογίζει ότι μόνο την περίοδο του Aυγούστου ενσωματώθηκαν στη Λατινική 10.000 περίπου ελληνικές λέξεις, αριθμός που επιβεβαιώνεται από το Λεξικό των Lewis & Short.

Tο 55 π.X. οι Pωμαίοι κατακτούν την Aγγλία, την οποία κράτησαν υπό την κατοχή τους μέχρι το 410 μ.X. Tην περίοδο αυτή του εκρωμαϊσμού των Κελτών, οι ελληνικές λέξεις που είχαν περάσει στη Λατινική, περνούν στην Aγγλική.

Mε τη διδασκαλία του Xριστιανισμού: Tο 597 ο 'Αγιος Aυγουστίνος μεταβαίνει στην Aγγλία για να εκχριστιανίσει τους 'Αγγλους. Tο Eυαγγέλιο όμως είναι γραμμένο στα Eλληνικά και λέξεις που περιέχονται σε αυτό και δεν υπάρχουν στην Aγγλική υιοθετούνται αναγκαστικά από την Eλληνική π.χ. μάρτυρας [martyr], βάπτισμα [baptism].

Με την κατάκτηση της Aγγλίας από τους Nορμανδούς (1066-1362): Λέξεις που είχαν προηγουμένως περάσει από τη Λατινική στη Γαλλική, περνούν με τη σειρά τους στην Aγγλική.

Mε την Aναγέννηση: 'Ελληνες λόγιοι διασκορπίζονται μέσω της Iταλίας σε ολόκληρη την Eυρώπη και φθάνουν μέχρι την Aγγλία. Mέσω αυτών, οι Eυρωπαίοι ανακαλύπτουν την ελληνική Γραμματολογία και επειδή σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχουν οι αντίστοιχες λέξεις στο λεξιλόγιό τους, υιοθετούν την Eλληνική, όπως η "εντελέχεια" του Aριστοτέλη που έγινε "entelechy".

Tα πρώτα γραπτά μνημεία σε ολοκληρωμένη μορφή κειμένων της Γαλλικής Γλώσσας εμφανίζονται τον 9ο-10ο αιώνα μ.X. Tης Iσπανικής και της Aγγλικής τον 11ο αιώνα. Tης Πορτογαλλικής τον 12ο αιώνα. H Aγγλική καθιερώνεται ώς επίσημη γλώσσα μόλις το 1422 με διάταγμα του Eρρίκου του 5ου.

Tο 1534 ο Mαρτίνος Λούθηρος αποφασίζει να μεταφράσει το Eυαγγέλιο απευθείας από το πρωτότυπο κείμενο της Eλληνικής, επειδή το Bατικανό είχε παραφράσει και προσαρμόσει ορισμένα τμήματά του στη διασκαλία της Kαθολικής Eκκλησίας.

Eπειδή στη Γερμανία χρησιμοποιούσαν διάφορες διαλέκτους, αναγκάζεται να θέσει κανόνες Γραμματικής και Συντακτικού για τη Γερμανική Γλώσσα που δεν υπήρχαν και προτιμά να υιοθετήσει κανόνες της Γραμματικής και του Συντακτικού της Aρχαίας Eλληνικής που ισχύουν μέχρι σήμερα. O Λούθηρος σήμερα τιμάται στη Γερμανία όχι μόνο ως θρησκευτικός μεταρρυθμιστής, αλλά και ως γλωσσικός μεταρρυθμιστής.

Με την ανάπτυξη των Eπιστημών (18ο-19ο αιώνας): Tο 1734, ο Σουηδός επιστήμονας Carl Von Linnaeus στο έργο του Systema Naturae, καθιερώνει τη διώνυμη ονοματολογία στα φυτά και τα ζώα αντιγράφοντας τα μέχρι τότε γνωστά είδη, που είχαν καταγραφεί από τον Aριστοτέλη, τον Θεόφραστο και τον Διοσκορίδη.

H μεταγραφή των ελληνικών λέξεων και ονομάτων με τους κανόνες της Λατινικής και ιδιαιτέρως με τις λατινικές καταλήξεις και προφορά τους π.χ. το -ος σε -us (ρύγχος - rhynchus), το -ον σε -um (φύλλον - phyllum, θηρίον - therium) κ.λπ. είναι τα στοιχεία εκείνα που δημιούργησαν την παραπλανητική εικόνα υπέρ της Λατινικής και εις βάρος της Eλληνικής, πχ. η γνωστή φώκια "monachus" προφέρεται μονάχους αντί του ορθού "μοναχός". Tην υποκατηγορία του αίματος τη λέμε "ρέζους" (rhesus) αντί ρήσος, που ήταν ο Bασιλιάς των Θρακών και σύμμαχος του Πριάμου στη Tροία, όνομα το οποίο δόθηκε στον πίθηκο rhesus macacus που τα πειράματα σ' αυτόν οδήγησαν στη δημιουργία της υποκατηγορίας του αίματος (θετικό, αρνητικό).


3. το βάθος της επίδρασης

Tο όλο θέμα της ελληνικής συμμετοχής, ωστόσο, δεν είναι θέμα μόνο ποσοτικό, δηλαδή μεγάλου αριθμού λέξεων που υπάρχουν στην Aγγλική και στις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες, αλλά κυρίως θέμα ποιοτικό για δύο κυρίως λόγους:

α:\ Oι βασικές έννοιες σκέψης και έκφρασης, αυτό που οι γλωσσολόγοι αποκαλούν "γλωσσολογικό κλειδί της κάθε γλώσσας", είναι λέξεις που έχουν ληφθεί αυτούσιες από την Eλληνική πχ. οι λέξεις analysis, synthesis, problem, hypothesis, method, theory, axiom, music, melody, orchestra, rhythm, harmony, rhapsody, hypocricy, theater, drama, tragedy, comedy, poetry, lyrism, democracy, tyranny, anarchy, despotism, oligarchy, idea, logic, dilemma, program, system, symbol, syllable, phrase, dialogue, dialect, energy, machine, mystery, phenomenon, dogma, symmetry, metal, crisis, philosophy κ.λπ. Oι βασικές αυτές λέξεις ανέρχονται περίπου στις 500 και όπως οι ίδιοι αναγνωρίζουν, αν αφαιρεθούν από το λεξιλόγιό τους θα υπάρξει αδυναμία επικοινωνίας μεταξύ τους.

β:\ Oι βασικές λέξεις των κλάδων της επιστημονικής Oρολογίας, όπως

της Iατρικής: άλγος, αρτηρία, αορτή, άρθρο, καρδιά, πάγκρεας, εγκέφαλος, δέρμα, αιμοραγία, οίδημα, οισοφάγος, περικάρδιο, περίνεο, περιτόναιο, υπόφυσις, εμφύσημα, ίκτερος, νεύρον, παράλυσις, παρέγχυμα, διάγνωσις, πρόγνωσις, επιληψία, σύμπτωμα, διάγνωσις, έγχυμα, αναισθησία, αγγείο, από φυσις, χόνδρος, κολεός, κύστις, εφίδρωσις, έμβρυον, γάγγλιον, γένεσις, υστέρα, λάρυγξ, φάρυγξ, νεφρός, ουρήθρα, φάρμακον, θεραπεία, κ.λπ.

της Bοτανολογίας: βοτάνη, βλαστός, βρύον, βολβός, κάλυξ, καρπός, κοτύλη, κοτυληδών, δένδρον, λειχήν, μύκης, νήμα, παράσιτον, πέταλον, φύλλον, φυτόν, πτέρις, ρίζα, σπέρμα, σκόρος, θαλλός, στήμων, θάμνος, θήκη κ. λπ.

της Zωολογίας: αίλουρος, σαύρος, όρνις, ιχθύς, βάτραχος, βράγχια, δελφίν, κοράλλιο, δίπτερος, έχινος, έντομο, ερπετόν, όφις, όστρακον, πέρκη, πελεκάνος, κήτος, πίθηκος, πτερόν, πτερύγιον, πτηνόν, ράμφος, ρύγχος, σκώληξ, σπόγγος, θηρίον, ζώον κ.λπ.

H επίδραση της Eλληνικής επεκτείνεται ακόμη:

α. στα 190 κύρια ονόματα ανδρών και γυναικών, όπως Alexander, Andrew, Christopher, Eugene, Irene, Margaret κ.λπ.

β. στη μετάφραση 62 παροιμιακών φράσεων και αποφθεγμάτων που πλουτίζουν την έκφραση και ομορφαίνουν το ύφος, με το ίδιο εννοιολογικό περιεχόμενο που τις χρησιμοποιούμε κι εμείς πχ.

Λέμε πάρθια βέλη, λένε parthian shots
Λέμε υπό την αιγίδα, λένε under the aegis
Εις τας αγκάλας του Mορφέως, λένε in the arms of Morpheus
Λέμε Hλύσια πεδία, λένε elysian fields.

γ. στην υιοθέτηση άνω των 200 λέξεων της Mυθολογίας και της Iστορίας μας, προσδίδοντας στη λέξη την έννοια των ιδιοτήτων και χαρακτηριστικό του ήρωα ή του ατόμου, πχ.

- η λέξη mentor, σημαίνει σοφός και συνετός. Προέρχεται από τον Mέντωρα, το φίλο του Oδυσσέα, στον οποίο είχε εμπιστευθεί την εκπαίδευση του γιού του Tηλέμαχου, όταν έφυγε για την Tροία.
- η λέξη nestor, σημαίνει σοφός και συνετός, μελίρυττος ρήτορας. Προέρχεται από τον Nέστορα, το γέροντα από την Πύλο που διακρίθηκε στην Tροία για τη σύνεση και τη ρητορική του δεινότητα.
- η λέξη Eρινύες, ώς συνώνυμο των διωκτικών πνευμάτων.
- η λέξη nemesis χρησιμοποιείται ως συνώνυμο της Θείας Δίκης. Μεγάλο τμήμα της μυθολογίας μας ζει μέσα από τη χρήση αυτών των ονομάτων.

δ. στην τήρηση και το σεβασμό της παράδοσης και των κανόνων της ελληνικής γλώσσας.

Eίναι ανακριβής ο ισχυρισμός ορισμένων ότι οι ξένοι τις ελληνικές λέξεις που δανείσθηκαν και δανείζονται τις γράφουν όπως θέλουν. Tο σημείο αυτό θα ήθελα να το τονίσω ιδιαιτέρως, οχι μόνο γιατί αποτελεί ένα επιχείρημα για την καθιέρωση του μονοτονικού και την περαιτέρω απλοποίηση της γλώσσας μας, αλλά γιατί έχει λειτουργήσει αντίστροφα, με αποτέλεσμα να μεταγράφονται τα ελληνικά ονόματα σε επίσημους χάρτες, πινακίδες εθνικών οδών, διαβατήρια, επωνυμίες επιχειρήσεων κ.λπ, όπως θέλει ο καθένας, γενόμενοι καταγέλαστοι για την ανορθογραφία μας.

1. διατηρούν σε μεγάλο βαθμό την ιστορική ορθογραφία, όπως η διατήρηση του ι ή του υ σε y, πχ. δίκτυον - dictyum. Toυ ει πχ. oneirocrisy, με ορισμένες εξαιρέσεις απλοποίησης των διφθόγγων oι σε e (οίδημα - edema) του ει σε ι, χωρίς ωστοσο να θεωρείται λάθος και η γραφή με το oe (oedema) ή του ei cheilus, chilus).

2. διατηρούν την προφορά του ω πχ. ο ήρως προφέρεται χήροου, η νεύρωσις νιουρόουσις κ.λπ.

3. διατηρούν σύνθετα σύμφωνα ή συμφωνικά συμπλέγματα, παρά το γεγονός ότι δεν τα προφέρουν, αρνούμενοι να ακολουθήσουν τη φωνητική ορθογραφία όπως:

Το ψ σε ps, όπως psychology, psychiatry, pseudonym
το πν σε pn, όπως pneumonia, pneumatic
το σθμ σε sthm, όπως asthma, isthmus, χωρίς να προφέρεται το "θ"

4. διατηρούν τους ελληνικούς πληθυντικούς, παρά το ότι για όλους τους ξένους είναι κάτι το εξαιρετικά δύσκολο, πχ hepatitis - hepatitides, phalanx - phalanges, mesonephros - mesonephroi, stoma - stomata, criterion - criteria.

Παρά τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, τα έγκυρα λεξικά τους παραθέτουν τον ορθό ελληνικό πληθυντικό αυτών των λέξεων και ουδείς διανοήθηκε να τους καταργήσει απλοποιώντας τους.

5. Στην τήρηση κανόνων της Eλληνικής Γραμματικής ως προς τη δημιουργία σύνθετων λέξεων πχ
Γυνή + μορφή > gynecomorphy, Bάτραχος + φοβία > batrachophobia

6. Στη διατήρηση των δασυνόμενων λέξεων με την προσθήκη του h. Με εξαίρεση την Iταλική, το h διατηρείται από την Aγγλική, Γαλλική, Γερμανική, Πορτογαλλική, Iσπανική, από μη λατινιγενείς γλώσσες όπως η Oυγγρική και η Tουρκική, καθώς επίσης και από όλη τη διεθνή επιστημονική ορολογία.

Eπειδή μπορεί να νομίσει κάποιος ότι μιλάμε μόνο για μερικές δεκάδες λέξεων, αξίζει να αναφερθεί ότι μόνο στη Zωολογία οι δασυνόμενες ελληνικές λέξεις ανέρχονται σε 11.313 λέξεις ενώ στην Iατρική σε 2.233 λέξεις. Το h διατηρείται και σε σύνθετες λέξεις που το δεύτερο συνθετικό τους δασύνεται. 'Ετσι, η λέξη "οκτάεδρος" μεταφέρεται octahedral, "οκταήμερος" > octahemeral, "ισοϋψομετρικός" > isohypsometric κ.ο.κ.

Eάν δε γίνει κάποιο λάθος και μια δασυνόμενη λέξη γραφεί χωρίς το h, αυτό τονίζεται, πχ. Eureka, endecagon, endecasyllable, αντί heureka, hendecagon, hendecasyllable κ.λπ. 'Οπως και το αντίθετο με τη λέξη "αλκυών", την οποία εδάσυναν (halcyon), γιατί νόμιζαν ότι προέρχεται από το άλς, αλός = θάλασσα + κυώ > κυοφορώ.

Tα άτομα που αγνοούν την έννοια και το ποιές λέξεις δασύνονται, δυσκολεύονται να ετυμολογήσουν λέξεις όπως "αφαλάτωση", "έφιππος", "καχεξία" κ.λπ αλλά και αντίστοιχες αγγλικές όπως "cachemia" (κακός + αίμα), "cachelcosis" (κακός + έλκος), "othaematomia" ( oυς, ωτός + αίμα) κ.λπ.

H αποκοπή από την ετυμολογία των λέξεων δεν θα οδηγήσει μόνο σε μια στρέβλωση της γλώσσας αλλά και στη μείωση της γλωσσοπλαστικής μας ικανότητας. Aφαιρείται επίσης και η δυνατότητα από τις επόμενες γενιές να αναγνωρίζουν λέξεις της δικής τους γλώσσας που δανείσθηκαν οι ξένες γλώσσες και στον εξευτελισμό να μη γνωρίζουν τον ορθό τρόπο γραφής, ακόμη και του ονόματος της πατρίδας τους, γράφοντας ELLAS αντί HELLAS.

Read more »