Το φρούτο της μακροζωίας

Οταν ένας βοσκός στην αρχαία Αιτωλία παρατήρησε ότι μια κατσίκα του έτρωγε τους καρπούς ενός φυτού και αμέσως γινόταν πιο ζωηρή, μάζεψε τους καρπούς και τους έδειξε στον βασιλιά του. Εκείνος τους έστυψε κι ήπιε το ζουμί τους. Και του άρεσε τόσο πολύ που έδωσε στον χυμό το όνομά του και στο φυτό το όνομα του βοσκού του. Ο ίδιος ήταν ο βασιλιάς Οινέας και ο βοσκός του ο Στάφυλος. Κάπως έτσι η μυθολογία εξηγεί τη δημιουργία του κρασιού.

Η πραγματική ζωή βέβαια απέχει από τον μύθο. Γιατί τα αμπέλια και οι καρποί τους ήταν γνωστά στον αρχαίο κόσμο, κατ' αρχάς στη Μαύρη Θάλασσα και στην Κασπία μέχρι το Αφγανιστάν. Αργότερα στην Αίγυπτο, καθώς σε τοιχογραφίες στους τάφους των φαραώ απεικονίζονται αμπέλια. Και τέλος στην Ελλάδα όπου φαίνεται ότι τα έφεραν οι Φοίνικες γύρω στο 1000 π.Χ.

Αλλωστε οι αρχαίοι Ελληνες είχαν και θεό για το κρασί και το αμπέλι, τον Διόνυσο. Δεν έφτιαχναν πάντως μόνο κρασί από τα σταφύλια. Τα έτρωγαν και φρέσκα, πολτοποιούσαν τα άγουρα για να φτιάξουν την ξινή αγουρίδα και να μαρινάρουν κρέατα και λαχανικά, έφτιαχναν μούστο και πετιμέζι, ξέραιναν τους καρπούς για να φτιάξουν σταφίδα. Οι σταφίδες ακόμη και σήμερα ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο με το ελληνικό τους όνομα (κορινθιακή) ενώ άλλη μια, η σταφίδα της Ζακύνθου, ανήκει στα προϊόντα με ονομασία προέλευσης.

Διατροφική αξία

Η κατανάλωση κρασιού και σταφυλιού από τους Γάλλους φαίνεται ότι παίζει σημαντικό ρόλο στο περίφημο French Paradox, στο γεγονός δηλαδή ότι ενώ ακολουθούν μια πλούσια σε λιπαρά διατροφή, έχουν πολύ χαμηλά ποσοστά καρδιαγγειακών παθήσεων. Περιέχει περίπου 80 θερμίδες στα 100 γραμμάρια, αλλά είναι και το φρούτο της μακροζωίας καθώς περιέχει κάλιο και βιταμίνες Α, Β και C, το αντιοξειδωτικό ρεσβερατρόλη και φλαβονοειδή.

(TA NEA)

Read more »

Η υπόγεια δεξαμενή στις Μηκύνες

Η σημασία του χώρου είναι υψηλή και αγγίζει τα όρια της μοναδικότητας στην προϊστορική εποχή. Η είσοδος της υπόγειας δεξαμενής, βρίσκεται μέσα στην τειχισμένη πόλη των Μυκηνών, στη βορειοανατολική γωνία και προς το βόρειο κυκλώπειο τείχος. Χρονολογείται στα τέλη του 13ου αι. π.Χ., οπότε και έγινε η τελευταία βαθμιαία ανάπτυξη του περιβόλου των Μυκηνών με σκοπό να τη συμπεριλάβει. 

Η υπόγεια δεξαμενή κατασκευάστηκε εντός των τειχών της Μυκηναϊκής ακρόπολης για να παρέχει νερό στους κατοίκους, όταν αυτοί βρισκόντουσαν σε κατάσταση πολιορκίας. Το νερό προερχόταν, κυρίως, από μια πηγή ζωτικής σημασίας, την Περσεία, που από τα προϊστορικά χρόνια έως και στις μέρες μας αναβρύζει ακόμη και υδροδοτεί το σύγχρονο χωριό. Οι σύγχρονοι μελετητές την τοποθετούν με ακρίβεια στα 360 μ. μακριά από την ακρόπολη. Είναι σε πλεονεκτική θέση, 13 μ. ψηλότερα από την κορυφή της Ακρόπολης και μπορούμε να τη θεωρήσουμε από τα Μυκηναϊκά χρόνια σαν το κεντρικό υδραγωγείο της πόλης. 

Οι Μυκηναίοι, είχαν την τεχνική εμπειρία να μεταφέρουν το νερό με αγωγούς έως το «πόδι? του λόφου της ακροπόλεως. Η λύση του προβλήματος δόθηκε τη στιγμή που βρέθηκε, μέσα στην ακρόπολη, ένα άνοιγμα στον βράχο, το οποίο εκμεταλλεύτηκαν με σκοπό να φτάσουν την δεξαμενή που κατασκεύασαν έξω από το τείχος. Η σύλληψη του σχεδίου και η πραγματοποίηση του έργου από τους μυκηναΐους τεχνίτες τοποθετεί την υπόγεια δεξαμενή σ' ένα από τα θαυμαστά μηχανικά μυκηναϊκά έργα με γνήσια «κυκλώπεια εκτέλεση? που μπορεί να αναφέρεται και να συγκρίνεται με τα σύγχρονα συστήματα υδροδότησης των πόλεων 33 αιώνες μετά. 

Η κάθοδος στην υπόγεια δεξαμενή αρχίζει με το σχήμα της υψηκόρυφης καμάρας που οδηγεί σε μια είσοδο με παραστάδες και υπέρθυρο, χαρακτηριστικά δείγματα της μυκηναϊκής αρχιτεκτονικής. Για να φτάσουμε σ' αυτή κατεβαίνουμε μια κλίμακα σε 3 επίπεδα που εξαρτώνται από το βάθος και την κατεύθυνση. Η πρώτη κατηφορική κλίμακα, από την οποία σώζονται τα 16 σκαλοπάτια οδηγεί σε μια πύλη κυκλώπειας τεχνοτροπίας. Η σωληνοειδής βαθμιδωτή κάθοδος διεισδύει λοξά του τείχους, διαπερνά όλο το πάχος του και συνεχίζει υπόγεια μέχρι να φτάσει σ'ένα σκεπαστό τετράπλευρο πλατύσκαλο - α' στάση - από όπου στρίβει προς τα δυτικά. Η δεύτερη σκάλα αρχίζει από το πλατύσκαλο καταλήγει σ' ένα άλλο - β' στάση - με 20 σκαλοπάτια, αλλάζοντας κατεύθυνση προς τα ανατολικά. Τώρα η παραλληλότητα με το τείχος είναι εμφανής.  

Μετά την τελευταία στροφή αρχίζει το τρίτο σύνολο σκαλοπατιών, με απότομη κλίση, που καλύπτει την απόσταση των 12 μέτρων, που απομένουν με 54 σκαλοπάτια. Η τελευταία τουλάχιστον κλίμακα είχε σαν σκοπό να αυξήσει την χωρητικότητα της δεξαμενής. Αυτό φαίνεται διότι αυτή, η υπόγεια δεξαμενή και το φρεάτιο είχαν διπλή στρώση από υδραυλικό ασβεστοκονίαμα. 

Η καμαροσκεπής δεξαμενή, βάθους 5 μέτρων έχει στην οροφή της ένα κατακόρυφο φρεάτιο με αραιά τοποθετημένους λίθους που λειτουργούσαν σαν φίλτρα. Εδώ κατέληγε, από τις πηγές ο υπόγειος αγωγός. Το ζήτημα της υδροδότησης της ακρόπολης των Μυκηνών βρήκε λοιπόν την πρακτική του λύση. 

Τα όστρακα κεραμικής που βρέθηκαν γύρω από το τείχος και από την υπόγεια δεξαμενή την τοποθετούν χρονολογικά στα τέλη της ΥΕ ΙΙΙ Β (1300 - 1210 π.Χ.) και της ΥΕ ΙΙΙ Γ (1210 -1160). Τέτοιες κατασκευές συναντούμε επίσης στην Ακρόπολη των Αθηνών και στην Τίρυνθα. Η ενίσχυση των υπόγειων υδραγωγείων είναι σχεδόν ταυτόχρονη στα ανακτορικά κέντρα. Το μνημείο είναι προσβάσιμο από τον επισκέπτη με τη βοήθεια φακού.

Read more »

Ο Παρθενώνας στην Αμερική

Ο Παρθενώνας λοιπόν, αυτό το υπέροχο μνημείο της αρχαίας ελληνικής τέχνης, υπάρχει και στις….ΗΠΑ.

Αποτελεί πιστό αντίγραφο του αρχαίου Ελληνικού μνημείου τόσο σε διαστάσεις όσο και σε αναπαράσταση. Είναι φτιαγμένο από πορόλιθο και μάρμαρο και βρίσκεται στη πόλη Marathon.

Μην σας δημιουργεί έκπληξη, πράγματι στο Centennial Park του Nashville στέκεται ο αμερικάνικος Παρθενώνας αλλά και ένα άγαλμα της θεάς Αθηνάς, πιστά αντίγραφα των αρχαίων ελληνικών δημιουργημάτων.

Ο Αμερικάνικος Παρθενώνας χτίστηκε το 1897 και είναι το μουσείο τεχνών της πόλης του Nashville. Σε αυτό το μουσείο βρίσκονται 63 πίνακες ζωγραφικής αμερικανών καλλιτεχνών του 19^ου και 20^ου αιώνα, πίνακες που είναι δωρεά του James M. Cowan. Επίσης υπάρχει χώρος ώστε να γίνονται σόου και άλλου είδους εκθέσεις.

Read more »

Βράβευση και διάκριση Ελλήνων φοιτητών σε παγκόσμιο διαγωνισμό τεχνολογίας στη ΝY

Η τεχνολογία ενώνει τον κόσμο, βοηθά το περιβάλλον, καταπολεμά ασθένειες και φτώχεια, συμβάλλει στην ενίσχυση της δημοκρατίας και της ελευθερίας των λαών. Αυτά ήταν μερικά από τα μηνύματα που μετέφεραν ομιλητές κατά τη διάρκεια της τελετής που διοργάνωσε την Πέμπτη η εταιρία Microsoft, στο “Λίνκολν Σέντερ” της Νέας Υόρκης, για την απονομή των βραβείων του διαγωνισμού Imagine Cup 2011. Ανάμεσα στους νικητές και στους 350.000 διαγωνιζόμενους μαθητές και φοιτητές από 70 χώρες ήταν και μία ελληνική ομάδα.

Στην κατηγορία “Interoperability Challenge” (πρόκληση προωθώντας τη διαλειτουργικότητα) κατέλαβε την πρώτη θέση η ομάδα “Αλανιάρηδες” με τους φοιτητές του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργο Καρακατσιώτη και Βαγγέλη Πτερνέα, που είχαν κερδίσει πέρσι τον ελληνικό τελικό του φοιτητικού διαγωνισμού Imagine Cup της Microsoft.

Οι Καρακατσιώτης (υποψήφιος διδάκτορας) και Πτερνέας (μεταπτυχιακός φοιτητής) συμμετείχαν με την εφαρμογή του προγράμματος “Touring Machine”, το οποίο παράγει αυτόματα εξατομικευμένες ξεναγήσεις (ηλεκτρονικός ξεναγός) σε εκθέσεις, μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους. Όπως δήλωσαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πίσω από την εφεύρεσή τους υπάρχει ένα ερευνητικό έργο με την ομάδα του καθηγητή Ίων Ανδρουτσόπουλου.

“Αφού τελείωσε αυτό το πρόγραμμα και είχε παρουσιάσει κάποια αποτελέσματα, το πήραμε εμείς, το συνεχίσαμε λίγο και έχουμε βγάλει όλο αυτό το αποτέλεσμα” τόνισε ο κ. Καρακατσιώτης, ενώ ο κ. Πτερνέας επισήμανε ότι “πήραμε το πρόγραμμα που δημιουργήσαμε στο πανεπιστήμιο, το προσαρμόσαμε για τις ανάγκες του διαγωνισμού και το κάναμε πιο εμπορικό. Δηλαδή, κάναμε τη μετάβαση από την έρευνα στην επιχειρηματικότητα”.

Ηλεκτρονικός ξεναγός

Το σύστημα βασίζεται στη μηχανή φυσικής γλώσσας NaturalOWL που αναπτύχθηκε από την Ομάδα Επεξεργασίας Φυσικής Γλώσσας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Σύμφωνα με τους δυο βραβευθέντες συμπατριώτες μας φοιτητές, ο ηλεκτρονικός αυτός ξεναγός δεν μοιάζει με κανένα άλλο που υπάρχει αυτή την στιγμή, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι αυτό που κάνει είναι η ανάπτυξη δυναμικών, μοναδικών περιγραφών για κάθε επισκέπτη και μάλιστα για πλήθος διαφορετικών εφαρμογών, όπως για διαδίκτυο, για κινητά τηλέφωνα και για ψηφιακή πραγματικότητα. Το πρόγραμμα συντάσσει δυναμικές περιγραφές βάσει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του χρήστη (ηλικία, ενδιαφέροντα, προσανατολισμός και τοποθεσία στο χώρο, ιστορικό περιήγησης κλπ).

Στην ερώτησή μας αν η Ελλάδα υστερεί σε κάποιους τομείς στο δρόμο της τεχνολογικής ανάπτυξης, με βάση τα όσα βλέπουν, μελετούν, αλλά και σύμφωνα με ό,τι βίωσαν απ’ όλη τη διαδικασία του διαγωνισμού της Microsoft, ο οποίος δίνει την ευκαιρία σε μαθητές και φοιτητές σε παγκόσμιο επίπεδο να διακριθούν και να αναδείξουν τα επιτεύγματά τους, ανεξαρτήτως κοινωνικής, θρησκευτικής και εθνικής προέλευσης, οι Καρακατσιώτης και Πτερνέας ανέφεραν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι “η χώρα μας δεν έχει να ζηλέψει τίποτα” και “βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα ανταγωνιστικότητας σε ερευνητικούς και τεχνολογικούς τομείς”.

Ο νικητής στο φετινό διαγωνισμό στη βασική κατηγορία “Software Design” ήταν η ομάδα “Hermes” από την Ιρλανδία, με λύση που προτείνει την αλλαγή των οδικών συνηθειών για να μειωθούν τα δυστυχήματα. Πρώτα βραβεία σε άλλες κατηγορίες έλαβαν ομάδες από: Βραζιλία, Δανία, Γαλλία, Νότια Κορέα, Πολωνία, Ρουμανία και Ταιβάν.

Στην τελετή ανακοινώθηκε και η δημιουργία νέων επιχορηγήσεων από την εταιρία ύψους τριών εκατομμυρίων δολαρίων σε μαθητές και φοιτητές που ξεχωρίζουν για ευρηματικές τεχνολογικές δημιουργίες.

Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε το γεγονός ότι νέες και νέοι από διάφορες περιοχές του πλανήτη συμμετείχαν και παρουσιάστηκαν, μερικοί με τις παραδοσιακές τους στολές και όλοι με τις σημαίες των χωρών τους, σ’ ένα διαγωνισμό “που πρόβαλε την ευγενική άμιλλα” και “πρόσφερε κίνητρα στους συμμετέχοντες και σε χιλιάδες άλλους”, όπως τόνισαν χαρακτηριστικά οι ομιλητές, στελέχη της εταιρίας, γνωστοί επιχειρηματίες του χώρου της πληροφορικής και ευρύτερα της τεχνολογίας, αλλά και καλλιτέχνες.

Μπλούμπεργκ και Λονγκόρια

Ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης, Μάικλ Μπλούμεργκ, εξήρε την προσπάθεια των διοργανωτών, επισημαίνοντας ότι αξία δεν έχει μόνο το κέρδος, αλλά η προσφορά στην κοινωνία, την παιδεία και τον πολιτισμό.

Η γνωστή ηθοποιός Εύα Λονγκόρια που απένειμε το “People’s Choice Award 2011″ στην ομάδα από την Μπαγκλαντές είπε ότι “όλοι εσείς είστε η γενιά των επόμενων ηγετών του κόσμου. Δώστε μας μια καινούρια ελπίδα που την χρειάζεται ο κόσμος. Βοηθήστε στην καταπολέμηση ασθενειών και παλέψτε για την προστασία του περιβάλλοντος με τις φρέσκιες ιδέες σας στην τεχνολογία”.

Το Microsoft Imagine Cup πραγματοποιείται από το 2003. Η Ελλάδα συμμετέχει στον διαγωνισμό από το 2004 και έχει ήδη κατακτήσει σε προηγούμενα χρόνια την 2η και 3η θέση παγκοσμίως στην κατηγορία «Σχεδίαση Λογισμικού» με τα projects “Sign2Talk” και “SmartEyes” αντίστοιχα. Η τελετή απονομής των βραβείων για το 2012 θα γίνει στην Αυστραλία. Στο τέλος της χθεσινής γιορτής, ο εκπρόσωπος του Γενικού Προξενείου της Αυστραλίας στη Νέα Υόρκη, Gerard Seeber, παράλαβε τη σημαία του διαγωνισμού.

Πρόγραμμα “Ηπιόνη”

Στον παγκόσμιο διαγωνισμό καινοτομίας της Microsoft Imagine Cup 2011, που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη από τις 8 μέχρι τις 13 Ιουλίου, συμμετείχε και διακρίθηκε στην κατηγορία “Software Design” η ελληνική ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με το ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης του πόνου “Ηπιόνη”, υπό την καθοδήγηση του Λεόντιου Χατζηλεοντιάδη, αναπληρωτή καθηγητή στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του ΑΠΘ.

Στην επιστημονική ομάδα δημιουργίας της “Ηπιόνης”, η οποία απέσπασε εγκωμιαστικά σχόλια, συμμετείχαν οι απόφοιτοι του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, Κώστας Βρένας, Σταμάτης Γεωργούλης, Στέφανος Ελευθεριάδης και Δημήτρης Τζιώνας, οι οποίοι κατέλαβαν την πρώτη θέση σε πανελλαδικό διαγωνισμό φοιτητικής καινοτομίας.

Σύμφωνα με τους φοιτητές δημιουργούς του προγράμματος, πρόκειται για μια εφαρμογή, ικανή να διαχειριστεί κάθε είδους ανθρώπινο σωματικό και ψυχολογικό πόνο. Τα τέσσερα χαρακτηριστικά της «Ηπιόνης» είναι ότι υπάρχει, νιώθει, αλληλεπιδρά και μοιράζεται. Η εφαρμογή μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε, προκειμένου να εξαλείψει χρόνιους πόνους.

(Νέα Υόρκη. – Του Πανίκου Παναγιώτου/ΑΠΕ)

Read more »

Η αρχαία Μεσσήνη νικήτρια του European Union Prize for Cultural Heritage για το 2011

Τους 27 νικητές του Βραβείου πολιτιστικής κληρονομιάς / Europa Nostra της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2011 ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Europa Nostra. Στο διαγωνισμό αυτό βραβεύτηκε το project της Μεσσήνης καθώς οι αναστηλωτικές επεμβάσεις αποκάλυψαν τηνποιότητα και σημασία του αρχαίου κέντρου, γεγονός που εμπλουτίζει σημαντικά την πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης

Τα βραβεία θα απονεμηθούν στις 10 Ιουνίου κατά τη διάρκεια τελετής στο Concertgebouw του Aμστερνταμ, παρουσία της κας Ανδρούλλας Βασιλείου, Επιτρόπου για την Εκπαίδευση, τον Πολιτισμό, την Πολυγλωσσία και τη Νεολαία και του παγκοσμίου φήμης τενόρου Plácido Domingo, που είναι και πρόεδρος της Europa Nostra. Από τα 27 σχέδια που βραβεύτηκαν, έξι θα λάβουν τον τίτλο του "Μεγάλου Βραβείου", κατά την τελετή, ως τα πιο σημαντικά επιτεύγματα της πολιτιστικής κληρονομιάς για το 2011. Η επίσημη βράβευση θα γίνει στη Λισαβώνα τον Ιούνιο του 2012.

Όπως αναφέρει η σχετική ανακοίνωση, "το project της Μεσσήνης βραβεύθηκε λόγω των μεγάλης κλίμακας αναστηλωτικών επεμβάσεων που έγιναν και αποκαλύψαν την ποιότητα και τη σημασία της περιοχής ως διοικητικού και θρησκευτικού κέντρου, καθώς και του δημόσιου χώρου αυτής της σπουδαίας ελληνικής πόλης του 4ου αιώνα π.Χ., γεγονός που εμπλουτίζει σημαντικά την κλασική κληρονομιά ολόκληρης της Ευρώπης. Τα έργα που έχουν πραγματοποιηθεί μετέτρεψαν τα ερείπια σε έναν καλά οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο, που συνδυάζεται αρμονικά με το τοπίο. Επιπλέον, επέτρεψαν την κοινωνική `ανακατάληψη` των αρχαίων δημόσιων κτιρίων, όπως το Στάδιο και το Εκκλησιαστήριο, για τη διοργάνωση υψηλού επιπέδου σύγχρονων καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και άλλων δραστηριοτήτων".

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στηρίζει το θεσμό πολιτιστικών βραβείων στους τομείς της αρχιτεκτονικής, της πολιτιστικής κληρονομιάς, της λογοτεχνία και της λαϊκής μουσικής. Τα βραβεία αυτά αποτελούν μια εξαιρετική ευκαιρία για την προβολή ευρωπαϊκών ταλέντων στους τομείς αυτούς και επικοινωνίας με το ευρύ κοινό για τις δράσεις της ΕΕ στον τομέα των τεχνών και του πολιτισμού. Δείχνουν επίσης μια νέα και δυναμική όψη της ΕΕ, κοντά στους πολίτες.

κατερίνα εμμανουηλίδου

(.nea-epohi.)

Read more »

Πηνιόσχημο παιχνίδι (γιο-γιο)

Υλικό: Πηλός
Προέλευση: Από τάφο στην Αθήνα.
Χρονολόγηση: 460/450 π.Χ., Ζωγράφος του Sotheby
Διαστάσεις: Διάμ. 13,6 εκ.
Χώρος έκθεσης: Αίθουσα 55, Προθήκη 74, αρ. ευρ.2350


Το αντικείμενο αυτό, το οποίο μοιάζει με κουβαρίστρα (πηνίον), πρέπει να κατασκευαζόταν και από ξύλο, τουλάχιστον για τη λειτουργική του εκδοχή. Απαρτίζεται από δύο δίσκους συνδεόμενους μεταξύ τους με μικρό κυλινδρικό στέλεχος. Γύρω από αυτό τυλιγόταν το νήμα. Το παιχνίδι συνίσταται στο ξετύλιγμά του νήματος προς τα κάτω με ταχύτητα και στο εκ νέου τύλιγμά του γύρω από το στέλεχος με ανεβοκατέβασμα του χεριού, το οποίο κρατεί το ελεύθερο άκρο του νήματος. Σε δύο αγγεία του πότου -μία κύλικα και μία οινοχόη του 5ου αι. π.Χ.- απεικονίζεται ο τρόπος χειρισμού του συγκεκριμένου παιχνιδιού. Οι παραστάσεις αυτές, καθώς και μία σε λευκή λήκυθο με έφηβη, δείχνουν ότι διασκέδαζαν με αυτό νεαρά άτομα και των δύο φύλων.


Διάσημοι αρχαίοι ζωγράφοι, όπως εκείνοι του Πιστοξένου και της Πενθεσιλείας, διακόσμησαν αυτού του είδους τα αντικείμενα με θέματα μυθολογικά ή της καθημερινής ζωής κατά το β΄ τέταρτο του 5ου αι. π.Χ. Αυτές οι επιλογές εξυπηρετούσαν τον παιδαγωγικό στόχο της αγωγής των παιδιών.


Η διακόσμηση του συγκεκριμένου αντικειμένου είναι πολύχρωμη σε λευκό βάθος. Στο κεντρικό μετάλλιο της μιας πλευράς απεικονίζεται τέθριππο. Η μη σωζόμενη μορφή ταυτίζεται με την Ηώ ή -πιθανότερα- τον Ήλιο, κατά μία εκδοχή πατέρα των Λευκιππίδων κορών. Στην κυκλική ζωφόρο, η οποία το περιβάλλει εικονίζεται η αρπαγή τους από τους Διοσκούρους. Ο γέροντας πατέρας τους, ο Λεύκιππος, δίπλα σε φοίνικα φαίνεται να αγνοεί την απαγωγή της Φοίβης από τον Πολυδεύκη, στα αριστερά του, και την απαγωγή της Ιλαείρας από τον Κάστορα, στα δεξιά του. Αυτός ο Διόσκουρος ταυτίζεται από την επιγραφή [Κ]ά[σ]τ[ο]ρος. Τη σκηνή συμπληρώνουν τρεις ακόμη γυναικείες μορφές σε έντονη κίνηση. Επειδή παρουσιάζεται η αρπαγή της Ευρώπης από το Δία μεταμορφωμένο σε ταύρο στο κεντρικό μετάλλιο της άλλης πλευράς, εικάζεται ότι ο καλλιτέχνης παρέστησε μία υποθετική σκηνή αρπαγής, αντίστοιχης με εκείνη των Λευκιππίδων στην άλλη όψη. Καθιστή νεαρή γυναίκα πλέκει στεφάνι δίπλα σε καλαμοειδή. Δύο πρεσβύτερες γυναίκες πλησίον φοίνικα απευθύνονται 
σε αυτή χωρίς να αντιλαμβάνονται το νέο πίσω τους, ο οποίος -με ταξιδιωτική περιβολή- σπεύδει να απαγάγει τη νεαρή γυναίκα με τη βοήθεια δύο συντρόφων και ενός άρματος (συνωρίδος) σε ετοιμότητα.
Επειδή τέτοια αντικείμενα από πηλό έχουν βρεθεί σε τάφους και οι δύο απεικονίσεις των εφήβων να παίζουν με αυτά τοποθετούν τη σκηνή πλησίον βωμού, δεν αποκλείεται αυτά να προσφέρονταν από τα παιδιά στις κουροτρόφες θεότητες, μαζί με άλλα παιχνίδιά τους, στο πλαίσιο διαβατήριας τελετής κατά την είσοδο στην εφηβεία ή/και ως ταφικό δώρο σε νεαρά, άγαμα άτομα.

Βιβλιογραφία: Χ. Τσούντας, «Σκεύος πήλινον και τεμάχια αγγείων εξ Αθηνών», Αρχαιολογική Εφημερίς 1885, πίν. 5 αρ. 1. C. Weiss και A.Buhl, "Votivgaben aus Ton. Jojo oder Fadenspule?" Archaologischer Anzeiger, 1990, 494-505. Μ. Fitta, Spiele und Spielzeug in der Antike. Unterhaltung und Vergnugen im Altertum (Στουτγάρδη 1998) 78-79.


(ΕΘΝΙΚΌ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ)

Read more »

Παρθενώνας και νεοελληνικά ανομήματα

 

Οι αρχαίοι ναοί ήταν μέχρι πρόσφατα σύμβολα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Η δημοσιονομική κρίση όμως μεταστρέφει σιγά-σιγά τη σημασία τους. Ο Παρθενώνας ως σύμβολο μιας επαπειλούμενης κατάρρευσης;

 

Όλα τα μασάει, όλα τα αλέθει η μεγάλη κρεατομηχανή της καθημερινής ενημέρωσης, αυτός ο αδηφάγος μύλος που τρέφεται με σενάρια τρόμου, επερχόμενες καταστροφές, καταποντισμούς και συντέλειες. Τα γρανάζια του άρπαξαν τον ενάμιση χρόνο που μας πέρασε και τον Παρθενώνα και τους αρχαίους ναούς, σύμβολα κάποτε μιας σεπτής μακαριότητας που στον καιρό της δημοσιονομικής πανούκλας μετατράπηκαν σε σύμβολα μιας ακατάσχετης κατάρρευσης.

 

Ναοί με πήλινα πόδια

 

Σύμβολα της κρίσηςΟι τεχνοκριτικοί και οι αρχαιομαθείς των μεγάλων γερμανικών εφημερίδων καταπιάνονται τώρα με αυτή τη σημασιολογική μεταστροφή των συμβόλων. Γράφει για παράδειγμα ο Johan Schloemann στη Süddeutsche Zeitung:«Όλοι ανεξαιρέτως οι ηγέτες της ευρωζώνης που συγκεντρώθηκαν στις Βρυξέλλες είχαν στο νου αυτές τις αρχαίες κολώνες που εικονογραφούν αδιάλειπτα τον τελευταίο καιρό την ελληνική κρίση. Το μήνυμα που εκπέμπουν πια αυτές οι κολώνες στα συμφραζόμενα της κατάστασης ανάγκης, στην οποία έχει βρεθεί η ελληνική πολιτεία, είναι πως στέκονται πάνω σε πήλινα πόδια. Και πως αν κλυδωνιστούν θα κλυδωνιστεί ολόκληρη η Ευρώπη. Ακόμα και η μεγάλη τρύπα στο κέντρο του Παρθενώνα μοιάζει σαν να προέκυψε από τη σημερινή έλλειψη ρευστότητας κι όχι, όπως συνέβη στην πραγματικότητα, από την έκρηξη μιας τουρκικής πυριτιδαποθήκης το 1687.»Συμβαίνει δηλαδή με τις εικόνες και τα σύμβολα ό τι ακριβώς και με τις λέξεις. Ελλάδα σήμαινε παλιότερα στα γερμανικά δύο πράγματα: κοιτίδα του πολιτισμού και ηλιόλουστη χώρα φτιαγμένη από το χέρι του Θεού για τις γερμανικές διακοπές. Σήμερα Ελλάδα σημαίνει και αμαρτωλή δημοσιονομική χοάνη.

 

Νίψον ανομήματα

 

Αντίγραφα του ΠαρθενώναΌσο για τις νεοελληνικές δημοσιονομικές αμαρτίες που δεν παίρνουν πια άφεση, ορισμένοι κάλαμοι βρήκαν τη λύση με το σύνθημα «Ας πουλήσουν τον Παρθενώνα!» Ο τεχνοκριτικός της Frankfurter Allgemeine Zeitung Dieter Bartetzko εξανίσταται μ’ αυτόν τον εκχυδαϊσμό και γράφει:«Ο Παρθενώνας δεν θα πουληθεί στον αιώνα τον άπαντα, η ελληνική αρχαιότητα θα παραμείνει καθρέφτης και κριτής μας. Μεταφορικά όμως ο Παρθενώνας πουλήθηκε και ξεπουλήθηκε ήδη αμέτρητες φορές, υπήρξε το αρχιτεκτονικό πρότυπο όχι μόνο για κοινοβούλια και δυτικούς ναούς, αλλά και για τράπεζες και χρηματιστήρια. Φυσικά κανένας τραπεζίτης δεν δίστασε ποτέ να κάνει μπίζνες με σκοπό το καθαρό κέρδος και όχι την εξυπηρέτηση του δημόσιου καλού, μόνο και μόνο επειδή εργαζόταν μέσα σε ένα αντίγραφο του Παρθενώνα. Όπως και κανενός τραπεζίτη δεν ιδρώνει το αυτί, όταν ακούει ότι θα έπρεπε να συμμετάσχει οικειοθελώς στην ανακούφιση του ελληνικού χρέους, μόνο και μόνο επειδή στην Αθήνα ορθώνεται το πρωτότυπο του Παρθενώνα.» Ποια συμπεράσματα μπορεί να βγάλει κανείς από τα άρθρα των Γερμανών κριτικών; Ότι οι καλλιεργημένοι και αξιοπρεπείς άνθρωποι αγανακτούν με την αλόγιστη και παραμορφωτική χρήση αρχαίων ελληνικών συμβόλων από τους χειριστές της δημόσιας συζήτησης για τη λεγόμενη «ευρωκρίση». Ή όμως και ότι οι καλλιεργημένοι και αξιοπρεπείς άνθρωποι προσπαθούν να προστατεύσουν τα αρχαία ελληνικά σύμβολα από τη φθοροποιό επίδραση των νεοελληνικών ανομημάτων.  

 

Σπύρος Μοσκόβου

 

Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου

(dw-world.de)

Read more »

Ο Ηράκλειτος στη λεωφόρο...

Βράδυ Δευτέρας με πλατεία Μαβίλη, έναστρο ουρανό κι η Κηφισίας γεμάτη κόσμο και προβολείς αυτοκινήτων. Ο δρόμος που ανεβαίνει κι ο δρόμος που κατεβαίνει είναι ο ένας κι ο ίδιος δρόμος. Η λογική του Ηρακλείτου εισβάλλει μέσα μου: "πρέπει να θυμόμαστε κι εκείνον που ξεχνάει που οδηγεί ο δρόμος".
Κοιτάζω τη λεωφόρο. "Αν δεν ελπίζεις, δε θα βρεις το ανέλπιστο, που είναι ανεξερεύνητο και απλησίαστο" λέει ο Βαγγέλης. Γέλια και μουσικές με τον παιδικό μου φίλο κάτω από το ημίφως της συνωμοτικής ματιάς. Η οθόνη της πολιτικής επικαιρότητας, σβηστή για απόψε. Τελεσίδικα. Καλύτερη συντροφιά, ο Ηράκλειτος που πετάγετια πάλι μπροστά μας. "Ο συντομότερος δρόμος για ν΄ αποκτήσεις καλή φήμη, είναι το να γίνεις καλός" ψιθυρίζει.
Συγκατανεύω. Ο Βαγγέλης επιμένει:"Πες κι άλλα..."
"Ένα περιστατικό της ζωής του και τίποτα άλλο. Συνάντησε κάποτε έναν...
έμπορο. Ο έμπορος τον ρώτησε γιατί έκλαιγε αφού ήταν προτιμότερο να κουβέντιαζε μαζί του. Κι ο Ηράκλειτος του είπε:" σκέφτομαι ξένε πως τ΄ ανθρώπινα πράγματα είναι αξιοθρήνητα και δεν υπάρχει τίποτα που να μην είνα παίγνιο του πεπρωμένου. Γι΄ αυτό συμπονώ τους ανθρώπους. Τα παρόντα πράγματα δε μου φαίνονται σημαντικά και τα μελλούμενα με καταθλίβουν. Σκέφτομαι την παγκόσμια ανάφλεξη. Θρηνώ για όλα αυτά, θρηνώ για το ότι τίποτα δεν είναι σταθερό και τα πάντα αναμειγνύονται, όπως μέσα στον κυκεώνα. Έτσι είναι το ίδιο πράγμα η χαρά και η λύπη, η γνώση και η άγνοια, το μεγάλο και το μικρό, το πάνω και το κάτω, που περιφέρονται και εναλλάσσονται με το παιχνίδι του χρόνου." Ο έμπορος τον ρώτησε τι είναι ο χρόνος. "Ένα παιδί που παίζει πεσσούς(ζάρια) ταιριάζοντάς τους και σκορπίζοντάς τους. "Κι οι άνθρωποι;" ρώτησε ο έμπορος. "Θεοί θνητοί." "Και οι Θεοί;""Άνθρωποι αθάνατοι" είπε ο Ηράκλειτος.
Ο έμπορος έμοιαζε προβληματισμένος."Γιατί μιλάς με αινίγματα;"
"Γιατί δεν με νοιάζει" απάντησε ο Ηράκλειτος.
"Μα τότε κανένας λογικός άνθρωπος δε θα σ΄ αγοράσει..."
Κι ο Ηράκλειτος είπε: "Παροτρύνω όλους, τόσο τους αγοραστές, όσο και τους μη αγοραστές ν΄ αρχίσουν να κλαίνε".
Ο έμπορος απόρησε. "Αυτή η ασθένεια" παρατήρησε "δεν απέχει πολύ από τη μελαγχολία".
Ο Βαγγέλης με κοίταξε με εκείνο το βλέμμα, που φωτίζει ολόκληρη νύχτα. "Ποιος ξέρει να ζει ζωρίς να σπαταλάει αναίτια το χρόνο..." είπε.
Δεν είχα απάντηση. Αμέσως σηκωθήκαμε. Έξω μας περίμενε η λεωφόρος. Όπως πάντα.


Γράφει η Λίνα Φυτιλή
αποκλειστικά για το PRESS-GR
 

Read more »