Οι πρώτοι νόμοι στον κόσμο έγιναν από τους Έλληνες αποίκους της Ιταλίας. Αν κάποιος υποστηρίξει ότι οι πρώτοι νόμοι έγιναν από τον βασιλιά της Μεσοποταμίας Χαμουραμπί, το 1750 π.Χ., η απάντηση είναι ότι οι νόμοι του ήταν ποινικός κώδικας που έγινε από ένα άτομο τον ίδιο τον βασιλιά και όχι από τον δήμο (λαό) ή κάποιον νομοθέτη. Μάλιστα, οι νόμοι του Χαμουραμπί ήταν απάνθρωποι και βάναυσοι. Κάποιοι από αυτούς σίγουρα επηρέασαν τους σκληρούς νόμους του Ισλάμ, σύμφωνα με τους οποίους, για παράδειγμα, όποιος κλέψει του κόβουν το χέρι και οι μοιχαλίδες σε κάποια ισλαμικά κράτη εκτελούνται. Η νότιος Ιταλία και η Σικελία είχαν αποικηθεί από τους Έλληνες από τον 8ο αιώνα π.Χ. (σίγουρα πιο πριν έγιναν οι πρώτες αποικίες εκεί, ίσως και από τον 15ο αιώνα π.Χ.) και ονομαζόταν Μεγάλη Ελλάδα. Μάλιστα, αλλού αναφέρθηκε η θεωρία ότι οι Ετρούσκοι ήταν νησιώτες Έλληνες άποικοι που έφυγαν από την Ελλάδα μετά την κάθοδο των Δωριέων από τον βορά, τον 11ο αιώνα π.Χ.! Την Μεγάλη Ελλάδα αργότερα οι Ρωμαίοι την κατέλαβαν επεκτείνοντας την κυριαρχία τους.
Ζάλευκος |
Η έννοια της δικαιοσύνης είχε αποκτήσει το πραγματικό της νόημα στην Αθήνα στην οποία η δικαιοσύνη βασιζόταν σε νόμους που θεσπίστηκαν προκείμενου να εξυπηρετείται η αρμονική συμβίωση όλων των ανθρώπων. Ο Σωκράτης και ο Πλάτων πίστευαν πως δικαιοσύνη: είναι: ``έκαστον τα εαυτού πράττειν΄΄ (λατινικά: ``suum quique΄΄), δηλαδή ο καθένας να λειτουργεί με υπευθυνότητα. Κατά τον Πλάτωνα, η δικαιοσύνη είναι η αρμονική συμβίωση μεταξύ των πολιτών και της πολιτείας που τους εξασφαλίζει τα αγαθά της δημοκρατίας: ισότητα, ελευθέρια, αυτάρκεια. Η αρετή (``ιδέα΄΄, κατά τον Πλάτωνα) της δικαιοσύνης συνδυάζεται και με την ψυχική ισορροπία του ανθρώπου που προάγει την σωστή και ηθική του συμπεριφορά.
Η δικαιοσύνη, επίσης, προϋποθέτει την ψυχική και πνευματική καλλιέργεια του κάθε ανθρώπου, μέσω της οικογένειας και της παιδείας, ώστε η συμπεριφορά του να είναι αποτέλεσμα συνειδητής επιλογής και όχι του εξαναγκασμού των νομών. Έτσι, η δικαιοσύνη αποκτάται ως αρετή με τη πράξη και κατά τον Αριστοτέλη με τον εθισμό. Κατά τον Πλάτωνα, οι νόμοι είναι προϊόν συλλογικής απόφασης των πολιτών για τον τρόπο με τον οποίο θα διασφαλιστεί το συμφέρον της πολιτείας. Οι απόψεις του Πλάτωνα επηρέασαν τους διαφώτιστες, όπως τον Ρουσσώ, που είπαν ότι οι νόμοι είναι η έκφραση της βούλησης της πλειοψηφίας των πολιτών. Ο Πλάτων, επεκτείνεται πέρα από τα επίγεια και λεει ότι η αδικία αν δεν τιμωρηθεί στην ζωη, θα τιμωρηθεί με σκληρό τρόπο στη μεταθανάτιο ζωη στην οποία η ψυχή του κάθε ανθρώπου θα κριθεί για όσα άδικα έπραξε κατά την διάρκεια της ζωής του. Ο Σωκράτης, ο δάσκαλος του Πλάτωνα, πίστευε ότι ``ουδείς εκών αμαρτάνειν΄΄, δηλαδή ότι κανείς δεν αμαρτάνει εκούσια, αλλά από άγνοια της αρετής.