Σύμπλεγμα ειδωλίων στο παιχνίδι του εφεδρισμού

Υλικό: Πηλός
Προέλευση: Μύρινα
Χρονολόγηση: 2ος αι. π.Χ.
Διαστάσεις: Ύψος: 0,47μ.
Χώρος έκθεσης: Αίθουσα 60, Προθήκη 25, αρ. ευρ.5083
Γυναικεία μορφή με χιτώνα, ο οποίος αφήνει ελεύθερο το δεξιό ώμο και μαστό, μεταφέρει στην πλάτη της μικρή Νίκη. Το ιμάτιο της γυναίκας έχει δεθεί γύρω από τους γοφούς της. Στην πίσω όψη της αριστερής και δεξιάς πτέρυγας της Νίκης έχουν χαραχθεί, αντιστοίχως, οι λέξεις ΟΠΛ και ΨΑΛ πριν από την όπτηση. Με εξαίρεση την οπή όπτησης στη πίσω όψη της γυναίκας, η πλευρά αυτή του συμπλέγματος είναι αδιαμόρφωτη. Διακρίνονται ίχνη λευκού και ερυθρού χρώματος στο χιτώνα της γυναίκας.

Ο Ιούλιος Πολυδεύκης στο έργο τουΟνομαστικόν 9.119 περιγράφει το παιχνίδι τουεφεδρισμού. Σκοπός του παιχνιδιού ήταν η ανατροπή ενός αιχμηρού λίθου με τη ρίψη σφαίρας ή λίθου. Έχανε, όποιος αποτύγχανε. Η ποινή του ήταν να τρέξει και να αγγίξει την πέτρα, μεταφέροντας τον αντίπαλο στην πλάτη, ενώ ο τελευταίος του έκλεινε τα μάτια. Κάποιες φορές ο νικητής κρατεί σφαίρα. Κορίτσια, αγόρια, Έρωτες και Σάτυροι απεικονίζονται ως οι συνήθεις παίκτες. Επειδή τα παιδιά έπαιζαν παιχνίδια με σφαίρες στο πλαίσιο θρησκευτικών δρωμένων, ενδέχεται τα ειδώλια με θέμα τον εφεδρισμό να είχαν και κάποια θρησκευτική σημασία.

Το θέμα του εφεδρισμού εμφανίζεται στην αθηναϊκή αγγειογραφία και πιθανώς τη γλυπτική των κλασικών χρόνων και είναι επίκαιρο και κατά την ελληνιστική εποχή, ιδιαιτέρως στα εργαστήρια κοροπλαστικής.


Βιβλιογραφία: F. Winter, Die antiken Terrakotten. Die Typen der figurlichen Terrakoten III.2, Βερολίνο 1903, 65 αρ. 7. Μ. Fitta, Spiele und Spielzeuge in der Antike. Unterhaltung und Vergnugen im Altertum, Στουτγάρδη 1998, 19-20. J.P. Uhlenbrock (επιμ.), The Coroplast's art. Greek Terracottas of the Hellenistic World, Νέα Υόρκη 1990, 128 αρ. 20 (G.S. Merker)





(ΕΘΝΙΚΌ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΊΟ)