Eκδοχαί θανάτου του Ηρακλείτου

Δυσκολεύεται κανείς να δεχθεί το τέλος της ζωής του σκοτεινού φιλόσοφου, όπως το μεταφέρουν οι διάφοροι βιογράφοι του. Ο ΄Ερμιππος, μας λέει πως, θαμμένος μέσα στην κοπριά βωδιών για να απαλλαγεί, όπως νόμιζε, απ’ την ολέθρια υδρωπικία, τον βρήκε εκεί ο θάνατος, αφού δεν μπορούσε πια να μετακινήσει το βάρος των βολίτων με τα οποία σκεπασαν κατά προτροπή του παιδιά το σώμα του, και κατά μερικούς, αγνώριστος πια, καταξεσκίζεται απ’ τ’αδέσποτα σκυλιά. ( Νεάνθης Κυζικηνός ). Φρικτό τέλος για ένα τέτοιο μεγάλο άνδρα.

Ο Αρίστωνας κι ο Ιππόβωτος όμως, ισχυρίζονται πως έγινε καλά απ’ την υδρωπικία και πως από άλλη αφορμή πέθανε. Ας είναι, τουλάχιστον δεν συμφωνούν όλοι, στην εκδοχή του απαίσιου τέλους.

΄Ετσι έφυγε ο κατά τον Τίμωνα κοκκυστής, (που είχε δηλαδή την επίμονη και μονότονη λαλιά του κούκου), ο οχλολοιδορος, αινικτής Ηράκλειτος.

Κι’ όπως τον Διογένη τον κυνικό πήγε να θαμπώση ο Μέγας Αλέξανδρος με τα πλούτη και τη δύναμη, έτσι κι αυτόν προσκάλεσε στην Περσία ο μέγας Δαρείος για να τον μυήσει στο σύστημα της φιλοσοφίας του. Αλλ’ αυτός του απάντησε πως του αρκούν τα ολίγα της Εφέσου και δεν χρειάζεται πλούτη και μεγαλεία. Κι έτσι, αντί να πάει να ζήσει μέσα στη χλιδή και τη μαλακία που του πρόσφερε ο Δαρείος Υστάσπη, προτίμησε το πενιχρό αλλά αγαπημένο χώμα της Ιωνίας, κι ας τον χλεύαζαν οι συμπολίτες του μέσα στην άγνοιά τους. Δύο Ποντικοί, ανάμεσα στους άλλους έδωσαν εξήγηση στο σύγγραμμά του, ο Ηρακλείδης και ο Κλεάνθης.

Ο δε Σκυθίνος ο ιαμβικός ποιητής, κατά τον Ιερώνυμο, αφιέρωσε πολλά επιγράμματα σ’αυτόν, όπως και το ακόλουθο:




Ἡράκλειτος ἐγώ· τί μ' ἄνω κάτω ἕλκετ' ἄμουσοι;


οὐχ ὑμῖν ἐπόνουν, τοῖς δ' ἔμ' ἐπισταμένοις.


εἷς ἐμοὶ ἄνθρωπος τρισμύριοι, οἱ δ' ἀνάριθμοι


οὐδείς. ταῦτ' αὐδῶ καὶ παρὰ Φερσεφόνῃ.




Πάντα με τους ολίγους και εκλεκτούς, μακριά απ’ τον ακαλλιέργητο όχλο. Σε μερικούς αυτό δεν φαίνεται φυσικό.



Ισως γιατί,

ἀξύνετοι ἀκούσαντες κωφοῖσιν ἐοίκασι• φάτις αυτοῖσιν μαρτυρεῖ παρεόντας ἀπεῖναι.

ενώ έχουν αυτιά, είναι κουφοί, κι ενώ είναι εκεί απουσιάζουν.....


Υδρωπικία: το μάζεμα υγρού σε κοιλότητες του σώματος ή του υποδόριου συνδετικού ιστού