ΠΡΩΤΟΣ ΙΕΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 595 - 586 π.Χ.

Αιτία της εκρήξεως του 1ου ιερού πολέμου υπήρξε η αντιζηλία των φωκικών πόλεων Κρίσης, Δελφών και Κίρρας. Από αυτές η αρχαιότερη και η ισχυρότερη ήταν η Κρίσα, η οποία καρπώνονταν τα χρήματα που συνέρεαν στο ιερό του Απόλλωνα από τα ωφελήματα των προσκυνητών. Η φήμη όμως του μαντείου και η συρροή πολλών προσκυνητών έγινε αφορμή ώστε η παράλια πόλη Κίρρα κοντά στο μαντείο των Δελφών να αυξηθεί σε πληθυσμό διότι ήταν η πόλη στην οποία αποβιβάζονταν οι από θαλάσσης προσκυνητές του ιερού μαντείου. Τότε στους κατοίκους των Δελφών γεννήθηκε η επιθυμία να γίνουν Κύριοι του μαντείου και στους κάτοικους της Κίρρας να αυξήσουν τα κέρδη τους από την φορολογία των θρησκευτικών προσόδων των προσκυνητών. Η συμπεριφορά των κατοίκων της Κίρρας προς του προσκυνητές προκάλεσε την αγανάκτηση του Αμφικτιονικού συνεδρίου και αυτό κήρυξε, έπειτα από εισήγηση των Φωκέων, είτε έπειτα από πρόταση του Αθηναίου Σόλωνα, πόλεμο κατά αυτών. Ψυχή του πολέμου αυτού, ήταν όπως λέγεται ο ίδιος ο Σόλωνας και αρχηγοί ο Θεσσαλός Ευρύλοχος, από το αριστοκρατικό γένος των Αλευαδών, ο Αθηναίος Αλκμέων και ο περίφημος τύραννος της Σικύωνος Κλεισθένης.

Ο πόλεμος διάρκεσε 10 χρόνια, διότι οι κάτοικοι της Κίρρας αντιστάθηκαν γενναία, μέχρι που η πόλη τους αποκλείσθηκε από τον στόλο του Κλεισθένη από την θάλασσα. Τότε αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν και αμύνθηκαν με περισσότερο πείσμα πάνω από την Κίρρα, στο όρος Κίρφη, στο οποίο είχαν καταφύγει. Αλλά στο τέλος υποτάχθηκαν. Αποτέλεσμα του πολέμου υπήρξε η καταστροφή της Κίρρας ίσως δε και της Κρίσας (ή ο περιορισμός αμφότερων σε μικρά χωριά) και η αφοσίωση-καθιέρωση όλης της κοιλάδας μαζί με αυτήν στον Δελφικό Απόλλωνα. Σε αυτή την κοιλάδα δεν επιτρέπονταν ούτε καλλιέργεια, ούτε κτίσιμο πόλης. Επιτρέπονταν μόνο στους λειμώνες της ποίμνια προβάτων και αγέλες βοών προς ευκολία των προσκυνητών για την αγορά και την θυσία των προς τον θεό. Από τότε οι Δελφοί διεύθυναν (παρά τις κατά διαλείμματα αμφισβητήσεις του Κοινού των Φωκέων, στο οποίο υπάγονταν και αυτοί) κυριαρχικά το ιερό και οι προς τιμή του Απόλλωνα εορτές (Πύθια) έγιναν πυκνότερες και μεγαλοπρεπέστερες. Από τους νικητές ο Κλεισθένης, ο οποίος υπήρξε και νικητής με το τέθριππο άρμα στην 2η Πυθιάδα, προς ανάμνηση της αίσιας εκβάσεως του ιερού πολέμου, περιέβαλλε τον ναό του Απόλλωνα στην Σικυώνα με μεγαλοπρεπή μαρμάρινη στοά.

Τότε επίσης καθιερώθηκε ο όρκος των αμφικτιονιών που περιλάμβανε τις 2 θεμελιώδεις απαγορευτικές διατάξεις και την φρικιαστική κατά των παραβατών κατάρα (Αισχ. Κατά Κτησιφώντος 117)