Απότμημα γραπτού επιτύμβιου πίνακα

Υλικό: Πηλός
Προέλευση: Από τάφο στα Σπάτα Αττικής.
Δωρεά οικογενείας Βλαστού-Σερπιέρη.
Ύψος: 0,37μ. Αρ. ευρ.: ΣΒ 512
Χώρος έκθεσης: Αίθουσα 60, προθήκη 8, αρ. 4

Το θραύσμα προέρχεται από ορθογώνιο πίνακα για διακόσμηση τάφου. Εικονίζονται δύο ιματιοφόροι άνδρες βαδίζοντας προς τα δεξιά. Ο πλήρως σωζόμενος υψώνει το δεξί χέρι και ανοίγει έντονα το στόμα. Κρίνοντας από ανάλογα, ακέραια έργα, εικάζεται ότι η σύνθεση παρουσίαζε «χορό» ανδρών, οι οποίοι αποχαιρετούν με θρήνο νεκρό (πρόθεση). Με ελάχιστη και άνετη χάραξη αποδίδονται ανατομικές λεπτομέρειες και τα ενδύματα.

Το έργο αποδίδεται στον αγγειογράφο, και πιθανότατα και αγγειοπλάστη, Λυδό, ο οποίος μαζί με τον Άμασι και τον Εξηκία συνιστούν την τριάδα των σπουδαιότερων τεχνιτών του αττικού μελανόμορφου ρυθμού. Η υπογραφή του «ο Λυδός» σε ένα λέβητα και έναν αμφορέα υπαινίσσεται πιθανώς ξένο από τη Λυδία, μέτοικο ή δούλο, ο οποίος μαθήτευσε και παρήγε σύμφωνα με την αττική παράδοση. Έδρασε την περίοδο πριν από 560 έως περίπου το 535 π.Χ. Είχε πολλούς μαθητές στο εργαστήριό του και άσκησε επιρροή και πέραν της Αττικής. Ζωγράφισε θέματα σχετικά με τα νεκρικά έθιμα και σε αγγεία διαφόρων σχημάτων. Παρά την αποσπασματική διατήρηση, το έργο αποτελεί σπουδαία μαρτυρία για τα χαμένα έργα της μνημειακής ζωγραφικής των αρχαϊκών χρόνων. Η επίπεδη επιφάνειά του και το ύψος των μορφών, το οποίο υπερβαίνει εκείνων στα αγγεία, παραπέμπει στον τρόπο εικαστικής διαχείρισης και απόδοσης παραστάσεων σε μεγάλη κλίμακα.

Στο τετράδιο αγορών του συλλέκτη Μιχαήλ Βλαστού αναφέρεται ότι τα θραύσματα του ταφικού πίνακα του Λυδού από τα Σπάτα αγοράστηκαν την 11η Σεπτεμβρίου του 1934 από τον αρχαιοπώλη Θεόδωρο Γιαννόπουλο αντί 4.483 δραχμών.

Βιβλιογραφία: Μ. Τιβέριος, Ο Λυδός και το έργο του. Συμβολή στην έρευνα της αττικής μελανόμορφης αγγειογραφίας, Δημοσιεύματα του Αρχαιολογικού Δελτίου αρ. 23, Αθήνα 1976.

(namuseum.gr)